De Tweede Ronde. Jaargang 21

[p. 66]

Twee gedichten
Itzik Manger^*
(Vertaling Willy Brill)

Hagar verlaat Abrahams huis

De dageraad gloort in het venster,
al driemaal kraaide de haan,
buiten hinnikt het paardje,
klaar om op weg te gaan.

Hagar staat droef en zwijgend,
in haar armen haar kleine kind,
haar ogen dwalen nog één maal
door het huis waar zij heeft bemind.

De voerman sjachert intussen
met Abraham over de prijs:
‘Zes stuivers meer, reb Abram,
er gaan er toch twee op reis.’

Het paard schraapt met zijn hoeven,
als zegt het: Gaan we nou haast!
Ik zal u bewijzen, heren,
op de weg ben ik de baas.

‘Huil niet, Ismael, kleintje,
dit is ons lot op aard,
zo is het gedrag van de vaderen
met hun lange, vrome baard.’

* Itzik Manger (1901-1960) werd geboren in Roemenië als zoon van een kleermaker. Hij schreef aanvankelijk Duitse poëzie en werd sterk beïnvloed door Rilke. In 1918 begon hij in het Jiddisch te schrijven. Veel van zijn verzen zijn op muziek gezet. Tijdens de Tweede Wereldoorlog verbleef hij in Londen. Daarna woonde hij enige tijd in Israël en overleed daar. Zijn humoristische Choemesj- en Megille-liederen zijn met succes voor het toneel bewerkt.

הנר פאַרלאָזט אַברהטם הױז

[p. 67]

[Nederlands]

Zij ziet zich al eenzaam en ver weg
op een station staan eenmaal,
ze snikt, er druppen tranen
omlaag in haar Turkse sjaal.

‘Hagar, genoeg nu gejammerd,
ga je nog, ja ofte nee!’
En Hagar neemt haar reiszak
naar de wachtende wagen mee.

Daar staat hij met zijden keppel,
reb Abram, de vrome jood -
‘mamalief, voelt hij tenminste
mijn smart en mijn bittere nood?’

Een knallende zweepslag: hortsik!
Voor haar ogen, betraand en triest,
glijden de huizen van 't sjtetl
langzaam weg in het niets.

En Hagar roept tot getuige
de hemel en de aard:
‘Zo is het gedrag van de vaderen
met hun lange, vrome baard.’

[Hebreeuws]

[p. 68]

Eva brengt Adam de appel

In het gras ligt Adam de Eerste,
en spuugt naar een wolk aan het zwerk;
de wolk verzoekt hem op smekende toon:
‘Beste Adam, laat dat, jij vlerk!’

Maar Adam steekt zijn tong naar hem uit:
‘Bèh, schapenwolk, laat me begaan.’
Opnieuw vliegt een dunne fluim naar omhoog:
‘Daar heb je er nog een, pak aan!’

De wolk veegt het speeksel van zijn gezicht
met zijn poot en roept vol nijd:
‘Dat ligt maar te niksen de hele dag,
toonbeeld van lamlendigheid!’

Adam, de eerste mens, lacht zich krom,
hij lacht met zijn mond wijdopen,
maar daar komt uit de appellaan,
moedertje Eva gelopen.

‘Eva, mijn eega, waar ben je geweest,
waar ben je geweest, mijn kind?’
‘Ik ben naar het pruimenlaantje gegaan
en heb er gepraat met de wind.’

חוה ברעננט אָדטען דעם עפל

[p. 69]

[Eva brengt Adam de appel]

 

‘O nee, jij was niet in de pruimenlaan,

 

wat jij me vertelt is niet waar.

 

Want je lijfje geurt heerlijk naar appels en

 

naar appels geurt je haar.’

 

 

 

‘'t Is waar, ik was in de appellaan,

 

ik vergeet zo gauw wat ik doe.

 

Je hebt goed geraden, Adam, mijn man,

 

een lang leven wens ik je toe!’

 

 

 

‘Wat heb je gedaan in de appellaan,

 

Eva, mijn gouden kind?’

 

‘Ik heb zo leuk met de slang gepraat

 

over 't verbod dat ons bindt.’

 

 

 

De appel siddert in haar hand

 

en glanst scharlakenrood;

 

de hemel hult in schaduwen

 

de hartstocht en de dood.

 

 

 

Adam, de Eerste, huivert verhit;

 

een raadsel blijft het hem

 

hoe zij hem zo kan betoveren

 

met de zoetheid van haar stem.

 

 

 

En bevend steekt hij zijn handen uit.

 

Adam, om 's hemels wil!

 

De nacht hult beiden in duisternis

 

en verder zwijgen wij stil.

[Hebreeuws]