De Tweede Ronde. Jaargang 5

[p. 171]

Ik heb lief
Vladímir Majakovski^*
(Vertaling Marko Fondse)

Het gebruikelijke patroon

Liefde krijgt ieder individu
mee vanaf de geboorte.
Maar tussen verplichtingen enzovoort
om den brode
en meer van die
daaglijkse noden
versteent 's harten grond tot de bodem.
Het hart kreeg een lijf aan,
het lijf weer een hemd.
En kon het daarbij nou maar blijven! -
maar nee,
een gek
verzint de manchet
en zijn front moet van stijfsel stijfstaan.
Opeens - niet meer twintig -
zij aan de crème en de rimmel,
hij aan het zwemmen en trimmen.
Maar té laat.
Door rimpels vermeerdert de huid.
De liefde bloeit,
bloeit uit -
en verschimmelt.

* Het gedicht is opgedragen aan Lilja Brik. Ik draag de vertaling op aan Peter Verstegen, zonder wie ik er niet aan begonnen was. (MF)

Люблю
обыкновенно так

Любовь любому рождениому дадена. -
но между служб,
доходов
н прочего
со дня на́ день
очерствевает сердечная почва.
На сердце тело надего,
на тело - рубаха.
Но н этого мало!
Один -
ндиот! -
манжеты наделал
н груди стал заливать крахмалом.
Под старость спохватятся.
Женщина мажется.
Мужчина по Мюллеру мелышцей машется.
Но поздно.
Морщинамн множится кожица.
Любовь поцветет,
поцветет -
и скукожнтся.

[p. 172]

Kind

Wat ik meekreeg aan liefde was heel normaal.
Maar een mens
wordt van kindsbeen
tot werkezel afgericht.
Dus ik naar Rions waterkant aan de haal,
liep de kantjes eraf,
op de loop voor iedere plicht.
Moeder de pest in:
‘Smerig klein ettertje!’
Pa beloofde een stevig pak ransel.
Maar ik waagde,
gewapend met valse drieroebelbiljetten
met soldaten in 't kaartspel mijn kansen.
Ik liet mij,
door geen hemd belast
of schoeisel gefnuikt,
door Georgiës hitte schroeien.
Wentelde zonwaarts dan rug,
dan buik,
tot mijn bast
van de honger loeide.
De zon stond verbaasd:
‘Moet je zien zo'n kleinduimpje!
Toch -
er zit durf
in het hart van die kleine!
Waar haalt-ie
de ruimte
vandaan
zo'n turf -
voor mij,
de rivier,
die bergen en reuzeravijnen?!

Мальчишной

Я в меру любовью был одаренный.
Но с детства
люльё
трудами муштровано.
А я - -
убёг на берег Рнона
и шлялся,
ни чёрта не делая ровно.
Сердилась мама:
‘Мальчишка паршивый!’
Грозился папаша поясом выстегать.
А я,
рзтжнвясь трехрублевкой фальшивой,
пграл с солдатьём под забором в ‘три листнка’.
Без груза рубах,
без башмачного груза
жарился в кутансском зное.
Вворачннал солнцу то спину,
то пузо -
пока нод ложечкой не заноет.
Дивилось солнце:
‘Чуть виден весь-то!
А тоже -
с сердечком.
Старается малым!
Откуда
в этом
в аршине
место -
и мне,
и реке,
и стовёрстым скалам?!’

[p. 173]

Opgeschoten jongen

Jeugd heeft een massa bezigheden.
Onze lieverdjes stampen we vormleer en spelling in.
Maar ík
werd de vijfde klas uitgesmeten.
Daarna smeet men me Moskouse cel na cel in.
In uw
knus
en huiselijk wereldje
worden krullige slaapkamer-lyriekers opgekweekt.
Wat koop ik voor die schootkeeslyriekjes?!
Wat ík van de liefde
kreeg op te steken
stamt
uit de school van Boetýrki.
Het Bois de Boulogne zal mij een zorg zijn!
In zeegezichten zie ik geen poëzie!
Verliefd werd ík
op Bureau voor uitvaartverzorging
door de judas van cel 103.
Anderen zien het daaglijkse zonlicht.
En maar duur doen:
‘Die rotstraaltjes zon, toch maar pover, wat?’
Maar ik had
voor één flakkertje geel
op de muur toen
de wereld overgehad.

Юношей

Юношеству занятий масса.
Грамматикам учим дурней и дур мы.
Меня ж
из 5-го вышибли класса.
Пошли швырять в московские тюрьмы.
В вашем
квартирном
маленьком мирике
для сиален растут кучеряпые лирики.
Что выищешь в этих болоночьнх лириках?!
Меня вот
любить
учили
в Бугырках.
Чго мне тоска о Булонском лесе?!
Что мне вздох от видов на́ морө?!
Я вот
в ‘Бюро похороиных процессий’
влюбился
в глазок 103 камеры.
Глядят ежедневное солнце,
зазна́ются.
‘Чего - мол - стоют лучёнышкн эти?’
А я
за степного
за желтого зайца
отдал тогда бы - все на свете.

[p. 174]

Mijn universiteit

U kent Frans.
Bent een taal-
bent een rekenwonder.
Uitstekend! Bijzonder!
Máár -
kunt ú met een woonblok een lied aanheffen?
En heeft u soms enig besef
van wat trams bespreken onder
mekaar?
Het menskuiken kijkt
maar net
uit zijn dop,
of hij zit achter boek,
schrijfblok en schrijfgerei.
Ik leerde van uithangborden het alfabet,
door bladzijden bladerend van blik en van ijzer.
Ze pakken de aarde.
Geplukt en
geplunderd
krijg je haar aangereikt,
speelgoedglobe,
pasklare leerstof.
Maar ík -
op mijn zij leerde ik aardrijkskunde,
voor mijn nachtlijk logies
op de grond neerploffend!
Groot is ook der geschiedvorsers nood:
- Barbarossa zijn baard, was die rossig of rood? -

Мой университет

Французскнй знаете.
Де́лите.
Множите.
Склоняете чу́дно.
Ну и склоняйте!
Скажите -
а с домом спеться
можете?
Язык трамвайский вы понимаете?
Птеиец человечий,
чуть только вывелся -
за книжки рукой,
за тетрадиые дестн.
А я обучался азбуке с вывесок,
листая страницы железа и жести.
Землю возьмут,
обкорнав,
ободрав ее -
учат.
И вся она - с крохотный глобус.
А я
боками учил географию -
недаром же
наземь
ночёвкой хлопаюсь!
Мутят Иловайских больные вопросы:
- Была ль рыжа борода Барбароссы? -

[Nederlands]

[p. 175]

 

Wie weet!

 

Ik wroet niet in onzin en stoffige lorren.

 

Wél ken ik heel Moskou's roddelhistorie.

 

Men pakt Dobroljoebov (om het kwade te haten);

 

die naam is niet netjes,

 

zo hoor je ze smalen.

 

Wat ik leerde haten

 

dat waren de vetten,

 

ik

 

die mezelf

 

verkocht voor elk maaltje.

 

Uitgestudeerd

 

plooit men zich hoofs

 

naar de smaak der dames,

 

opinietjes rinklend uit hoofdjes als rammelaars.

 

Ik had alleen maar huizen voor aanspraak,

 

pompstations en waterreservoirs.

 

Aandachtige daken spitsten hun dakkapel

 

om op te pikken wat ik vertelde,

 

om het later -

 

hun windvaantongen verdraaiend -

 

als roddel over en weer

 

aan elkaar

 

en de nacht

 

te verraaien.

[Russisch]

Пускай!
Не копаюсь в пропы̀лениом вздоре я -
любая в Москве мне известна история!
Берут Добролюбова (чтоб зло ненавидеть), -
фамилья ж против,
скулит родовая.
Я
жирных
с детства привык ненавидеть,
всегда себя
за обед продавая.
Научатся,
сядут -
чтоб нравиться даме,
мыслишкн звякают лбӫнками медненькимн.
А я
говорил
с одними домами.
Одни водокачки мне собеседннками.
Окном слуховым внимательно слушая,
ловили крыши - что брошу в уши я.
А после
о ночи
и друг о друге
трещали,
язык ворочая - флюгер.

[p. 176]

Volwassen

Groten doen zaken.
Zijn stuk voor stuk duitenzak.
Komp u liefde te kort?
Kom maar op, voor een honderdje.
Maar ik,
zonder dak, zonder duit, ik stak
mijn kolenschoppen
in stukkende zakken
en slenterde rond, ogen hongerend.
Nacht.
U stapt uw mooiste pak en pels in.
Uw ziel komt weer bij op vrouwen en weduwen.
Míj́ smoorde Moskou in de omhelzing
van haar ceintuurbaan, de strop Sadóvyje.
Aan hun hart,
dat horloge,
tikt de beminde.
De spondegenoten kónden niet blijder zijn!

Взрослое

У взрослых дела.
В рублях карманы.
Любить?
Пожалуйста!
Рубликов за́ сто.
А я,
бездомный,
ручища
в рваный
в карман засуиул
и шлялся, глазастый.
Ночь.
Надеваете лучшее платье.
Душой отдыхаете на женах, на вдовах.
Меня
Москва душила в объятьях
кольцом своих бесконечиых Садовых.
В сердца,
в часишки
любовницы тикают.
В восторге партиеры любовного ложа.

[Nederlands]

[p. 177]

 

Ik registreerde der hoofdstad ontzinde

 

hartslag,

 

breeduit gelegen als Lijdensplein.

 

Stroomt toe met uw liefdes,

 

uw hartstocht en hartsvuur!

 

Ik weet mijn hart niet langer bestuurbaar!

 

Open en bloot -

 

het hart uit zijn bast haast -

 

stel ik mij open voor zon en plassen.

 

Ik weet dat andermans hart zijn woning

 

gewoon in de borst heeft - u weet dat ook.

 

Maar mijn lijf raakte anatomisch

 

compleet van de kook.

 

Ik werd hart uit één blok

 

dat dreunt als een klok.

 

O, hoe veel voorjaar, die voorjaars alleen al,

 

20 jaar dóór aan niets te vermorsen,

 

hebben mij, oververhitte, verpletterd!

 

Hun vracht, onverspild, was gewoon niet te torsen.

 

Torsen niet zómaar,

 

bij wijze van rijmslag,

 

nee, naar de letter.

 

 

[Russisch]

Столиц сердцебиение дикое
ловил я,
Страстно́ю площадью лӫжа.
Враспашку -
сердце почти что снаружи -
себя открываю и солнцу и луже.
Входите страстями!
Любовями влазьте!
Отныне я сердцем править не властен.
У прочих знаю сердца дом я.
Оно в груди - любому известно!
На мне ж
с ума сошла анатомия.
Сплошное сердце -
гудит повсеместно.
О, сколько их,
одних только вёсен,
за 20 лет в распалённого ввалено!
Их груз нерастрачеиный - просто несносен.
Несносен не так,
для стиха,
а буквально.

[p. 178]

Hoe het groeide

Ongehoord groot
en groter dan oorbaar -
dichtersdelirium dat dromen bezwaart -
groeide de hartsklomp tot toomloos gevaarte:
gevaarte van liefde
en toomloze haat.
Mijn benen
gaan wankelend
van al dat sjouwen -
en je weet
van formaat
ben ik knap onbehouwen -
en toch,
als mijn eigen hartsaanhangsel
strompel ik voort,
mijn lompe schouwers gevouwen.
Ik ben één zwelling van verzenmelk
- geen kant kan de vloed heen -
en ik blijf maar zwellen van voren af aan.
Ik ben, door lyriek overstelpt, gekweld,
voor de wereld een moedermin,
hyperbool ontleend
aan mijn voorloper Guy Maupassant.

Что вышло

Больше чем можно,
больше чем нало -
будто
поэтовым бредом во сне навис -
комок сердечный разросся громадой:
громада любовь,
громада ненависть.
Под ношей
ноги
шагали шатко -
ты знаешь,
я же
ладно слажен -
н всё же
тащусь сердечным придатком,
плеч подгибая косую сажень.
Взбухаю стихов молоком
- н не вылнться -
некуда, кажется - полнится заново.
Я вытомлен лирикой -
мира кормилица,
гипербола
праобраза Мопассанова.

[p. 179]

Ik roep

Als acrobaat torste ik het,
hief het als worstelaar.
Als een verkiezingspropagandist,
noodklok
door brandende dorpen slaand
riep ik:
‘Hier, pak aan dan!
Toe dan!
Hier is 't!’
Als zo'n lomp element
zijn zeer uit de doeken doet -
deinst
het gejufferte
zonder te kijken
stof
sneeuw en
blubber door
- net een stel voetzoekers -
weg van me voort:
‘Voor ons mag 't wat kleiner zijn,
een tango, dat soort...’
Ik kan hem niet tillen
mijn last -
en ik til hem.
Hem afwerpen wil ik -
en heb niets te willen!
Mijn ribbekastduigen - ze zullen 't niet mannen.
De kooi van mijn borst kraakt onder de spanning.

Зову

Подия́л силачом,
понөс акробатом.
Как избирателей сзывают на мнтииг,
как сӫла
в пожар
созывают набатом -
я звал:
‘А вот оио!
Вот!
Возьмите!’
Когда
такая махина ахала -
не глядя,
пылыо,
грязью,
сугробом
дамьё
от меня
ракетой шарахалось:
‘Нам чтобы поменьше,
нам вроде танго́ бы...’
Нести не могу -
и несу мою иошу.
Хочу ее бросить -
и знаю,
не брошу!
Расиора ие сдержат рӫбровы дуги.
Грудная клетка трещала с натуги.

[p. 180]

Jij

Jij kwam -
zonder poespas,
keek dwars
door postuur,
door vertoon,
onderscheidde: gewoon - een knulletje.
Nam,
nam mijn hart af,
ging er mee spelen,
meisje -
gewoon - met een balletje.
En stuk voor stuk -
als zag men een wonder gebeuren -
schrok zich dame
of juffer een ongeluk.
‘Zo'n wilde beminnen?
Hij zal d'r verscheuren!
Dat moet een dompteuse zijn,
zo uit de dierentuin!’
Maar weg was
míj́n juk!
En ik daar maar juichen om.
Door vreugde van zinnen
buitelde ik rond,
buitelde als een Roodhuidige bruigom,
zo blij en
zo licht van binnen.

Ты

Пришла -
деловито,
за рыком,
за ростом,
взглянув,
разглядела просто мальчика.
Взяла,
отобрала сердце
и просто
пошла играть -
как девочка мячиком.
И каждая -
чудо будто видится -
где дама вкопалась,
а где девица.
‘Такого любить?
Да этакий ринется!
Должно, укротительница.
Должно, нз зверинца!’
А я ликую.
Нет его -
ига!
От радости себя не помня,
скакал,
индейцем свадебным прыгал,
так было весело,
было легко мне.

[p. 181]

Niet te doen

't Is alléén niet te doen -
ik verplaats geen piano
(dus van een brandkast
blijf ik te meer af).
En als ik piano
of brandkast
niet aan kan,
hoe kan ik mijn hart dan aan
als jij het me weergaf?
Bankiers weten - ook niet dom:
‘Wij zijn zó welgesteld,
zakken te kort kom je -
dus in de kluis dat geld.
'k Heb in jou
mijn liefde -
- schat in de kluis dus -
verstopt
en dartel
nu rond als een Croesus.
En als ik
nu echt eens een heel dolle zin heb,
dan neem ik een glimlach op,
halve
of minder zelfs,
en verbras in één nacht
met andere vriendinnen
een roebel of wat van dat lyrische wisselgeld.

Невоэможно

Одии не смогу -
не снесу рояля
(тем более -
весгораемый шкаф).
А если пе шкаф,
не рояль,
то я ли
сердце снес бы, обратно взяв.
Банкиры знают:
‘Богаты без края мы.
Карманов не хватит -
кладем в несгораемый’.
Любовь
в тебя -
богатством в железо -
запрятал,
хожу
и радуюсь Крезом.
И разве,
еслн захочется очень,
улыбку возьму,
пол-улыбки
н мельче,
с другимн кутя,
протрачу в полно́чи
рублей пятнадцать лирической мелочи.

[p. 182]

Ik al net zo

Hebben zelfs vloten de drang om te meren,
lokt het station zelfs de locomotief,
mij lokt en dringt verlangen te meer om
jou te bereiken -

ík immers heb lief!

Naar zijn schatzaal daalt af Poesjkins Schraalhans de ridder,
en vermeit in zijn goud zich als graaiend bezitter.
Zo kom ik,
mijn schat,
ook in jou mij vermeien.
Van mij is dat hart,
ik vermei me in 't mijne.
Dolgelukkig, als u weer thuis keert,
sponst u
en scheert van uzelf u het vuil weer.
Zo ga ik op jou aan.
Want -
is naar jou toe gaan
soms niet een thuiskeer?!
De aarde neemt op in haar schoot haar bewoners.
Wij trekken naar 't einddoel waartoe wij beschikt zijn.
Zo word ik
naar jou toe
getrokken, ontoombaar,
zodra we, uiteengegaan,
uit elkaars blik zijn.

Так и со мной

Флоты - н то стекаются в гавани.
Поезд - н то к вокзалу гонит.
Ну, а меня к тебе и подавней
- я же люблю! -
тянет и клонит.
Скупой спускается пушкинский рыцарь
подвалом своим любоваться и рыться.
Так я
к тебе возвращаюсь, любимая.
Мое это сердие,
любуюсь моим я.
Домой возвращаетесь радостно.
Грязь вы
с себя соскребаете, бреясь и моясь.
Так я
к тебе возвращаюсь, -
разве,
к тебе идя,
не иду домой я?!
Земных принимает земное лоно.
К конечной мы возвращаемся цели.
Так я
к тебе
тянусь неуклонио,
еле расстались,
развнделись еле.

[p. 183]

Conclusie

Liefde leeft
tegen mijlen
en wrijvingen op,
getest
getoetst
herijkt.
Ik steek mijn vers als twee rijmvingers op
en zweer -
ik heb lief
in trouw die nimmer bezwijkt.

november 1921-februari 1922

Вывод

Не смоют любовь
ни ссоры,
ни вёрсты.
Продумана,
выверена,
проверена.
Подьемля торжсственио стих строкопёрстый,
клянусь -
люблю
неизменно и верно!

[1922]

Majakovski door Lili Brik (postuum, 1938)

[p. 184]

Aantekeningen

De gebruikte tekst is Polnoe sobranie sočinenij, Tom 4, Moskou 1957

... rimmel - mascara.... hij aan het zwemmen en trimmen - lett. hij klapwiekt als een molen volgens (de methode) Müller, auteur van een destijds veelgebruikte gymnastiekhandleiding.

Rion(i), rivier in Georgië.... vijfde klas uitgesmeten - wegens het niet kunnen voldoen van de schoolgelden.... Moskouse cel na cel in. - Na twee kortere detenties zat M. van 2 juli 1909 tot 9 januari 1910 in de Boetýrki gevangen, vanaf 18 augustus wegens opstandig gedrag geïsoleerd. Hoe hij door de judas (kijkgat) van zijn cel de zaak van een begrafenisondernemer heeft kunnen waarnemen is me niet duidelijk. Uitvoerig over deze periode: Novoe o Majakovskom pp. 433-540 (Moskou 1958) Het Bois de Boulogne... geen poëzie. - Men vergelijke hiermee eens de aandoenlijke pagina's 179-180 uit Nabokovs De gave (Amsterdam 1977) om een idee te krijgen waartegen M. zich afzet. Groot is ook der geschiedvorsers nood: - lett. Pijnlijke problemen kwellen de Ilovajski's. Volgens de noot in pss was D.I. Ilovajski (1832-1920) een ‘auteur van geschiedenisboeken in monarchistisch-reactionaire geest’. Ook Simon Karlinsky noemt hem in Marina Cvetaeva, her life and art (Berkeley and Los Angeles 1966) een reactionary historian. Een prachtig portret van hem vindt men in Marina Tsvetajeva, Herinneringen en portretten (Amsterdam, 1981), in het verhaal Het huis bij de oude Pimen. (Vertaling Charles B. Timmer.) Als 87-jarige werd hij nog als staatsgevaarlijke contrarevolutionair gearresteerd. Men pakt Dobroljoebov... Nikolaj Dobroljoebov (1836-1861), invloedrijk criticus die pleitte voor sociale betrokkenheid in de literatuur. De tekst wordt pas duidelijk als men weet dat de naam ‘minnaar van het goede’ betekent. Het dubbel gebruik van het rijm haten staat ook zo bij M. ...ceintuurbaan, Sadóvyje... De grote ringbaan om het Moskouse centrum heet Sadovoje koljtsó (Tuinstadring). Lijdensplein - Strastnája plósjtsjad, tegenwoordig Poesjkinplein. Vgl. strastnája nédélja, Goede Week, in het Russ. Lijdensweek. Guy Maupassant - verwijzing naar Idylle van Guy de Maupassant. In dit verhaal geeft een min in de trein een medereiziger de borst, omdat zij dreigt flauw te vallen door een te grote melkaandrang. Poesjkins Schraalhans de ridder - Ridder Schraalhans is een van Poesjkins kleine versdrama's. (MF)

De judas van cel 103