De Tweede Ronde. Jaargang 15

[p. 70]

Vijf kosmische sonnetten
Jan Kal

Paulo maiora canamus Vergilius

De grote schaal-structuur van het heelal

Wie weet in wat voor soort heelal wij wonen?
Onwetendheid is moeilijk om te harden.
De mensheid had benul van losse flarden,
maar eeuwen wetenschap gaan langzaam lonen.

Nu we de snelheid kennen van fotonen,
en we de nevels naar hun aard ontwarden,
gaat het om lichtjaren, tot in miljarden,
en megaparsecs - niet meer om aeonen.

In deze eeuw wordt het heelal gemeten,
waardoor we ruimtelijk nu veel bewuster
de plaatsing van ons Melkwegstelsel weten.

Lokale Groep. Lokale Supercluster.
Daarbinnen in een uithoek weggesmeten.
Die wetenschap stelt mij een stuk geruster.

[p. 71]

Van roddelblad tot Hubble-tijd

De roddelblaadjes staan vol klets en kladder
en weerzinwekkende astrologie.
Wat heeft de mens, die zwelgt in zwets en zwadder,
een hang naar een heelal vol harmonie!

Het boeiendste in de astronomie
is het bepalen van de afstandsladder.
De Hubble-waarde! Tja, hoe groot is die?
Heelal, hoe zwel je? Rustiger of radder?

En ook je ouderdom wordt afgeleid
uit het verband - zolang wordt uitgedijd -
tussen de afstand en de vluchtsnelheid

van verre sterrenstelsels, wijd en zijd
over de kosmische ballon verspreid,
en uit de omkering: de Hubble-tijd.

Aardse beslommeringen

We zitten pas in het begin der tijden,
en in de verste verte niet aan 't eind.
Totdat de Hubble-waarde wordt verfijnd,
is vijftien miljard jaar nog te bestrijden.

Het einde van de zon is niet te mijden
als hij een tweede vijf miljard jaar schijnt.
Maar 't kleine feit dat onze ster verkwijnt,
doet slechts ons eigen zonnestelsel lijden.

De zon zal, zwellend tot een rode reus,
Mercurius en Venus op gaan slokken
voor hij ineenstort tot een witte dwerg.

Dan staat het aardse leven voor de keus:
wanneer het niet naar elders is vertrokken,
zal het verschroeien. Maar is dat zo erg?

[p. 72]

Een ongehoorde symfonie

Nimmer gebeurt er iets in de natuur -
ook dat hield Hegel voor filosofie.
Ontstond er dan geen stralingsenergie,
waterstof, helium uit oerknalvuur?

Dat vormde sterren; zij weer op den duur
de elementen, in hun agonie.
Interstellair gaf toen reeds de chemie
koolwaterstoffen molecuulstructuur.

Op ons planeetje, rond hun verre buur,
werd dat een kunstwerk van biologie:
desoxyribonucleïnezuur.

We zijn wat nootjes van een melodie -
volgens een goddelijke partituur
deel van een ongehoorde symfonie.

Kinderen van het heelal

Geheel het universum is Gods hof.
De mens woont op de aarde, slechts een pluis,
maar beide opgebouwd uit sterrengruis,
en bijna oerknaloude waterstof.

Elk zwaar atoom was baksel in 't fornuis
van supernova's, voor hun reuzeplof.
Het licht uit Genesis - God zag het: tov -
klinkt nòg als kosmisch achtergrondgeruis.

We zijn de kinderen van het heelal,
die zelfs de echo van de schepping horen
en steeds maar scherper in de ruimte zien.

We kunnen goed beseffen bovendien
dat levensvormen elders zijn geboren:
andere schapen, niet van deze stal.