De Tweede Ronde. Jaargang 4

[p. 99]

Vertaald proza

[p. 100]

De vlo en de professor
Hans Christian Andersen
(Vertaling Annelies van Hees)

Er was een luchtschipper, het liep slecht met hem af, de ballon sprong, de man viel eruit en kwam in stukjes neer. Zijn knechtje had hij twee minuten daarvoor met een parachute omlaag gestuurd, dat was zijn geluk; hij was ongedeerd en hij ging door het leven met genoeg kennis om luchtschipper te worden, maar hij had geen ballon en geen middelen om aan een ballon te komen.

Leven moest hij en dus legde hij zich toe op behendigheidskunstjes en op het praten met zijn buik, dat noemen ze buikspreken. Jong was hij en hij zag er goed uit, en toen hij een snor had laten staan en mooie kleren kreeg, zou je hem voor de zoon van een graaf houden. De dames vonden hem mooi, een jongedame werd zelfs zo bekoord door zijn knapheid en zijn behendigheid, dat ze met hem mee ging naar vreemde steden en landen; daar noemde hij zich professor, met minder nam hij geen genoegen.

Hij dacht almaar aan een luchtballon om met zijn vrouwtje op te stijgen, maar ze hadden de middelen nog niet.

‘Die komen!’ zei hij.

‘Kwamen ze maar!’ zei zij.

‘We zijn toch jonge mensen! en nu ben ik professor. Kruimels zijn ook brood!’

Ze hielp hem trouw, zat bij de deur kaartjes te verkopen voor de voorstelling en dat was een koude bezigheid in de winter. Ze hielp hem ook bij een kunstje. Hij stopte zijn vrouw in de la, een grote tafella; dan kroop zij in de achterla en dan was ze in de voorla niet te zien; het leek gezichtsbedrog.

Maar op een avond toen hij de la uittrok, was zij ook van hem weg, ze was niet in de voorla, niet in de achterla, niet in het hele huis, niet te zien, niet te horen. Dat was haar behendigheidskunstje. Ze kwam nooit meer terug; ze was het beu en hij werd het beu, verloor zijn goede humeur, kon niet meer lachen of grappen maken en toen kwamen er geen mensen meer; de verdiensten werden slecht, zijn kleren werden slecht; tenslotte had hij alleen nog maar een grote vlo, een erfstuk van zijn vrouw en daarom hield hij er

[p. 101]

zoveel van. Toen dresseerde hij de vlo, leerde hem behendigheidskunstjes, leerde hem het geweer presenteren en een kanon afschieten, maar dan wel een klein.

De professor was trots op de vlo en die was trots op zichzelf; hij had iets geleerd en hij had mensenbloed en hij was in de grootste steden geweest, was door prinsen en prinsessen gezien en had hun hoge bijval genoten. Dat stond gedrukt in kranten en op aanplakbiljetten. Hij wist dat hij een beroemdheid was en een professor kon onderhouden en zelfs een heel gezin.

Trots was hij en beroemd was hij, en toch, als hij en de professor op reis gingen, namen ze vierde klas bij het spoor; die komt even vlug aan als de eerste. Ze hadden een stilzwijgende afspraak dat ze nooit uit elkaar zouden gaan en nooit zouden trouwen, de vlo zou vrijgezel blijven en de professor weduwnaar. Dat komt op hetzelfde neer.

‘Waar je het meeste succes hebt,’ zei de professor, ‘daar moet je geen tweede keer komen!’ Hij had mensenkennis en dat is ook kennis.

Tenslotte was hij in alle landen geweest, behalve in het land van de wilden, en dus wilde hij naar het land van de wilden; daar eten ze weliswaar christenmensen, wist de professor, maar hij was geen echte christen en de vlo was geen echt mens, dus dacht hij dat ze er wel heen konden gaan en ook goed verdienen.

Ze reisden met de stoomboot en met het zeilschip; de vlo deed zijn kunstjes en toen hadden ze onderweg vrij reizen en kwamen bij het land van de wilden.

Daar regeerde een prinsesje, ze was pas acht jaar, maar ze regeerde; ze had de macht van haar vader en moeder overgenomen, want ze had een willetje en ze was zo ongewoon bekoorlijk en stout.

Meteen toen de vlo het geweer presenteerde en het kanon afschoot, werd ze zo verliefd op de vlo, dat ze zei: ‘Hij of niemand!’ Ze werd helemaal wild van liefde en ze was al zo wild.

‘Lieve, kleine, verstandige meid!’ zei haar eigen vader, ‘als we er eerst een mens van konden maken!’

‘Laat dat maar aan mij over, ouwe!’ zei ze en dat was niet netjes gezegd voor een prinsesje, dat tegen haar vader spreekt, maar ze was wild.

Ze zette de vlo op haar handje.

‘Nu ben je een mens en je regeert met mij; maar je moet doen

[p. 102]

wat ik wil, anders sla ik je dood en eet ik de professor op.’

De professor kreeg een grote zaal om in te wonen. De wanden waren van suikerriet, daar kon hij aan lopen likken, maar hij was geen liefhebber van snoep. Hij kreeg een hangmat om in te slapen, dan leek het net alsof hij in de luchtballon lag, die hij zich altijd gewenst had en die steeds in zijn gedachten was.

De vlo bleef bij de prinses, zat op haar handje of in haar tere halsje. Ze had een haar uit haar hoofd getrokken, die moest de professor aan een poot van de vlo binden en zo hield ze hem vastgebonden aan het grote stuk koraal dat ze aan haar oorlelletje had.

Wat was het een heerlijke tijd voor de prinses, ook voor de vlo, dacht ze; maar de professor was niet tevreden, hij wilde op reis, hij hield ervan om van stad naar stad te trekken, en in de kranten te lezen over zijn doorzettingsvermogen en zijn slimheid om een vlo allerlei menselijke handelingen aan te leren. Dag in dag uit lag hij in de hangmat, luierde en kreeg zijn lekkere eten: verse vogeleieren, olifantenogen en gebakken girafpoten; de menseneters leven niet van mensenvlees alleen, dat is een delicatesse: ‘Kinderschouder met pikante saus,’ zei de prinses-moeder, ‘is het meest geraffineerde.’

De professor verveelde zich en wilde graag weg uit het land van de wilden, maar de vlo moest mee, dat was zijn wonder en zijn boterham. Hoe moest hij hem vangen en te pakken krijgen? Dat was niet zo eenvoudig.

Hij piekerde zich suf en toen zei hij: ‘Nu heb ik het!’

‘Prinses-vader, sta mij toe iets te doen! Mag ik de bewoners van het land oefenen in het presenteren van het geweer, dat wordt in de grootste landen van de wereld beschaving genoemd!’

‘En wat kun je mij leren?’ vroeg de prinses-vader.

‘Mijn grootste kunst,’ zei de professor, ‘een kanon afvuren, zodat de hele aarde beeft en de lekkerste vogels van de hemel gebraden uit de lucht vallen! Dat geeft pas een knal!’

‘Kom maar met het kanon!’ zei de prinses-vader.

Maar in het hele land was geen kanon, behalve het kanon dat de vlo meegebracht had en dat was te klein.

‘Ik giet een groter!’ zei de professor. ‘Geef me de middelen maar! Ik moet fijne zijde hebben, naald en draad, en touw en lijnen, plus maagdruppels voor luchtballonnen, die blazen op en verlichten; die geven de knal in de kanonnenbuik.’

Alles wat hij wilde, kreeg hij.

[p. 103]

Het hele land kwam bij elkaar om het grote kanon te zien. De professor riep ze pas toen hij de ballon helemaal klaar had om te vullen en op te stijgen.

De vlo zat op de hand van de prinses en keek toe. De ballon werd gevuld, bolde op en was bijna niet te houden, zo wild was hij.

‘Ik moet ermee de lucht in om hem af te koelen,’ zei de professor en ging in de mand zitten die eronderaan hing. ‘In mijn eentje kan ik hem niet sturen. Ik moet een kundige knecht meehebben om me te helpen. Dat kan niemand hier behalve de vlo!’

‘Ik sta het node toe!’ zei de prinses, maar ze reikte de professor de vlo toch aan en de professor zette hem op zijn hand.

‘Laat de lijnen en het touw los!’ zei hij. ‘Nu gaat de ballon!’

Ze dachten dat hij ‘kanon!’ zei.

En toen ging de ballon steeds hoger, boven de wolken, weg van het land van de wilden.

De kleine prinses, haar vader en moeder en ook nog het hele volk stonden te wachten. Ze wachten nog en als je het niet gelooft, ga dan maar naar het land van de wilden, daar heeft ieder kind het over de vlo en de professor, en gelooft dat ze terugkomen als het kanon afgekoeld is, maar ze komen niet, ze zijn bij ons, ze zijn in hun vaderland, reizen met het spoor, eerste klas, geen vierde; ze hebben een behoorlijk inkomen en een grote ballon. Niemand vraagt hoe ze aan die ballon zijn gekomen of waar die vandaan komt, ze zijn keurige mensen, gerespecteerde mensen, de vlo en de professor.

Uitzicht vanuit mijn raam in Brig de 18 sept. 1833