De Tweede Ronde. Jaargang 8

[p. 93]

Zes gedichten
Andréas Embiríkos^*
(Vertaling Andriette Stathi-Schoorel)

Aanvulling op vrachtstoomboot

Als het water van een juryrechtbank werd de rust in haar ogen verstoord, maar haar oogopslag gaf tenslotte de doorslag en vloog op in de wolkeloze hemel van haar gewelfde droom zoals een vlieg van de neus van een slapend kind opvliegt in het rumoer van een helverlichte stilte. Toen besloten de hoeders van de wetten in vergadering bijeen de stilte eens en vooral te doden en op precies hetzelfde punt het standbeeld van de rust in haar ogen op te richten want de jonge vrouw hield haar oogopslag in haar handen als een wonderdoende slang.

* Andréas Embiríkos (1901 Vraïla, Roemenië - 1975 Athene) stamde uit een redersfamilie, maar hij heeft zich in 1935 uit de onderneming teruggetrokken om zich geheel aan zijn psychoanalytische en literaire bezigheden te wijden. Met zijn in datzelfde jaar verschenen eerste bundel Ypsikámenos (‘Hoogoven’) shockeerde hij het Griekse publiek, dat nu voor het eerst met het surrealisme in aanraking kwam (enkele voorlopers waren onopgemerkt gebleven): met de ‘voix surréaliste’, het ‘automatisch schrift’, in prozavorm, waarbij vrijelijk gebruik gemaakt werd van elementen uit katharévousa (‘kanselarijtaal’), krantetaal en wetenschappelijke termen. In 1945 volgde zijn bundel Endochóra (‘Achterland’), met gedichten uit de jaren 1934-37, nu wel in verzen en in het algemeen niet meer strikt vasthoudend aan de surrealistische beginselen. Embiríkos moet zeer veel geschreven hebben, maar hiervan is in volgende jaren slechts mondjesmaat gepubliceerd. Dit wordt toegeschreven aan het vrijmoedige, erotische karakter ervan - iets dat overigens ook in het wel verschenen werk duidelijk doorklinkt, bijvoorbeeld in Oktána (1980).

Συμπληρωσισ φορτηγου ατμοπλοιου

Σάν τά νεϱά ένός όϱϰωτοῦ. διϰαστηϱίου ταράχτηϰε ἡ γαλήνη τῶν ματιῶν της, ἀλλά τό άνάβλεμμά της ϰατίσχυσε ἐν τέλει ϰαί πέταξε στήν αἰϑρία τοῦ ϑολωτοῦ της ὀνείϱου ὅπως πετᾶ μιά μυῖγα ἀπό τήν μύτη ἑνός ϰοιμωμένου παιδιοῦ οτήν τύϱβη μιᾶς πολύφωτης σιγῆς. Τότε οί τηϱηταί τῶν νόμων συνελϑόντες ἀπεφάσισαν νά σϰοτώσουν τήν σιγή μιά γιά πάντα ϰαί νά στήσουν ἀϰριβῶς στό ῖδιο σημεῖο τό ἄγαλμα τῆς γαλήνης τῶν ματιῶν της γιατί ή νέα γυναίϰα ϰϱατοῦσε οτά χέϱια της τό ἀνάβλεμμά της σάν ϑαυματουϱγό φίδι.

[p. 94]

De harmonie van kleuren lijkt op een volksfeest

Toen de vuurpijl zijn zaaduitstorting voltooid had volgde het gonzen van de drijvende villa's. In het verborgen waterreservoir boorde een druppel zich in de borst van een meisje dat de zijden vruchten van haar eigen indolentie verzorgde. Het meisje heette Maria en op haar linkerbeen hing een geborduurde hagedis zonder ogen maar met een dubbele staart. Toen de rots waarop ze stond uiteenviel werd ze een sneeuwvlok en de druppel die van haar borst viel bloesemde en sindsdien stond in haar plaats een minuscuul amandelboompje.

Η Αρμονια των χρωματων μοιαζει με παλλα-ι-κη γιορτη

Ὅταν ἡ ϱουϰέτα τελείωσε τήν ἐϰσπεϱμάτωσή της ἐξηϰολούϑησε ὁ βόμβός τῶν πλωτῶν ἐπαύλεων. Μέσα στήν ϰϱυφή δεξαμενή μιά σταγών ϰαϱφώϑηϰε στό στῆϑος μιᾶς νέας πού πεϱιποιεῖτο τούς μεταξωτούς ϰαϱπούς τῆς ἰδιϰῆς της νωχελείας. Ἡ νέα λεγόταν Μαϱία ϰαί στό ἀριστεϱό της πόδι ϰϱεμόταν μιά πλουμιστή σαύϱα χωϱίς μάτια μά μέ διπλή οὐϱά. Ὅταν διελύϑη ὁ βϱάχος εἰς τόν ὁποῖον ἐστέϰετο ἔγινε τολύπη ϰαί ἡ σταγών πού ἔπεσε ἀπό τό στῆϑος της ἄνϑησε ϰαί ἔμεινε ἀπό τότε ὥς τώϱα στήν ϑέση της ὑποτυπώδης μυγδαλιά.

Aartsengel in september roepend in de schepping

De zoete dagen van september, wanneer het nog niet geregend heeft en de geluiden met langere tussenpozen klinken en de smaak van de uren voller is zelfs dan van die in de zomer, wanneer in de tuinen de granaatappels openbarsten en de meeldraden van de bloemen hoogopgericht trillen en de laaiende hibiscusbloemen in hun purperen jasje overlopen van levensvreugde, alle als zelfverzekerde vrijers die aan de deuren der bruiden kloppen, dan, alsof het altijd zomer is (want welk seizoen het ook is, de begeerte is altijd zomer) jubelen de zielen en Eros, de blondste aartsengel van het Paradijs, roept en zegt tegen ieder lichaam door hem aangeraakt:

Weg de kleren, ontkleed je,
Wees nergens bang voor.
In de lente, de winter, de zomer -
waar je ook bent -
is mijn zwaard met je.

Αρχαγγελοσ τον σεπτεμβριον βοων μεσα στην πλασι

Τὶς μέρες τὶς γλυϰειὲς τοῦ Σεπτεμβρίου, ὅταν δὲν ἔχει ἀϰόμη βρέξει ϰαὶ εἶναι τὸ ἄϰουσμα τῶν ἤχων πιὸ ἀραιὸ ϰαὶ ἡ γεῦσις τῶν ὡρῶν ϰαὶ ἀπὸ τοῦ θέρους πιὸ πυϰνή, ὅταν στοὺς ϰήπους σϰᾶνε τὰ ρόδια, ϰαὶ πάλλονται ὑψιτενεῖς οἱ στήμονες τῶν λουλουδιῶν, ϰαὶ σφύζουν στὶς πορφύρες των φλεγόμενοι οἱ ἱβίσϰοι, ὅλοι σὰν ὑπερβέβαιοι γαμβροὶ ποὺ στῶν νυμφῶν ϰτυποῦν τὶς θύρες, τότε, σὰν νἄναι πάντα ϰαλοϰαίρι (γιατὶ ὅποια ϰαὶ ἂν εἴναι ἡ ἐποχή, ὁ πόθος εἷναι πάντα θέρος) ἀναγαλλιάζουν οἱ ψυχές, ϰαὶ ὁ Ἔρωτας, ὁ πιὸ ξανθὸς ἀρχάγγελος τοῦ Παραδείσου, βοᾷ ϰαὶ λέγει στὸ ϰάθε ποὺ ἄγγιξε ϰορμί:

Τὰ ϱοῦχα πέτα, γδύσον.
Τίποτε μὴ φοβᾶσαι.
Ἔαϱ, χειμῶνα, θέϱος -
ὅπον ϰαὶ ἂν εἶσαι -
εἶναι ἡ ϱομφαία μου μαζί σου.

[p. 95]

Licht op walvis

De oervorm van de vrouw was de verstrengeling van twee dinosaurushalzen. Sindsdien veranderden de tijden en veranderde ook de vrouw van vorm. Ze werd kleiner vloeibaarder meer in harmonie met de tweemasters (in sommige landen driemasters) die boven de rampzalige strijd om het bestaan drijven. Zelf drijft zij op de schubben van een cilinderdragende duif van groot kaliber. De tijden veranderen en de vrouw van onze tijd lijkt op de afgrond van een lont.

Φωσ επι φαλαινασ

Ἡ ἀϱχιϰή μοϱφή τῆς γυναιϰός ἦτο τό πλέξιμο τῶν λαιμῶν δυό δεινοσαύϱων. Ἔϰτοτε ἄλλαξαν οἱ ϰαιϱοί ϰαί ἄλλαξε σχῆμα ϰαί ἡ γυναίϰα. Ἔγινε πιό μιϰϱή πιό ϱευστή πιό ἐναϱμονισμένη μέ τά διϰάταϱτα (σέ μεϱιϰές χῶϱες τϱιϰάταϱτα) ϰαϱάβια πού πλέουν ἐπάνω ἀπό τή συμφοϱά τῆς βιοπάλης. Ἡ ἴδια πλέει ἐπάνω στά λέπια ἑνός ϰυλινδϱοφόϱου πεϱιστεϱιοῦ μαϰϱᾶς ὁλϰῆς. Οἱ ἐποχές ἀλλάζουν ϰαί ἡ γυναίϰα τῆς ἐποχῆς μας μοιάζει μέ χάσμα ϑϱυαλλίδος.

Het werkwoord turen

Deze blauwe hemel met de wolk die in de lucht drijft
Is de azuren vaart van een helwit fregatschip
Tegen de reling geleund kijk ik uit
En zie het wild van mijn gedachten
Dolfijnen die op- en onderduiken in de golven
Vlaktes stranden en bergen
En een blond meisje aan mijn zijde
In wier kalme ogen ik zie
Haar gehele toekomst en mijn heden.

Το ρημα αγναντευω

Τούτη ἡ αἰϑϱία μέ τό σύννεφο πού πλέχει στόν

ἀέϱα

Εἷναι γαλάζιος πλοῦς μιᾶς ϰάτασπϱης φϱεγάδας
Ἱστάμενος ἀϰουμπιστός στήν ϰουπαστή ϰοιτάζω
Καί βλέπω τά ϑηϱάματα τῶν λογισμῶν μου
Δελφίνια πού ἀναδύσνται ϰ’ εἰσδύουν μέσ’ στό ϰῦμα
Πεδιάδες ἀϰϱογιάλια ϰαί βουνά
Καί μιά ξανϑή νεάνιδα πού στέϰει στό πλευϱό μου
Μέσ’ στῆς όποίας τά γαλήνια μάτια βλέπω
Τό μέλλον της ὁλόϰληϱο ϰαί τό παϱόν μου.

Uitkijkpost

We slaan de handen voor ons gezicht
En zien kleurige uitgestrektheden
Onze gedachten ontstaan ontspringen
Bij elke oogopslag

Zoveel wonderen bloeien niet vergeefs
Hun charme is een hoge wingerd
Die de toekomst en ons leven omstrengelt
Te midden der sterren.

Σκοπια

Κϱατᾶμε μέσ’ στά χέϱια μας τά πϱόσωπά μας
Καί βλέπουμε χϱωματιστές ἐϰτάσεις
Οἱ σϰέψεις μας γίνονται γεννιοῦνται
Στήν ϰάϑε μας ματιά.

Δέν ἄνϑησαν ματαίως τόσα ϑαύματα
Ἡ χάϱη τους εἴναι ψηλή πεϱιπλοϰάδα
Πού σφίγγει τά μελλούμενα ϰαί τήν ζωή μας
Μέσα στ’ ἀστέϱια.