De Tsjerne. Jaargang 23

[p. 453]

Fabulist / De bilofte

- Goeije! Sil ik mar by dy delploffe?

- Jawisse.

- Dou hast tominsten in dûbelde divan ta dyn foldwaen, dat wy hawwe de romte, as wy net to blofferich wurde fan 't praten.

- Greate gek!

- Net folle folk fan 'e moarn. Hè, 't is trouwens ek mar in skrouske boel, sa bitiid yn 'e bus. Men kin better by de faem sitten gean, om hwat to teijen.

- Dat tinkt my ek. Nou, aenst stiet it wetter dy miskien wol yn 'e kiezzen.

- Dy bin ik allegear al kwyt. Yn myn gebyt is 't krekt joustermerke, hjir en dêr in diske.

- Bist slagge foar dat eksamen okkerdeis?

- Né, ik trof it min. In man dy't it net op my bigrepen hie. Liet my iderkear bokstean en hy mar keutelje. Dat makke my sa duvels, dat ik joech him by forsin in snuter, dy't noch al oankaem. Sadwaende moast er syn eigen flibe wer trochslokke en dan doocht it ornaris net mear.

- En hwat silst nou?

- Wit ik sels noch net. Earst mar ris mei dy op stap? Dou hast yntelliginte fingers, sjoch ik wol.

- Dou bist my to loslittich en dangelst om alle famkes hinne.

- Dêr bist mis mei, dat liket mar sa. Mar 't hoecht daelks net, hear. 't Moat earst in bytsje mylder wurde yn dyn hert.

- Ik bin gjin twisttype. Kinst better sa'n jonge hippelepip nimme, neffens myn idé.

- Dêr haw ik gjin nocht mear oan. Ik bin al yn 't jounskoft, kruk moai nei de tweintich ta.

- Nou, ik sil der ris oer neitinke.

- Né, dan wurdt it in slepende sykte.

- Dou hast hwat twingerichs oer dy.

- Dat haw ik net fan frjemd, it is in famyljekwael. In omke fan my roun geregeld mei in napoleontsje. Dus lit ús sizze as 't waer omslacht en 't hiele lân wer gounzet as in gitaer?

- Toe dan mar. Dou hoechst my net to heljen, ik kom dy mei de scooter wol tomjitte, as ik dy salang stelle kin fan myn broer.

[p. 454]

- Ofpraet, hjoed in wike om twa ûre it binnenpaed lâns. Of in kertierke letter, as 't sa útkomt. Ik hâld dy oan de klok en de kalinder. Siz, dyn eagen binne krekt in pear lytse djipséfisken, streupers mei de ljochtbak.

- Flaeikert! Ik wit net iens, oft ik der wol goed oan doch en jow dy dyn sin.

- Lit dat mar oan de goaden oer, dy ha noch noait in mins forrifele.

- Dou sjochst der hwat biklonken út. Dy kursus hat dy aerdich oanpakt, as 't my net mist.

- Ja, ik ha to stûf oan 'e stúdzje west, mar dat wurdt aenst wol wer oars. By need nim ik in smeudich stikje fan dysels foar kar, as 't fetpantsje leech is, dat makket my suver neat út.

- Dou hast in charmante spraek, mar feitlik moast ik dy in tikje op 'e tosken jaen. Hè jasses - dy fint dêr sjocht my hieltyd sa glibberich oan!

- Hokker - dy lange skreits? Och, hy hat der miskien hielendal gjin gedachte by. Liket my earder koel en ûnforskillich ta.

- O just...

- Ja - yn elts gefal net sadanich, dat dizze gletsjer nou al bigjint to kealjen fanwegen de waermte.

- Dou bist de hoflike kant neist, moat ik sizze. Soks hie 'k net fan dy forwachte, mar 't is in gelok, dat der altyd noch snoade koppen binne, hwer't men jinsels oan omheech lûke kin.

- Sa is 't, op in goed geloof en in koarkene siele kinn' je lang driuwe. Dat it moat al raer komme, as wy it net roaije sille.

- Bah - hwat bist ynienen grânzerich. A'k dat witten hie... Dou falst my lilk ou, nei dat gebletter fan niis.

- Nou, men kin dy slim yn 't stikeltrie sette.

- Né, der koe ris in mich op sitten gean, en in wrede mûle krije, om de skerpe punten.

- De bern moatte tsierendewei great wurde, moatst mar tinke, mar ik mien it dy goed.

- O ja...? Dou bist oars persiis in tinnen panne, sà hjit, sà kâld.

- En dou likest sprekend op dat fanke út it mearke. Jo binne wolkom, sei se tsjin de bear, mar hy skodde tryst mei de holle, om't er skoan wist, hja mocht him net snuven hearre.

- Je kinne 't der ek nei meitsje fansels.

- Ja, dat is wier. Lit ús dus de fonken mar úttraepje en de pook yn 't fisier hâlde. Mar heu - hwat sille wy nou ha! Dêr moat ik de fok even foar opsette. Is der hjoed gjinien op 'e tonge yn 'e stêd?

[p. 455]

- Hoedatsa?

- Nou, de flagge stiet forgeemje op 'e toer...

- Hè fanke, hwat ha 'k my hjir op forgappe, dizze dei. Men wurdt der suver in oar mins fan.

- Nou, dêr wiest wol oan ta, sa njonkenlytsen, hwant de foarige kear...

- Ja, dat komt ik koe de wille net tille. Dou fleachst op as in heiblok. Mar boppedat, ik moat aenst ûnder tsjinst. 'k Hie noch graech hwat yn 'e kakstoel bleaun, mei in wapen yn 't ruft, mar se wolle perfoarst in keardel fan my meitsje.

- Dêr hast my neat fan sein.

- Och né, hwerom... Wy sítte nou ienkear yn 'e malmole, en moatte fanneed wol meidraeije. Alhoewol, 't hat syn goeije kanten ek wer, hwant in unifoarm drage is trochgeans itselde as unifoarm tinke.

En dou suist skielk forpleechster wurde, ha 'k heard?

- Ja, dat is 't doel...

- Sa hat dus elkenien syn missy yn it libben. 't Is lang net sa'n puzzel as wy fakentiid miene.

In pear doarpen binne soargeleas by de wei delsmiten.

It lome lûd fan in baltende kou.

Feestfierende fisken springe har ta wetterflitsen, mar in ielreager stiet yn it reid to deabidden.

De wenten bloeije út de ierde, dat it blomket om har hinne.

De fjilden fandelje de lieten fan de ljurk; hja hawwe har muzykboek iepenslein.

It ljocht nimt in oanloop en ljept oer de feart; elts weachje skittert as de eagen fan in feint, nei de leafste ûnderweis.

In hazze wippelt op 'e wyn.

De douns fan de sylphiden.

It gea dat gounzelt wer as in gitaer.

Hwat is 't hjir moai en fredich yn 'e bosk.

Hja rinne tankber troch de treastelike sfear fan dizze frjemde wrâld, de paden fan de réen lâns, en wurde ien mei de natûr.

In dronken flinter waggelt sahwat tsjin in grouwe tûke, mar né it giet

[p. 456]

noch goed, in lyster slacht alaerm en fluitet him fansiden, op syn wabberjende wegen.

In kampke grien bisiket it mei toverkunsten; twa knyntsjes skotse mei syn trijen nei de ikewâl.

De fuotten ha deselde gong, men kriget ek deselde eagen.

Dan sjogge hja in hearlik plakje, hwer't de roke hinget fan de wylde roazen.

En stil dat it dêr is!

Forwachting libbet beide yn it hert.

Eagen ha in mylde laits, djipglânzjend glimkje hja geheimen iepen, lippen sykje harren langstme.

De mûle kuozzet har de wangen en de sliepen; de hannen dwale troch it wûnder fan har hier, dat al syn weelden oer jin hinne waeijert.

Hy fielt de leave lust, dy't him har lichem jowt, as hja har soeije lit en wiget yn de waermte fan syn wêzen.

De lêste twivel fan de sinne pulvert op 'e groun.

Hiel de dellinge leit foldreamd mei in ûnwierskynlik dampend ljocht, in reade skimering, en dochs is 't jin, de beammen dy fordwine yn in rûzeling fan goud en dizich diggelfjûr.

Dan lûkt de joun in rieds'lich reauntsjen yn de leanen.

- Oewé, de sinne giet al ûnder, wy moatte nedich fuort!

- Och, dat hat de tiid noch wol, ju.

- Né, dan sitte se thús yn noed. Soe der ûnwaer komme?

- Dan bistóú allang to plak. Dat binne mar waermte-flikkeringen. Dou kinst strakjes wol yn in sidene pyjama op strjitte kuijerje, wang oan wang mei de lije nachtwyn.

- It joech in skandael, hwer't alle klokken fan klepten. It publyk...

- It publyk praet de headlines efternei.

- Sjoch ris, hoe't it dêr wevelt en prevelt yn dy hoeke. Se hâlde der hjir mar heimsinnige riten op nei.

- Ja, miskien wurdt der wol in jonkje oer de prikke breide.

- Dou bliuwst ek altyd deselde. En dochs hâld ik in bulte fan dy.

- En ik bin gek mei dy, fanke. 'k Soe dy net graech wer misse wolle. Hy sjocht har bliidbitsjoene oan. Kin it net litte en aei har even oer it prachtige, golvjende hier, dat him in stille forlustinge is.

Mar efkes letter, as sjit der him wylst hwat to binnen, dat him hindert:

[p. 457]

- Siz eh... hastou destiids net in bytsje gedoente hawn mei dy soan fan eh...

- Fan eh...? baut hja him freegjend nei, spitsk en spotsk.

En tagelyk mei in soarte fan forhoalen wille, om't hja fielt: hy is jeloersk.

- Oh, dou mienste... seit hja dan, ûnforsteurber traech fan bigryp.

- Ja, dy mien ik!

It klinkt as in fûl forwyt, ta syn argewaesje.

- Net dat it my tinke mei... Mar faeks hastou myn forjitboek foun en bistou better op 'e hichte fan myn dwaen en litten.

- Dochs haw ik dy wolris mei him rinnen sjoen!

- Nou, hwat seit dat? Hy moast tafallich soms myn kant op, sadwaende. Oars neat, hear! Hwant ik tocht daliks oan dy, mei dyn opljeppen aerd, dat elke stap wie representatyf en op in distânsje. Doe al! Kinst ris sjen, hwat in segen as der fan dy útgiet.

- Doch nou net sa fij! Ik bin ek net sa braef útbret, as it dy wol taliket, mar dy fordommeling mei syn gleije glimke... 'k Wol leauwe dat er withoefaek mei dy op 'e sweef west hat.

- Dou hellest dy hwat yn 'e holle, hy lêst gjin frouljusfleis, mar astou sa'n bytsje bitrouwen yn my haste... O, hwat fyn 'k dat gemien fan dy! Hy fornimt dat er har tige sear dien hat mei syn wurden en dit muoit him mear as er it wêze wol. Hy forflokt himsels ynwindich, dat er sa stom op 'e kletter sloech.

- It wie forkeard fan my, seit er dan, - ik bin in lammeling om soks to tinken.

Har eagen flonkerje stiloan wer op by syn birou en hy lûkt har ticht nei him ta. - Dou moatst it my mar forjaen, tutet er it ou, - ik bin ek sa wiis mei dy, bern.

Hja wit nou dat er inkel út leafde foar har sa'n botte útfal dien hat en kin net langer boas op him bliuwe. Hiel har inerlik sjit wer yn bloei.

- Och jonge, dy soe ik net wegerje kinne. Dou hast hwat oer dy...

- Nou moatst net forfelend wurde en skuor my oan 'e hoarnen by de wâl op, komt er heftich yn forwar. - Wy hawwe allegear in soad yn ús, dat der op syn tiid wolris útmjukse wurde moat. Dou tinkst fiersto goed fan my. It tilt by my fan minderweardige mominten.

- Dêr bin 'k bliid om, hwant dan skein ik der skielk gelokkich ek net sa raer by wei, mei men hoopje.

Hwat is 't in flarde, tinkt er forgrime.

- Ik ken dy better as dou dysels, forfettet hja. - De natûr sil dy foarmje

[p. 458]

nei dyn wêzen. En nim dit feilich fan my oan, ik ha bitrouwen yn dyn horoskoop, fan datoangeande.

- Soa..., seit er, - nou, dêr soe 'k oars mar net tofolle op tidigje. Hwant ik fiel my krekt as dy fisk yn 'e hannen fan myn susters: folslein oan moatsjes. Ik ha allinnich de sturt noch om opnij to starten. Mar it is skoppen tsjin de moanneskyn, as froulju har hwat yn 'e kop set hawwe.

- Hui hui! dou mei dyn gebear.

- Hwat is 't nou rêstich, sa to riden. Men kin wol in spin oer de dyk rinnen hearre.

- Ja, en hwat in machtich moai gesicht, dy stjerreloft. En nou is 't net heal sa helder as oars. Witstou hwer't soks my gauris oan tinken docht?

- Nou?

- It wûnderbaerlike fan it bistean. Dat wy hjir binne, dou en ik en al de oaren.

- Dat is sa. Gjin wittenskip kin 't binei komme, hwat it wêzen fan de dingen winliks ynhâldt efter de forskiningsfoarmen, dy miljoenen trillingen fan libben. En hwa sil sizze mei hoefolle mooglikheden as it hielal bisiele is?

- En hieltyd iepenje har wer nije eagen, de ieuwen troch, hwer't dit riedsel jin út oansjocht yn 't foarbygean.

- En hieltyd komme der wer nije skoften, de ieuwen troch, dy't har it ljocht útblaze yn 't foarbygean.

- Dou bist ek sâ n hurden-ien; je kinne der wol in spiker op rjochtslaen. Mar dou hast gelyk. Dat is just it bittere en wanhopige.

- Ik tink dat dy tsjustere machten hwat to meitsjen hawwe mei alles hwat wy oan forline yn ús meitôgje. Al is it dat allinne net fansels.

- Sjoch, dêr ha wy wrychtich de earste brêge aenst al wer to pakken!

- Ja notabene! En nou ride wy net iens sa hurd. Ho ris even!

- Hwat haste?

- De motor kriget de hik, leau 'k.

- Och heden, dat is my ek hwat.

- Ja, ik moat him mar ris op 'e rêch klopje.

- Kinst net better in eintsje fierder gean? Dêr brânt in...

- Né, lit mar, wy binne noch al fortroulik togearre en forsteane mekoar sa wol.

Roeiiiii, roeiiiii, roeiijjjjjjjj.

- Docht er it al wer?

[p. 459]

- Noch net, mar ik wit al hwat it is.

- Hwat dan?

- Ik sil it dy efkes yn 't ear flústerje, hwant thús ûnder de lantearne, mei al dy flearmûzen...

- Oooooh, hwat bistóú. in bandyt! Dat hast der dus samar om dien! Dou kinst flaeije as in fisker, mar setst de duvel noch de poannemûtse op!

De stjerren hâlde har sedich biskûl of knypeagje mekoar goedmoedich ta en de wolkens dy leauwe it wol.

Hy nimt har holle tusken syn hannen. Hja sjogge elkoar djip yn 'e siel. Dan fielt er de oerjefte fan har mûle en spontaen har earmen om syn hals. Beide binne hja in amerij weidûzele fan lok.

Hja ride swijend fierder, starich en earnstich, ien fan tinzen en gefoelen. Hawwe gjin forlet fan in petear.

Mar sûnder erch sette hja wer gong en ûngemurken komt it praet werom. Noch tsien minuten en hja bromme troch de buorren.

- Ik sil der wol net sa maklik foarwei komme as dou, hwant ik bin hast in ûre to let.

- Nou, wol ik even mei dy delride? Dan skraebje ik dy tagelyk de roastplakken wol fan 't gewisse by dyn âlden.

- Né, dat hoecht net, dou kinst wol trochsjeze.

- Sa'st wolste. Dou sjochst der trouwens noch al glânzich út, dou bist sa moai as poes. De tiid forskimmelt daelks noch net op dy.

- Dou bist in dogeniet! Mar de deugd sit mear ynwindich; dou litst dy noch al noflik om 'e feger wuolje, as 't oan 't hjersthimmeljen ta is, seit ús beppe, en dat makket wer in bulte goed. Oant sjen, hear!

Dit klapstik moat er even yn him delgean litte, ear't it him de mage salvet. Se is sa liep as in leep; men wit somtiden amper, mient hja it wezentlik of it it mar sabeare. Mar by kin de strikel sa gau net oer de tosken helje, of hja hinget him al oan 'e mouwe en skatteret it út by syn nitelich forsin.

Hja left har ynlikst fielen yn syn hân, as hja ôfskied nimme.

Dan gounzet har motor de reed del en op hûs oan.

Hy wit de blydskip en it blinken fan har eagen yn syn hert, ljochtspegelingen fan in nij bigjin.