De Tweede Ronde. Jaargang 1

[p. 38]

Opinie

[p. 39]

Apocalyps wat nou?
Nico Scheepmaker

Ik heb een bijzondere band met de film ‘Apocalypse now,’ en vooral met zijn regisseur Francis Ford Coppola. Door besognes kwam ik een dikke drie kwartier te laat bij het Amstel Hotel, waar hij z'n persconferentie zou geven. Ik parkeerde m'n auto, en liep achter een man die een koffer droeg het hotel binnen. De koffer was van Francis Ford Coppola, die vóór de man met de koffer van Francis Ford Coppola het hotel binnenliep. Omdat ik NIET de koffer van Francis Ford Coppola droeg, had ik het gevoel dat ik pal achter hem het Amstel Hotel betrad. Hoewel verlaat, waren we dan toch nog gearriveerd!

Ik was trots op onze jongens. In een vreemde taal (Engels) stelden ze de ene belangwekkende vraag na de andere, nu eens een Amerikaanse krant, dan weer een Frans filmtijdschrift citerend. Menig feit dat hij zelf alweer vergeten was, kwam Coppola op die manier over zichzelf te weten! Hij had op alles een steekhoudend antwoord. Zal ik het doen, of zal ik het niet doen? vroeg ik mezelf af. Daar zat hij tenslotte, The Godfather van de Hedendaagse Amerikaanse Film, waarschijnlijk zou ik hem toch nooit van mijn leven meer ontmoeten. De persconferentie was afgelopen. Iedereen strekte de benen. Ik liep met mijn opschrijfboekje naar de tafel waarachter Francis zat, en vroeg hem om zijn handtekening. ‘Signature’. Die gaf hij. Een markante handtekening, dat kunt u rustig van me aannemen. Zo had ik hem toch nog iets gevraagd ...

Zodra de film in Tuschinski was gearriveerd, ging ik er heen. Alleen niet alleen, we waren met z'n achten, vrienden van ons hadden ons uitgenodigd, na een etentje bij hen thuis. We zaten opzij in de loge, met van die verplaatsbare fauteuiltjes. Een beetje feestelijk, zou je kunnen zeggen. De film noodde weliswaar niet tot feestelijke gevoelens, maar verwachtingsvol mochten we toch wel zijn, want zouden we straks niet De Film Der Films te zien krijgen? De film die alle vorige en alle volgende films eigenlijk overbodig zou maken? Tuschinski zat vol. Ik keek eens om me heen. Ik wist bijna wel zeker,

[p. 40]

dat ik de enige in de zaal was met de handtekening van Francis Ford Coppola op zak.

Straks, dacht ik na een tijdje, straks ... Dan komen de scènes die zo onvergetelijk zijn, dan krijgen we de dingen te zien die we tot op ons sterfbed aan ons voorbij zullen zien flitsen. Dat met Kilgore, de surfende kolonel met de cowboyhoed, dat was al een hele sterke scène, dat was de voorbode van alles wat deze film zo onvergelijkelijk maakt! Rustig afwachten. Ik wachtte en wachtte, ik keek mijn ogen uit, maar mijn hart, mijn lief, dat kende geen bewegen. Marlon Kurtz Brando, kom nou! The Deer Hunter, dat was nog eens een film!

Zesentwintig weken later. De laatste week dat ‘Apocalypse now’ in Amsterdam draaide. ‘Eh-pôh-klips nauw!’, zo sprak Francis het uit. Het had er niet eens bij gestaan: ‘absoluut laatste week!’ of zoiets. Ik besloot hem voor de tweede keer te gaan zien, ik wou mezelf een herkansing geven. Misschien waren de verwachtingen toen overspannen hoog gespannen. Misschien was het toch niet wijs geweest om met z'n achten gezellig in de loge-fauteuiltjes dit Vietnamdrama te gaan bekijken, en was een soberder benadering passender geweest. Hij draaide in het Rembrandttheater, zaal 2, de trap op. Als de oude bokser die, murw geslagen, op zijn tandvlees lopend, in een oude school in de achterbuurt nog een paar dollars mag verdienen. Het was maandagmiddag, we waren met ons twaalven in de zaal. Twaalf, beroemd getal. Zo voelde ik me ook een beetje. Ik ademde alle oude adem uit, verjoeg alle spinrag uit mijn hersens, opende al m'n ramen en deuren, en zat klaar om De Film Der Films nu het volle pond te geven. ‘Saigon ...’ Famous first word. Klassieke films herkent men aan hun klassieke scènes, welke scènes in ‘Apocalypse now’ zouden we later klassiek vinden, vroeg ik me af. De surf-scène, met Robert Duval. De zinloze uitmoording van de inzittenden van de prauw. De koe, die doormidden wordt gehakt. De speer, die dwars door het lijf van de kapitein van het bootje steekt. Het afgehakte hoofd dat in de schoot van de gevangen Martin Sheen wordt gegooid. Daar zal het nageslacht de keus uit moeten maken. Het zijn allemaal gewelddadige scènes, besefte ik, en opeens (de film was nog niet afgelopen) besefte ik met een schok: de film kent geen

[p. 41]

enkele liefdesscène, hoe terloops ook. Vrouwen spelen überhaupt een hoogst ondergeschikte rol in de film, af en toe een beetje als garnering, meer niet. Uw hart, mijn lief, en kent 't geen bewegen? vroeg P.C. Hooft zich al ongerust af. Nee. Niks van dat al. Ook de tweede keer, in die bijna lege zaal, had ik De Film Der Films onbewogen uitgezeten. En Marlon Brando, en het hele slot van de film waarin hij figureert, was er ook niet beter op geworden. Ik had vaag gehoopt op zoiets als een ‘historische noodzakelijkheid’ waardoor ik nu, de tweede keer, had begrepen waarom Coppola, na veel gezucht en gesteun, voor die aanpak van het slot had gekozen. Ik heb het getimed, vanaf het moment dat het bootje met Martin Sheen de rij met prauwen (of wat zijn het?) doorbreekt: drie kwartier! Drie kwartier lucht en Engelse nothing, voordat Francis Ford Coppola onder de aftiteling zijn grote gewelddadige vuurwerk kwijt kan. Dat ontploffende oerwoud moet alleen al het budget van drie Nederlandse speelfilms hebben gekost, plus het leven van één triljoen kleine en grotere beesten. Ik kijk het helemaal uit. Het licht gaat aan. We zijn nog maar met ons drieën in de zaal. The horror ... The horror ...