De Tweede Ronde. Jaargang 8

[p. 190]

Ziel en Mal
Nico Slothouwer

Ja, eindelijk schrijven over Korrel en Knigge, twee slagers, in de Runstraat pal naast elkaar. Machtige Korrel, achter zijn propere, rijke toonbank de beide ontregelend mooie dochters, en speciaal de jongste, toen. Haar aanwezigheid bezorgde ons jongens de meest dramatische momenten van de dag. We wisten ons verblijf in de volle winkel door de bestelling van een broodje kroket te rekken tot enkele minuten.

Dan Knigge, de buurman, de verliezer. Hij leek enigszins op zijn naam en dat stond de verkoop van zijn waar in de weg. Het eeuwige stompje sigaar. De vochtige pleister, rafelend om een vinger. Dat ene bungelende draadje. Knigges zaak was leeg. De vraag naar het broodje ‘verse filet americain’, een traag en somber geklop teweegbrengend in een uit de kelder opgediepte kom met aangekoekte randen, was een dáad. ‘Dit is mijn bloed’ - maar nee, je moest proberen om te eten, niet te denken.

Al jaren zou ik willen schrijven over deze twee, maar ik kan niet: deze werkelijkheid is me te mooi. Slager Knigge en slager Korrel, die moet je veiligheidshalve verzinnen, die zijn te gevaarlijk als beide heren bestaan in hartje Amsterdam - ging je blik daarnet niet langs de vormen van de zich bukkende jongste dochter? Bovendien - het is vast al gedaan, het kan niet anders of iemand heeft ooit over deze elkaar beconcurrerende slagers geschreven.

Het geval wil dat ik niet zo vaak meer in de buurt ben, zodat ik pas onlangs aan een verbouwing in de Runstraat moest ontdekken dat de strijd is beslecht. Slagerij Korrel bestaat voort. Maar schoonheid taant heb ik gezien, en sneller dan ik dacht.

Het evenwicht is verstoord en nu durf ik. Naar de reden van Knigges vertrek moet ik gaan informeren. Ik put me alvast uit in verklaringen dat ik geen kwaad van zins ben, dit gaat niet over hen, ik leen hun namen en hun curieuze lot, dat is alles. Uw dochter, meneer Korrel, figureert een paar seconden als een soort vrouwelijk equivalent van de meedogenloze jongen, daar merkt ze niets van, en over de kwaliteit van uw vlees, meneer Knigge, hoort u mij niet klagen, dat broodje filet was eigenlijk lekker.

[p. 191]

Waarover ik dan schrijf? Over de liefde natuurlijk. Let op, daar komt ze aan, de danseres met te korte benen, daar fietst de heldin van deze korte geschiedenis de Runstraat in. Ter hoogte van slagerij Korrel stapt ze af.

Maar wat is dat voor liefde, die twee slagers behoeft om te worden geslecht?

Ik zal het proberen uit te leggen. Wie eenmaal is aangestoken door wat je noemt de ‘grote liefde’, blijft nog lang daarna een knutselaar. Die gaat bijvoorbeeld, zoals ik, thuis, met uiterste inspanning en concentratie, een ziel zitten solderen. Een ziel van hout en daarop een schoorsteentje van blik.

Terwijl, dat is bekend, de ongeneeslijk verliefde patiënt zijn herstel moet zien te bespoedigen als erotisch circusartiest, hij behoeft de lenigheid van de acrobaat en de moed van de dompteur, hij schiet niets op met huisvlijt en handvaardigheid. Maar mij, gebondene aan een onbereikbare vrouw, mij waren de circusnummers niet genoeg: ik had me in korte tijd weten te bekwamen in ‘de hysterische sociologe’, ‘de danseres met te korte benen’ en het ‘blondje met konijn op zolder’, ik oogstte succes op hele en halve bovenwoning en het persoonlijk liefdesstratenplan werd me een vertrouwde gids voor de nacht. Wat zat ik dan te prutsen met soldeerbout en ijzerdraadjes? Je had me moeten zien zitten aan tafel, met voor me uitgestald de halve gereedschapskist, een leeg conservenblikje en allerlei andere attributen voor de verwezenlijking van een treurig idee dat zijn beste tijd had gehad.

Hoe was het zover gekomen? Ik was bij de danseres met te korte benen. Zij was het meisje uit een gedicht dat ik had gepubliceerd, dat ging zo:

Weg! Van je ziel had ik de mal en in het maken
wel routine: ik koos de werkelijkheid van meisje,
eensluidend, duidelijk. Ik trok het wonder
van je los, dook weg - bezeten donor.

Het meisje zocht een naam. Ik zette haar een
haag van grapjes op om tegenaan te leunen.
Lachend: ‘Ik vrees mezelf en zal dat vieren.
Van mijn manie wordt zij het kennelijk bewijs.’

Ik schroefde aan de dialoog, intieme steiger.
Haar mening schoof ik comfortabel hoog, heimwee
spatte van het wonder af - ik haatte allengs
dat ze willig naar mijn stelling praatte.

[p. 192]

 

De naam nog in foedraal. Ik leg mijn instrumenten

 

klaar, zij knoopt haar blouse open. Ik test (‘Wat

 

is ze lief’) verdoving uit en ‘Kom,’ zegt ze,

 

‘Kom,’ gebarend naar het zolderluik.

 

 

 

Ik zie geen plaats voor hemelvaart. Ik klem

 

haar vast en maak haar klaar; geen plaats voor deze

 

schaamteloze, weldoordachte invitatie.

 

Ik mis je, ik wil je blijven missen.

Toen bleef het stil. Heel stil. Heel Nederland zweeg, alleen één meneer, een meneer van de Arnhemse Courant, vond dit grote onzin. Van je ziel had ik de mal, dat betekende toch niets. En ik dacht dat deze man uit Gelderland het woord mal niet kende in de zin van gietvorm, model. Hij had misschien wel gelezen: Van je ziel had ik de gék. En daar zat ik thuis, ter ere van die man een houten zieltje te maken, het kreeg een heus klein schoorsteentje waarop een heuse gek, een gek, wie kent dat woord nog, een metalen kapje op een schoorsteen ‘... om het invallen van de wind te beletten en die ook als windwijzer dienst kan doen...’ zoals van Dale verklaart. Wat was ik een prutser, getart door de willekeur van een idee dat niet wilde kloppen en dat paste in géén verhaal. De hamer genomen en - páts - páts - wat een bevrijding.

Terug naar de Runstraat. Ze zet haar fiets op slot, de danseres met te korte benen, ze aarzelt niet, ze passeert de schutting voor Knigges ontruimde zaak en gaat de winkel van Korrel binnen, het is er druk als altijd, maar ze is zo klein, mijn danseres, nog geen 1 meter 50 is ze, en de dochter van slager Korrel is groot als alle andere klanten. Zal ze wel gezien worden, mijn verlangende, naamloze danseres... wat heb ik haar misbruikt... de koorts tierde toen... nooit zou het me lukken nog te houden van een vrouw... de arme danseres zocht een vriend en ontmoette mij... we vreeën maar, in het bad, in de tuin, tevergeefs... ze gaf me cadeautjes, en ik vluchtte onder dekking van dozijnen complimenten, van de idiootste liefkozinkjes...

Ze is aan de beurt. Ze is gezien. De dochter en de danseres spreken nu met elkaar. Weg. Ik maak me uit de voeten, ik verdwijn ongezien. Ik hoop dat ze twee karbonaadjes koopt, de danseres, dat ze voor twee kookt vanavond. Dat hoop ik oprecht.