De Tweede Ronde. Jaargang 1

[p. 2]

Nederlands proza

[p. 3]

Brief aan Ada
Guido Golüke

Alles in en rond Cefn Pawl slaakt al vanaf gisteren een lange zucht van verlichting. Er schuiven grote ijsplakken van de leiplaten omlaag. Uit de vervaarlijk doorbuigende dakgoten ploffen grote halfronde staven ijs in de grijze blubbersneeuw. Er wordt rond het huis weer van alles zichtbaar: kippebeentjes bij de voordeur, leeggevreten tonijneblikjes, een allang vergeten ratteval, Roosjes blauwe plastic dolfijn op drie oranje wielen, voetstappen van weken geleden, een theedoek die in bevroren toestand lang niet zo vies leek. De schapen vinden hier en daar weer wat te eten - ze hebben overal de bast van de bomen en struiken geknaagd. Al die stammen zien ziekelijk oranje in het zwartwit. Er trokken vandaag ijle wolken langs het raam en al mijn kleren zitten vol gaten en scheuren, het huis zit onder de spinragen, de garage vol kolengruis, kattestront en de 2cv bestel nog steeds op de krik. De Bedford bestel kruipt voor het hek langzaam onder de sneeuw vandaan. Hij zag eruit als een meesterwerk van Henry Moore dat nog rijden kon ook. Het wegdek zakt elke dag een centimeter of vijftien en wordt binnenkort weer donkergrijs. En nu zingt Jim Morrison van de Doors ‘Riders on the Storm,’ hele verre, macabere muziek. Goed radioprogramma: Rod Stewart, een soort Johnny Winter in blik op zware siroop (traag vloeiende bassen).

Er moet van alles gerepareerd worden. Er moet van alles geschilderd en aangekleed worden. Er moet een nieuwe voorraad levensmiddelen ingeslagen worden.

Suzanne gaat morgen voor het eerst sinds weken weer naar school. Mariannes puzzel van 2000 stukjes (een enorme treurwilg boven een zomers meer met een gondel erop) nadert zijn voltooiing. De pick-up draait nog steeds te langzaam van de kou.

Het hele huis rook naar eikehout, waarvan ik tegenwoordig 2 ton in een middag tot handzame blokken hak. De Bedford bestel zit nog vol stro en biggestront. Stront van Freddy de big, die nu gehalveerd, gevierendeeld en tot karbonades verwerkt in zijn ijskoude witte

[p. 4]

doodskist ligt. Ik moet die wagen voor 26 maart in tiptop conditie hebben, want op die dag moet ik er in Newtown rij-examen mee doen. Dat wordt nog een heel werk: uitmesten, kussentje op de linkerstoel voor de rozige reet van de examinator, nieuwe buitenspiegel, peertjes in de koplampen, nieuwe uitlaat, kleppen opslijpen en handrem bijstellen. Als ik dat alles niet doe, ben ik al gezakt voor ik een meter heb gereden.

We duiken op uit de winter. Als ik nu naar buiten ga, schiet ik gewoon een jas aan, in plaats van mijn lijf methodisch in te pakken tegen de snijdende wind. Het was een harde winter met lange ijspegels en stille avonden. Dagen waarop je de eksters op ter neer liggende ooien zag wippen om te kijken of het veilig was ze de ogen uit te pikken. Zo heb ik vorige week een al zes uren kreperend ram zonder ogen met een jachtgeweer afgemaakt. Diezelfde dag 2 broodmagere ooien met een borstelige, keiharde vacht van ijs naar de schuur gedragen. Ze konden geen stap meer lopen en lieten zich heel gelaten, met hangend hoofd optillen. Een van de twee heeft het gehaald; de andere ligt nu zonder ogen en ingewanden naast de balen hooi, ze had de kracht niet meer er een hapje van te nemen. Mijn voorgenomen schrijfvacantie van 6 maanden is alweer om. Er kwam zoals de vorige keren weer geen scheet van terecht. Hier en daar een regeltje, een alinea en een versje. Ik begin maar niet meer aan het grote werk. In plaats daarvan maak ik af en toe een eindje tekst en leg dat in de gele bak. Er ligt al aardig wat in, allemaal losse rafels, losgetrokken uit mijn chaotisch brein. Een poptekst voor de band ‘White Honey’ in Groningen. Dat heb ik altijd gewild, popteksten schrijven, maar het is verrekte moeilijk hoor! Dirk van Beek schreef me vandaag dat hij in elke Gummi een verhaal van mij wil van 3 pagina's. Ik wil best, maar het zal zweten worden. Zodra ik tegenwoordig weet dat het nog wel eens gedrukt kan worden, slaan alle deuren en kleppen in mijn hoofd dicht. De chemische constellatie in de denkkanalen wijzigt zich, de stroomstootjes flitsen langs duistere stegen waarin ik de weg niet weet. Het licht valt uit in de cerebrale binnenstad, stroomstoring: de vrieskisten vol ideeën vloeien leeg, alles weer vloeibaar, stinkend en rottend de goot in. Mijn ogen rollen naar binnen (waar door de stoomstoring niks te

[p. 5]

zien is), mijn trommelvliezen worden stug en stram als deksels van conserveblikjes - muziek en geluiden snijden zich bloedend aan de randen. De Javaanse Jongens schroeien mijn smaakpapillen dicht en zodra mijn vingers machinetoetsen voelen, luisteren ze niet meer naar de wanordelijke directieven uit het geteisterde hoofdkwartier. Kortom, schrijven is godsonmogelijk zodra ik weet dat het gepubliceerd gaat worden. (Net doen alsof dat niet zo is, valt niet mee. Ik heb al twee boeken staan. Maar vreemd en gelukkig genoeg kom ik via een omweg vol traditionele kritiek en literatuurdwangbuizen nu ineens in de underground terecht. Al kost zo'n Gummi (op glanspapier afgedrukt) toch zo'n 7.50! Zou jij dat ervoor neertellen?). Ik ga met ingang van gisteren weer vertalen. Bullet Park van John Cheever. Ik begrijp zoveel dingen niet. R. Ferdinandusse zei een keer dat hij mij nodig ten burele van Vrij Nederland moest spreken. Ik zag al uitzending naar Rhodesie of Eritrea als buitenlands correspondent. Toen ik hem sprak, had hij het over het weer (of een equivalent niet-onderwerp). Hij leek heel ongedurig en was na vijf minuten van moeizame opmerkingen over en weer alweer achter de bruine deur in het heilige der heiligen verdwenen. Waar ik even ervoor een glimp van Van Amerrrrrongen had opgevangen. Dag Rhodesie, hold on Eritrea! En gisteren belde die pief van Van Gennep (zijn naam is Henne of Hidde, zoiets Friesch). Marianne nam op en meldde dat ik elders bezig was hout te hakken. Hij zou vandaag terug bellen. Niet gebeld. Ik zag al zoiets als vijftiende oplage van Verslagen uit Vietnam voor me. Zal wel weer een weerpraatje worden. Hoe wordt men buitenlands correspondent, Ada? Hoe word ik een tweede Max Tak in New York, een Willebrord Nieuwenhuis in Jeruzalem? (Zijn pukkel heb ik al.)

Suzanne wordt Britsig: in brieven naar Nederland schrijft ze dingen als ‘dat is voor zeker.’ Ik zeg er niets van, wil dat niet bederven, het staat zo charmant. Ze had van de week zoveel spionnenfilms op de tv gezien dat ze 's nachts al geheime agenten met pistolen onder haar bed hoorde ademen. Pinkeltje als detective heeft een soortgelijke uitwerking. Het maakt me heel warm en tevreden van binnen als ze dergelijke ervaringen vertelt. Wellicht omdat ikzelf nu nog dat oneindige geluk voel van lezen in bed met een platte zaklantaarn. Nu

[p. 6]

voel ik dat oneindige geluk als ik heel dwaas met Bobbel midden in een sneeuwstorm over de moor zwalk, lippen blauw, vingers van ijs en het brein even helder als de rijp aan de takken.

Als ik omkijk naar de deur, kijk ik altijd langs de magere man op het hek: Coney Island Baby? Het mag dan op de foto hoogzomer zijn, ik vind hem winters - een oudhollands ijspretschilderij met God op bezoek. Als God bestaat, ziet hij er zo uit. Ik heb God nooit mooi, intelligent of aardig gevonden, altijd een beetje zielig eigenlijk. Een dwaas die zich bezighoudt met mensen die zonder hem ook wel bestuurd worden door de ijzeren cirkelgang van de natuur. Wat een verspilling van al die barmhartigheid en liefde aan zo'n hersenloze kudde! Al die liefde is uit zijn leden weggevloeid en heeft hem sterk vermagerd, leeggezogen door de mensen. Oei, ik tik maar wat, geloof ik. Ik betrap me erop dat ik een voor mijzelf duistere weg bewandel. Even teruglopen naar de kruising. God? Nee, nog verder terug.

Coney Island Baby? Nee.

Een vrouw in een glimmend jack en de tafel van mijn opa. Een winterse dag in Amsterdam en die telefooncel aan de Marnixstraat met een ijle stem erin. Condenswolkjes uit de hoorn. Lang niet gehoord en toch maar een kwartje, daarna gulden voor de tram vol warme mensen in dikke jassen die ik niet ken. Amsterdam is bekend en verleden tijd en nu en misschien ook morgen. Bezoek van een half uur vol sprekende zinnen zonder woorden en een hoop geruststellende ademhaling. Bekende dingen tussen een hoop nieuws. Bekende ogen ook. Mijn zinnen vliegen alle kanten op, springen tegen de ramen. Buiten schop ik in de sneeuw.

Kom eens hierheen.

Kortom, de man op de bank is een figuur waar ik nooit zomaar langs kan kijken naar de deur.

Van Martin heb ik een grote foto van een volkomen kaalgestripte auto op een stoffige weg in Botswana (dat laatste kan je aan de foto niet zien). Martin zag het. Wist ie toen al dat ik zalig weemoedig en bijna kreatief word van autowrakken? De rooie kater keek door het raampje van een Opel Record 58 op het kleine autokerkhof. Niet erg spectaculair dat autokerkhof. Geen Buicks of eindelijk tot stil-

[p. 7]

stand gekomen Amerikaanse takelwagens uit de 2de WO. Opeltjes en VW's. Een Morris A40. Bescheiden en gebogen mensen. Dat was in Noord-Friesland. De kater zat achter het stuur van de Opel. Het kerkhof was van hem. Langs het kerkhof was een spoorlijntje waar eenmaal per jaar, in de bietentijd, een trein langskwam. Bescheiden en gebogen mensen. Met kromme tenen van de zware klei. En een arendsblik tot aan de Oeral. Nog even Tom Waits:

If I had all the money we used to spend on dope

I'd buy me a used car lot.

I wouldn't sell any of 'em,

I'd just ride a different one each day.

Depending on how I feel. Kijk, dat bedoel ik nou.

Dag Ada, liefs van ons allemaal,

Succes met vandaag, de brug naar morgen.