De Tweede Ronde. Jaargang 15

[p. 24]

Oog om oog
L.H. Wiener

Kato zit zo ver mogelijk weg op de hoogste stok in zijn kooi, achter de beschutting van een der metalen daksteunen en volgt mijn handelingen met één oog nauwlettend. Bij ieder schot dat ik los krimpt hij even ineen en maakt hij zich smal, zoals uilen ook doen als ze onraad bespeuren, maar het geklik en geratel van het herladen wekt steeds zodanig zijn nieuwsgierigheid op, dat hij direkt weer langzaam begint op te veren om maar vooral niets te missen van datgene wat hem zo bang maakt.

Zo werkt dat bij een kraai.

Het is een Weihrauch luchtdrukgeweer, kaliber 4.5 mm. Een Duits kwaliteitsprodukt, gemaakt in Mellrichstadt, Beieren, zoals op de loop staat ingeponst. Het is reeds twintig jaar in mijn bezit en ik kan er nog goed mee overweg, als het moet. De loden, diabolo-vormige kogeltjes die ik gebruik zijn van Engelse makelij. Marksman. Kaliber: .177 inch, of tewel: 4.4958 mm. Guaranteed to provide maximum power and accuracy.

Marksman betekent: scherpschutter.

Ik leg aan volgens een vast patroon.

Eerst plaats ik mijn voeten vaneen om stevig te staan - ik zet mij min of meer schrap voor het schot - dan beweeg ik het wapen wat in mijn handen om het goed te voelen, vervolgens breng ik het traag maar gestaag omhoog en druk de kolf tegen mijn schouder, terwijl ik tegelijkertijd mijn kaak licht tegen het hout laat steunen; daarna tast ik met het vizier in mijn blikveld een aantal malen heen en weer over het papieren schietschijf je, om de korrel ten slotte, ter neutralisering van de gravitatiekracht, op een halve centimeter boven de roos, tot volledige rust te brengen. Dit is het kruciale moment, dat tevens het tot stilstand brengen van de ademhaling vereist.

Dan klinkt het schot, direkt gevolgd door de felle tik van het projektiel, dat tot een gestolde spat zilver uiteenslaat tegen de achterzijde van het groen-metalen vangbakje.

Ook de afstand tot het doelwit is standaard; zo'n negen meter, de

[p. 25]

vermoedelijke afstand die het beest in werkelijkheid zal hebben ten opzichte van mijn positie op zolder.

Na elke vijf schoten kontroleer ik mijn score en vervang ik het papier.

Rebecca is het niet eens met wat ik van plan ben.

Kato wel, want het is nu definitief dat hij zijn rechteroog kwijtraakt, in tegenstelling tot wat de dierenarts voorspelde. Het is dof en ingezakt, in plaats van bol en glanzend.

De meeste kattenliefhebbers laten zich erop voorstaan gefascineerd te zijn door deze dieren vanwege de innemende eigenzinnigheid van hun karakter, de sierlijkheid van hun bewegingen en hun vermeende verwantschap met het bovennatuurlijke. In beschrijvingen van katten zijn begrippen als mysterieus, vorstelijk dédain, gratie en zindelijkheid aan de orde van de dag en niet zelden laten prominente kunstenaars en geleerden zich met een kat op hun schoot vereeuwigen.

De symboliek is evident.

In de eigenschappen die al deze ijdele sukkels aan katten toedichten herkennen zij gaarne zichzelf: koninklijke solisten, die in het donker kunnen zien en negen levens hebben.

Negen levens, toe maar.

Ik trek het papier uit de houder en bestudeer de score met instemming. Het aantal keren dat ik bij de laatste drie series schoten de roos heb doorboord bedraagt tien.

Rebecca is het niet eens met wat ik van plan ben, want zij geeft om katten en dat bemoeilijkt mijn vergeldingsaktie nogal, want ik geef om haar.

Maar het is nog ingewikkelder. Zij is het namelijk al niet eens met wat zij dènkt dat ik ga doen: het louter verjagen van die moordenaar, door een paar kogels langs zijn kop te laten fluiten, of door op zijn staart te richten.

Fragment uit een recente konversatie:

‘Rebek, ik heb er genoeg van. Hij is in de laatste twee weken drie keer langs geweest. Ik ga dat beest nu uit Kato's lijden helpen.’

‘Als je het maar laat! Het ligt in de natuur van katten om op vogels te jagen.’

‘En het ligt in mijn natuur om op katten te jagen.’

‘Denk erom, dit wil ik absoluut niet hebben.’

[p. 26]

‘Volgens mij haat jij kraaien.’

‘Wat heeft dàt er nu mee te maken.’

‘Nu weet ik het zeker, jij denkt net als een boer uit de Noordoostpolder.’

‘Wat een onzin! Het enige dat ik zeg is dat ik het onnatuurlijk vind om een gekortwiekte kraai in de tuin te houden. Dat is vragen om problemen.’

‘Het is anders een jaar goed gegaan en hij kan al bijna weer vliegen. We zouden hem vrijlaten bij de Oostvaardersplassen, weet je nog? Dat kunnen we nu wel vergeten.’

‘Had die volière maar eerder gemaakt.’

‘Tja... daar zeg je wat.’

‘Als je dan per se wilt... schiet hem dan maar tegen zijn staart...’

Ik zet de buks in de schuur weg, nadat ik enkele druppels wapenolie in de loop heb gegoten, gekocht tijdens de vakantie in Frankrijk. L'huile ANTIOS. Ce produit anticorrosif de composition spéciale est à employer pour le nettoyage des canons. Canon. Betekent: loop. Loop of vuurmond. Niet kanon.

Een kanon heb ik niet nodig.

Nu even naar de Kato toe.

Hij staat al ongeduldig op me te wachten, met een grote grijpvoet tegen het gaas. Ik trek zachtjes aan een van zijn vier lange zwarte nagels, die als kromme messen naar buiten steken.

‘Dag diksok...,’ zeg ik in onvervalste kraaientaal.

Hij knort twee keer, hetgeen betekent: kom nou even binnen.

Ik duw de messing schuif weg en stap zijn kooi in.

‘Dikke Katokraai...,’ begin ik en ruik aan zijn kop en snuif die lekkere, zoet-weeë verenlucht op.

Hij buigt zich naar voren en luistert aandachtig naar mijn basstem, die ongeveer de volgende mededelingen in zijn nekveren begint te brommen: benne de kato nog bang... hmmm... of isse de kato nog een kroi... diksok... hmmm... heppe de kato nog een badje gedaan... of moete de kato nog een badje doen...

Dat werk.

Dat uren zou kunnen doorgaan, als het aan Kato lag, want kraaien hebben de tijd.

Ze kunnen zestig jaar oud worden.

Het gezichtsvermogen van een kraai is tweeëneenhalf keer zo scherp

[p. 27]

als dat van een mens. Dat is bekend. Een kraai met één oog ziet dus nog meer dan genoeg, zou men zeggen. De ervaring leert echter dat een éénogige kraai al zijn flair kwijt is en absoluut ongeschikt om nog vrijgelaten te worden bij de Oostvaardersplassen. Men zou het dier een wisse dood insturen. Zou hij niet als kneus worden opgeruimd door de nodige kiekendieven, buizerds of soortgenoten, dan zou hij wel de dood vinden omdat het bovendeel van zijn snavel doorgroeit, dat hij vanwege zijn inaktiviteit onvoldoende bijslijpt.

Toen mijn kraai Kato nog twee ogen had, zag hij werkelijk alles wat er te zien viel. Wie niet weg was, was gezien. Daar kwam het wel op neer. En dat niet alleen. Mij was ook de baas van de tuin. Kende elke grasspriet persoonlijk en patrouilleerde onvermoeibaar rond. Van zonsopgang tot zonsondergang. Geen tor of hij werd op zijn rug gelegd. Geen kikker of hij was er geweest. Een uur was een minuut. Als het allemaal maar spannend was of gevaarlijk of eng. Als er maar wat te keten viel, want kraaien zijn echte keetvogels. Kokhalzend schreeuwde hij in het rond dat de hele wereld van hem was en vele malen per dag benadrukte hij lijfelijk dat hij schijt had aan de duvel en zijn oude moer.

Totdat die duivel verscheen.

In de gedaante van een killer-kat.

Niet eens zo groot van stuk maar met een rauwe moordlust die ik nog niet eerder bij enige soortgenoot had waargenomen.

Het was drie uur 's nachts.

Plotseling een vreselijk gekrijs uit de tuin.

Op zich kwam dat wel vaker voor als er een zwerfkat in de buurt rondschooierde. Wij slapen op zolder en mijn strategie was het dan om bij Kato's waarschuwingskreten als een Jack-in-the-box uit bed op te veren, het raam open te smijten, de kat een ondefinieerbare verwensing toe te roepen en vervolgens de trap af te stormen om mijn woorden kracht bij te zetten. Meestal was zo'n dier dan al van schrik met zijn harses in het prikkeldraad gesprongen dat ik speciaal voor deze manoeuvre op de schutting heb bevestigd. Maar ditmaal bleek bloeddorst groter dan angst voor represailles en pas toen ik het monster tot op drie meter genaderd was liet hij los.

Kato rolt krijsend over de grond, volledig over zijn toeren. Het beest maakt een wilde, vertikale schroef sprong en valt voor mijn voeten neer, terwijl ik net een zwaar stuk hakhout heb gegrepen. Het uitgelezen moment dus om hem met een geweldige dreun te pletten. Krak op zijn kop en meteen in de tuin begraven.

[p. 28]

In theorie is het niet zo moeilijk, maar de praktijk valt tegen. Hoe moet ik het zeggen?

Mijn hoofd wilde wel maar mijn arm deed het niet...

Nachtduivel...

Hoeveel vogellevens zou hij al in zijn muil en zijn klauwen hebben gefnuikt?

Maar nu is het genoeg geweest.

Na mijn oefenstage bevestig ik met tape een kleine, maar zeer funktionele halogeen zaklantaarn van het merk Tekna, made in USA, onder de loop van de buks, laad hem en leg hem ongespannen klaar op de radiator onder het tuimelraam.

Twee dagen later, 's nachts om drie uur, word ik gewekt door enkele kreten van mijn kraai Kato.

Ik lig er eigenlijk op te wachten en glij onmiddellijk uit bed, duw het raam verder open en span het geweer. Dan draai ik de zaklantaarn aan en steek het wapen naar buiten. Ik steun mijn arm tegen het kozijn en laat de loop tegen het houtwerk rusten. Het is alsof het geweer in een statief geklemd zit.

Ik leg mijn wang tegen de kolf en laat de lichtstraal door de tuin zwenken.

Daar zit hij!

Op het platte dak van de schuur.

Hij draait zijn kop in de richting van het dakraam en zijn ogen lichten in de duisternis op.

Als lampjes.

Ik richt sekuur.

Niet op zijn staart.

Ik kijk een moment achter me.

Rebecca heeft zich half opgedrukt in bed, steunend op haar elleboog.

Ik leg opnieuw aan.

Even zijn de lichten in de kattekop gedoofd; dan kijkt hij weer omhoog en richt ik mijn vizier een streepje boven het rechteroog. De baan van het schot is neerwaarts gericht, zodat de gravitatiekracht nauwelijks invloed heeft.

Ik houd mijn adem in.

Hoor Kato op zijn stok schuifelen.

Nu overhalen!

Nu!

[p. 29]

Mijn schot spat in het katteoog uiteen.

Met een sissende gil springt het beest omhoog en valt dan plat neer op het dak, waar hij ligt te blazen en te schokken.

Ik tel de heftig stuipende bewegingen.

Het zijn er negen.

Dan is hij dood.

‘Waarom schiet je niet...?’ vraagt Rebecca.

Ik laat het geweer zakken en kijk haar aan.

‘Ja... ik weet het niet... mijn hoofd wil wel...’

1993