De Tsjerne. Jaargang 23

[p. 448]

Tr. Riemersma / Wij komme olles teboppe

Wont os dur gjin dûûnsjen wie, don wie dur oltyt un byoskoop, en bijneed wie dur un hoer, dot kwea koe ut noait. Sels koenen se oltyt nog bij de eastfólgjende holte útstappe os Cor him ol bekwarre. Ut koe net misbeteare.

Peter seag nei ut miswûksen fintsje neist him. Ut swatte hier foel oer syn iene eag en ut jack kaam him oan 'e knibbels ta.

‘Os ik san hassens hie os dij, Cor. Wel...’

‘Balen,’ sei Cor, ‘balen, bollen. Ik haf balen fon myn bollen.’

Peter seag nei ut ferbyten gesicht. Ut lyke, hie ur wólrus tocht, oft ut Cor gôns ynsponning koste óm de hólle rjócht óp 'e bryke skouders te hôden. Hij rûn oltyt mei un slag yn 'e hols.

‘Helje wot frytes fwar mij,’ sei Cor.

‘Nee.’

‘Kristus, do hast sinten genôch! Dóg net sa deun.’

‘Nee.’

‘Goed, don gean ik net mei. Basto!’ Hij bljo fwar de frytestint stean en helle un pûdsje sjek út 'e bûs. ‘Basto mar, deune lul.’

‘Kóm,’ sei Peter. ‘Dóg net sa dwas. Ik wól net wer út 'e bus stjoerd wudde ómsto de boel ûnderkotst.’

‘Dot wie myn skuld net! Dot kaam fan dy rotbus en dy rotdyk!’

‘Soa.’

‘Is ut no un snel?’

‘Nee, stop. Dot woest ómmes?’

‘Wa woe dot? Ik? Ikke net!’

‘Dot woesto, don koenen wij oltyt nog jir of dêr útstappe.’

‘Dot haf ik noait sein!’

‘Nee, ik haf ut dij útsteld. Om dij, óm dij temjitte te kómmen. Ik dóg olles óm dij. Ik haf mear óm dij dien os ea óm un frómmes ’

‘Wonnear kómt dur un snel?’

‘Mei un oere, meskjin twa oeren.’

‘Hel nog ta! Wot dógge wij jir don!’

[p. 449]

‘Wij geane mei de stop.’

Se rûnnen nei de jinnege holte dêrt de bus safólle kear deis stoppe. Un spoarlijn hie hast útkinnen, koe óp un stuit út, mar kaam net. En dû koe ut ek wer net, wont de kosten stiigden en ut ynwennertol sakke. En dû kaam de spoarwei tsien kylometer nwadleker te lizzen. En dur hie nog feest west yn dot oare rotstedsje en se hienen dur hinne west en sûpt en fóchten en kamen tús sûnder jild en spoar, mar se krygen letter un fikse boete en mwasten meubylêr betelje en glêzen en rútten en brillen. En dû koenen se ollinne mar mear skelle óp dy rotbus. Of east óp dy rotkûts. Wont ut wie wól hûndet ier lyn grif of tachteg. Wont east hie dur gjin bus west, os mun ut goed neigyng, mar un kûts mei fjouwer hynders. En nei de kûts kaam de bus, mar ut bljo rot.

Dur stie un mókkeltsje yn swat montelpakje mei ljocht hier dot yn un chignon gearbûn wie. Op 'e bank fwar har siet un ôdwiif, en óp 'e ein fan 'e bank siet un ôdkearel. Hij lyne mei beide honnen óp 'e góngelstôk en hie de stjinnen fwar him brún beflybke. Op 'e fjiste bank siet un pearke.

‘Hallo, Jo,’ seinen se tsjin de ôdkearel.

Jo tilde de stôk óp bijwize fon groet, mar hij sei neat. Ut ôdwiif seag even fonsyden, en prate wer fjidder tsjin ut mókkeltsje.

‘En ik haf se gean sjoen. De iene nei de oare. En wij matte ollegjerre, is 't net sa? Wie ut femylje fon jo?’

‘Nee,’ sei ut mókkeltsje.

‘Na ja, ut dógt dur net ta. Waat ur ha mat, dy hellet ur. En ut is oltyt slim, ja wier? Fyne jo ut net slim?’

‘Ja,’ sei ut mókkeltsje.

‘'n Lekker ding,’ sei Cor sûnneg. ‘Lekker, Jo. Lekker kóntsje. Dy soe 'k wólrus naaie wólle.’

‘Hôd dyn bek.’

‘Mar sa os mei ús mem, dot sil nimmen ea wer belibje. Wot ik belibbe af, nee, dot is ûntsettend.’

Cor rûn deun efter ut mókkeltsje lóns en striek yn 't fwarbijgean oer har billen. Se seag út 'e eagshûkken nei him en kniep har skónken tsjinunwar oan.

‘Dóg net sa ferdómd,’ sei Peter.

‘Wont ik hie net genôch fon myn mem hoden. Ik hie har stikke litten en wie trouwd en libbe mei myn mon, dot swyn, dyt mij bedóndere hat. En ús mem hie mij waskôge en mij ferbean mei him te gean, mar ik die

[p. 450]

ut ol. En dût ut misrûn, dû dwast ik har net wer ûnder de eagen te kómmen, en ik woe ek net, wont ik wie te grutsk. En dût se siik lei kaam ik net, en dû stoar se. Och God, och God! En wij brochten har jir nei ut krematoaryum en dût se ferbaand waad, dû... o God, o God, dû riisde har deade lichem oerein yn 'e flammen en ja seag mij oan. Ja seag mij oan mei har deade eagen út ut fjoer wei. O, nea wud ik dot wer kwyt, dot ferwyt yn myn memme eagen. En dy flammen!’

‘Do lygst, ôde teef,’ sei Cor. ‘Dot hasto net sjoen.’

‘Ik haf ut sjoen, smearlap!’

‘Do hast ut net sjoen. Sóks litte se gjinien sjen.’

‘Ik haf ut sjoen mei myn eigen eagen!’

‘Se lygt, no Peter?’

‘Se lygt,’ sei Peter. ‘Ut kin wól, dot se oerein kaam. San lichem krimpt gear tróch de hitte. Mar se hat ut net sjoen.’

‘Jimme. Wot witte jimme? Binne jim drûg efter de earen? Stikken jild dur tróchjeie en ómlummelje en jim grutte mûlle oerol ynslaan.’

‘Do bist un liigbeest,’ sei Cor. ‘Do lygst sa dotst ut sels ljoost.’

‘Lit se gewudde,’ sei Peter. ‘Kóm.’

‘Wot is duroan?’

‘Do fretst har hast óp.’

‘Ik? Har?’

‘Hast dot sels net yn 'e gaten?’

‘Ah, matst ekrus sjen. Ik kin net oer dot swat. En se sjógt sa... God, se sjógt of soe se hast janke. Dêróm, dêr wud ik bloedhyt fan, ómt se sa sjógt, sa ferheven, sa fertrjitlek.’

‘Do hast un fólslein ydyoate smaak. Bisto wól normaal?’

Se bljowen fwar ut pearke dot óp 'e bank siet stean.

‘Gean mar rêsteg tróch, jer,’ sei Cor. ‘Wij steure ús dur net oan.’

De twa jûgen gjin azem.

‘Osto dyn faam oer de billen aaie wólst, of oer har pûske, gean dyn góng mar. Wij sjógge gjin niget.’

‘Ferdómme, hôd dyn bek tsjin myn faam!’

‘Kinst net freonlek prate? Ik praat dochs ek freonlek?’

De feint seag him strak en grimmyteg oan.

‘Lit mar,’ sei ut frómmeske.

‘Dag pûs, dag leave pûs,’ sei Cor.

‘Do matst ópsoademyterje, bryke ûnderdoar!’

‘Dur is gjin fetsoen mear yn 'e wrôd, Peter.’

[p. 451]

‘Dur is gjin fetsoen mear,’ sei Peter. ‘En wêróm ek? Wot soenen wij dur ek mei matte? Ik bedoel... sa is 't no ienkear.’

Se draaiden har óm en stapten nei de fwarste bank.

‘Wier Peter, hasto ea sóks sjoen?’

‘Tink óm dyn rits.’

Ut koste him grif jild jûn, os ut lytse baaske sa wyld bljo. Os se mar ien fyne koenen óm syn bryke soademyter. Dy Lellen wienen sóms ek nog sinneg.

‘Jouw jim ô, stjónkets,’ sei ut ôdwiif.

‘Wij bliuwe jir. Wij betraapje dij óp leagens. Wij binne leagenbetrapers, en Peter?’

‘Wij binne leagenbetrapers,’ sei Peter.

‘Ik swij,’ sei ut ôdwiif. ‘Tsjin jim soate praat ik net. Skamje jim fwar dizze dame. Luie smearlappen binne jim. Wot havve jim yn jim libben útfretten? Neat! Lamstralen binne jim! Ik, ik haf arbeide, en myn bêst dien, en Jo jirre, dy hat syn bêst dien, en hij hat wot meimakke. En wij ollegjerre kinne óp wot weróm sjen. En wij witte wêrt wij fwar libbe havve. Is dot net sa, Jo?’

‘Sa is ut. Sa is ut krekt.’

‘Wêr kinne jim óp weróm sjen?’ frege Cor. Mar hij seag ut ôdwiif net oan. Hij seag nei ut bleke gesicht fon ut mókkeltsje, dot no en don slókte en neat sei.

‘Dot kinne wij,’ sei Jo.

‘Jo hat ol syn libben oas net dien os sûppe en pûskes pakke,’ sei Peter.

‘Do bist un fuillak,’ sei ut ôdwiif.

Ut mókkeltsje seag Peter ferhead oan.

‘Nee,’ sei Jo. ‘Dot haf ik dien, mar ik sûp net mear, nee. En frôlju, nee. En de wrôd, nee. En olles, nee. Ik bin no oas, en olles is oas, wont de ôde Jo is dea en dit is de nije Jo.’

‘Do stjónkst nog lykefólle út dyn gulp,’ sei Cor.

‘Harkje net nei him, Jo. Hij is un swyn.’

‘Ik drónk oltyt,’ sei Jo, ,en ik naam elke frouw dyt ik krije koe. Os ik net drónken wie, lei ik bij un frouw en os ik net bij un frouw lei, wie ik oan 'e drank en sóms lei ik drónken bij un frouw, en os ik gjin drank hie en gjin frouw, don makke ik rúzje en fócht mei elkenien. Ik wie dwaande nei de hel te gean en ik wie hast ol yn 'e hel, en dû waad ik oerriden tróch un auto en ik lei yn ut sykehûûs en wist fon 'e wrôd neat mear en dagen haf ik bûtten west. En se havve mij hielendol wer

[p. 452]

óplape. En dû kaam dur un ingel fon God en dy sei: no mat ut út wêze, Jo. En sûnt haf ik net wer drónken west.’

‘Jim binne drûg, ollebeide, do en Jo, en dêróm wudde jim fyn.’

‘Jo, dame,’ sei ôde Jo, ‘ljowe jo yn God?’

Ut mókkeltsje skódhólle hast ûnmerkber.

‘Lit har mei rêst, Jo,’ sei ut ôdwiif.

‘Lit do har mei rêst, ôde preut,’ sei Cor.

‘Hôd do dyn rotbek no ekrus.’

‘Jimme matte net sa prate. Wêróm prate jimme sa?’ frege ut mókkeltsje.

‘Sa... Sa...’

‘Jim matte jim snút hôde,’ sei ut ôdwiif.

‘Ik sil wól op jo posse,’ sei Cor. Hij slûg un earm óm har hinne en lei syn hólle tsjin har skouder. ‘Kom mar, wij geane jir wei.’

‘Nee, asjeblyft!’ Se besocht har los te wrakseljen, mar Cor drukte har stiif tsjin him oan en streake mei syn frije hôn ûnder har rokken.

‘Jezus, hôd óp!’ rôp Peter. Hij naam Cor bij ut hege en ut lege skouder en skwórde him efterút.

‘Róp de plysje, mefrouw,’ sei ut ôdwiif. ‘Lit dy smearlap óppakke.’

‘Do kinst dot ferdómme op 'e dyk net dwaen!’ systere Peter. ‘Do hast dochs dyn ferstôn wól!’

‘Do bist un hûn,’ sei Cor. ‘Wot dóg ik? Ik fiel ollinne mar oan har prûmke. Mei dot ek of net mear?’

‘Dit is un dame, sjógst dot net?’

‘Ik wól aanst bij har sitte.’

‘Do silst bij mij sitte.’

‘Bloedhûn!’

Hij strúnde wer óp ut mókkeltsje ta, mar ut ôdwiif en Jo en Peter jûggen him gjin kôns wer. Ut mókkeltsje seag óp har klokje. Sanien dyt ut net fwar har brea dógt en dur hielendol gjin nócht oan hat. Sannen kryge hij noait. Na ja, hawar. Hij wie ollinne mar bang dot ur wer san jankeregenien treffe soe dyt oer syn rêg streake.

‘Dy bus kómt net mear.’

‘Dy bus kómt, mar ut is un stop.’

‘Wêróm geane wij ek net mei de snel?’

‘Do woest mei de stop.’

‘Ik haf nea mei de stop wóllen,’ sei Cor. ‘Dur hat óp dizze wrôd nea immen west dyt sa min mei de stop woe os ik.’