|
| |
| |
| |
Leo Popma / Wachtwurd
foar Hanny Meijer
yn Nijmegen
Krekt foar't er de brêge oer soe, skeaten se fan beide kanten op him ta. Acht, tsien man sterk. Ut it hege gers fan de gloaiwâl en, oare kant de dyk, út de manshege reiden fan de Dolte.
- Fijân, it wachtwurd, dyn namme.
Gûlend en mei har wapens swaeijend hiene se him al ynsletten, alear't er kâns hawn hie om út to piken. De gnizende troanjes setten op him ta. Hy seach hoe't de opdroege klaei fan har gesichten skilfere by elke striidlustige krewel. De fearren yn har holbân trillen fan drift.
Doe't hja in tichte kring om him hinne foarme hiene, stoep de haedman op him ta en sette in houtene dolk op syn búk.
- Hoe hjitst?
- Quindt.
- En hoe noch mear?
- Fierders neat mear, nou ja, Lodewyk Quindt.
- Haha mannen, hwat sizze jim?
De haedman seach triomfantlik de kring yn it roun. De oaren, dy't har sa lang stil holden hiene en plechtich en driigjend har fijân opnamen, brieken nou wer los en pipen en gnauden, kwint, kwint, en mei har knibbels en gefaerlik kriichsark makken se stjittende biwegingen nei him. - Stilte skoeljes, raesde it haed, jim dappere lieder sprekt. Wy sille him ûnderwerpe oan de martelingen fan ús stam.
Mei de punt fan 'e dolk taestte er gnizend nei ûnderen en pielde oan syn broek.
- Lodewyk Quindt, wy sille dy boargemaster meitsje. Dat is gebrûk by de stam fan de Tsjetteltsjemigers. Dou bist in fijân, dou kenst it wachtwurdnet.
De stamleden kamen wer yn oproer, kwint, kwint, en stieken har sabels tsjin him omheech.
Hy doarst him net biwege, hy fielde de skerpe dolk yn syn ûnderliif. Hwer bleau Bertha? Hja wie him mei de angel foarút roun, mar koe amper de brêge oer weze.
- Ast it wachtwurd kenst bist frij, sei de lieder, en mei helle er syn wapen heftich troch de knopen en skuorde de gulp iepen.
| |
| |
- Jenze, jenze, gûlden de oaren. Hja forknûkelen har fan spanning en rjochten har spearen nou ek op syn búk.
Bertha, kaem Bertha nou mar. Hy soe it wachtwurd net kenne, se soene him yn it reid slepe en neaken op 'e skerpe stoppels deldrukke, en syn fel ôfstrôpe en jittik en smeulend houtskoal tusken syn ljisken struije. Oan bannen en fuotten waerd er fêstholden, wylst de haedman de flesse mei kikkerts út it hoal helle en oan in izertried priemme en op him ta kaem.
- Tsjingsy, raesde er, it wachtwurd is tsjingsy.
It gehuil forstomme, har wapens forsloppen, foar in momint koe hy ûnder de klaei en de ferve de skoaljonges werom, dy't elkoar forheard oangappen, en bispotlik suver, mei har biskildere gesichten.
- Foarrie, brulde ien, en tagelyk wiene ek de oaren wer yn 'e wapens, en mei de feninige punten yn syn rêch dreaune se him nei de ûnderwâl. Mar doe wie Bertha der al.
- Gemienerikken, lit him los, hy hat jim neat dien. Wiky komt hjirwei, hy heart by ús, lit him nou daelks los.
Forstuivere bleaune hja stean, se woene der noch fanalles tsjinyn bringe, mar biret Loek hja Lodewyk Quindt oan 'e hân út it kamp fan syn bilagers, dy't de lêste kâns waernamen en him hastich noch oer de skonken striemmen en doe mokkend har proai ûntkomme lieten.
De brêge oer wiene hja allinne.
De Brêge, oan 'e Brêge ta, de Brêge dit en dat; de Brêge wie de grins fan it stedtsje, dêr oerhinne wie men bûten.
Lodewyk kearde him ôf en knope hastich syn broek ticht. De pine seurde noch nei yn syn billen. Stikem fage er him oer de eagen.
Hy woe it net wêze, se soe der neat fan merke, hy soe har neat skine litte. Swijend holp hy Bertha troch de smelle iepening yn it stek, dat tusken feart en sleat de daem ôfskoatele. Ien planke miste, dat wie doe ek al sa. Hy stiek har de angel ta en wrong him doe op 'e side troch it gat. It lân fan Hager wie forbean, mar de planken yn it stek wiene noch mar koartlyn fornijd, as der op in dei wer in kier yn siet. De úteinen stiene tofier it wetter yn om der omhinne, en heech wie it, mei skerpe punten op 'e rânne en dêroerhinne slingers fan farsk stikeltried. Mar it wie in lustoarde, it lân fan Hager, mei it wylde trochsketten gers, de blommen, it sûrblêd, dat nearne sa oerfloedich en great to finen wie, de geheimsinnige feartswâl mei reiden en nêsten en gaedlike plakken foar lyntsje- | |
| |
setten, de fierte, de ûnsichtberheit, en de moune, achteryn de finne. In paradys, forbean en dêrom wie der altyd wol in tagong to finen. Fornedere en biskamme slintere Lodewyk achter har oan.
As er mar ienkear sterk wie, as hy se oan koe, dan soe er werom komme en har martelje en pinigje en forskriklik boargemaster meitsje, oant se him om genede janke en smeke soene. De lefferts, mei har tsienen wol wiene se. De triennen sprongen him wer yn 'e eagen. Hy krôle syn fûsten, fordomme, fordomme, koed er har mar hwat dwaen. Hoelang wied er hjirwei? Hy hearde der net mear by, se keone him net mear, hy wie frjemd dy't mei fûnsje oer wie.
Hwat wie it stil, de loft wie sa hol en blau, hy moast hwat tsjin Bertha sizze, se soene to angelfiskjen, hy wie net allinne.
Hy slokte in pear kear om it binearjende gefoel yn syn kiel kwyt to wurden. Djip sûgde er de rook yn dy't opsloech út it krûd ûnder syn fuotten. Mar it stûke healwei, it siet sa ticht binnenyn him.
Bertha wie stean bleaun en wachte him op. Forlegen seach se him oan. - Wiky.
Mar fierder kaem se net. Se hie har al omkeard en roun wer troch, in eintsje foar him út. Yn 'e rjochterhân hie se de angelstôk, in bytsje fan har ôf om 'e dôbber en de feninige hoek. Nou en dan hippele se in pear stappen, of bûgde har foardel om in blom to plûkjen, dy't se yn gedachten de bledtsjes útloek. Mei in skean kopke streake hja it fruchtkopke en de moaltriedden eefkes lâns it wang, dan liet se it weromfalle yn it gers.
Skruten seach se om, út en troch, mar se doarst net rjocht. Lodewyk wie sa stil, hwat hiene se mei him útheve wollen? It wie as seach er har net, as wied er hielendal forgetten dat se togearre to fiskjen soene. Soms bleau er stean en skopte gedachteleas yn 'e raeijen, eage it lân oer en dangele fierder, har achternei.
Flak foar de bocht, dêr't de feart ombûgde nei de moune, wie Bertha stean bleaun. Har heldere stim klonk oer it lân en it wetter.
- Wiky, hjirre?
Lodewyk hearde har roppen, se wie al by de bocht, by it fiskplakje dêr't er okkerdeis in iepening makke hie yn 'e reiden.
Fan fierren knikte hy har ta, ja dêr mar. It heldere lûd fan har rop galme noch yn him nei. Hy moast it forjitte, Bertha mocht net witte hoe bang 't er west hie, hoe't se him fornedere hiene. De skande, de ûnmacht, net oan tinke, hja mocht it net merke. Hy soe it foarkomme litte as hied er
| |
| |
him der op it lêste momint wol útrêdden, mei in pear fikse stompen en in handige krinkel ûnder har wapens troch.
- Sil' wy hjir mar?
Mei de eagen foardel frege se it nochris, doet er by har oankommen wie.
- Ja.
Hy skaeide hwat achter har om wylst hja dwaende wie mei it ôfwinen fan it snoer.
- Dochstou dit even, Wyk?
Ut syn bûse djippe er it daei op, dat er knypt hie yn syn fûsten, en prikte it oan 'e hoek.
Rimpen sette er him njonken har yn it gers, doet Bertha de lyn yn it wetter hie en yn 'e hoksen achter de angel siet.
Der wie in soad foroare sûnt er hjir wei wie. Oare kant de feart, achter de bou, misten de hege beammen dy't earder it tsjerkhôf ynsleaten.
- Hwerom ha se de beammen kapt?, frege er.
Bertha bigriep him net, mar bliid dat er praette, liet se de angel yn de reiden hingje en flijde har nêst him del.
- Hwat beammen bidoelst, ik wit net?
- It tsjerkhôf.
- Oh dy, dy wiene siik, dy hiene de beammesykte, en doe ha se se kapt. Mar dat is al lang forlyn.
- Noch net salang, sei Lodewyk.
Hy kûge op in gerske en dikere nei it plak fan it ûnheil.
- It sil dêr noch kâlder wêze, sûnder beammen. It wie dêr altyd skriklike kâld. Ienkear hie pastoar de triennen ek yn 'e eagen, sa kâld wie it. Doe wie myn han fêstferzen oan it seel fan it wijwetterfet. En wy mochten net biwege, hwant it wie in hiel deftige bigraffenis. En Ely, dy moast doe ek mistsjinje, dy skriemde der oer, sa kâld.
- Dou ek, Wyk?
- Der kaem gjin ein oan it gepreuvel fan de gebedens. En alles wie sa treurich. Mar nou binne de beammen ek noch fuort.
Bertha helle op, se nifele mar hwat mei de angel. Lodewyk heakke nij ies oan, as hja dêr om frege. Se sieten stil njonken elkoar.
- Soe Hager ús hjir net sjen kinne, Wyk?, frege Bertha nei in hoartsje. Dan bin wy der goed by.
Lodewyk hearde har net.
- Dan is it kabouterhúske der ek net mear. Dat Thijs my dat noait sein hat. Hat er dy net hjitten dat oer to bringen foar't er fuortgong?
| |
| |
It brânnige gefoel yn syn kiel kaem wer opsetten.
Wie it Thijs dan ek hielendal forgetten? Om him wied er hjir kommen, mar der wie gjinien thús, se wiene allegearre fuort, mei fakânsje, nei Lems en omke Eugène yn Hoenraad. Nou ja, allinne Bertha, Bertha wie wol thús, seine se. Mar Bertha wie it suske dat der einliks net by hearde. - Bist net bang fan Hager? It is in gemiene fint, witst dat wol?
Bertha snokke in bytsje. It wie allegearre sa raer. Hwat wie der mei Wiky? Hy praette sa frjemd. En dochs wie er folle aerdiger as eartiids, doet er hjir noch wenne, en Thijs en hy har altyd narren en noait mei ha woene.
- Kin my Hager skele.
Lodewyk kearde him op syn liif. Mei de hannen ûnder it kin fluite er súntsjes foar him wei.
Unforskillichwei fluitsjend en de fierte oereagjend soe hy har kant út komme Hy hie harren goed yn 'e gaten. Se doarsten net foar it ljocht komme, sa sterk wie er. Aloan tichter kaem er by de brêge. Unforwacht die er in hael, en hear se ris gûlen. Se hiene neat yn it sin. Né, dat sil 't wol, hy wist wol better. Witte jim noch fan doe en doe? Hjirsa. Dêr, dêr dan. God, hwat soe er har ûftúge.
- Witst dat Dine dea is?
Bertha kaem by him, se Loek har jurkje oer de knibbels en knikte mei har holle nei it spultsje dat jinsen, dêr't de tardyk en de feart byelkoar kamen, yn it lân stie.
Lodewyk skrille op út syn prakkesaesjes.
- Mar wy sizze altyd noch Dine's húske. Sa neamden wy dat, witst noch wol, Wyk? Nou, dêrom hjit it noch altyd sa.
It heugde him net it minske ea sjoen to hawwen. It waerd him nou eins pas dúdlik dat der immen bistien hie dy't fan Dine hiet. Mar Dine's húske, dat koe er goed, dat wie it ein dyk fan de brêge ôf oant, nou ja, oant Dine's húske.
Hy dwaelde werom lâns de slingerdyk.
- En dêr hast it Skieppedal.
Lodewyk wiisde nei it ôfgroeven lân dat achter de bocht lei, dêr't de dyk op 'e feart oan sette.
- Dêr ha wy sulverpapier socht, as nachts de fleantugen oerkommen wiene. Oerdeis kamen se ek wol. De skoalle wie ticht, wy koene se altyd sjen. Zzzoemm, zzzoemm, sjoch, heech yn 'e loft, tûzen sulveren fleanmasinen, en noch wol mear. En op 'e wolkens dêrboppe lûke se har
| |
| |
skaedbylden achter har oan. Dêrom giet it sa stadich. Mar ek omt se sa heech binne. Yn 'e werklikheit gean se wol sa hurd, zzzoemm. Lodewyk siet op 'e knibbels, en mei syn útstrutsen hân die er in fleantúch nei.
- Zoem, zoem.
Bertha skattere it út, en har masine doek en stiigde wer op, en sirkele om Lodewyk hinne.
- En hwer giene se hinne, Wyk, en hwat diene se dêr?
- Fier fuort, wol sa fier as Dútslân, en dan diene se boem, boem-boem. Syn fleanmasine doek omleech, syn fûst sloech yn 'e groun, boem, en de oare ek, boem-boem, en wer opnij, en wer en wer. As in razende hammere hy yn it gers. It die sear oan 'e fingers, mar it lette him net. Hy soe se, einlings hied er har to pakken. Hy goaide syn bommen, hieltyd kaem er werom. Hy hearde se janken. Forrekkelingen, dêr, dêr.
- Lodewyk, Wiky!
Bertha skreaude fan ûntsetting. Bang sprong se tobek. Se die net mear mei, dit woe se net.
Lodewyk seach har oan. Hy lake. Hwat wie der?
- Bist bang? It is net echt.
Se knikte en Loek oan 'e skouders.
- In bytsje, ja, né, it wit net. Net fan dy, ik wit net hwerfan.
Skruten kaem se werom. Lodewyk streake ûnhandich even lâns har hier. Gjin fan beide sei in wurd. Se plôken oan it gers, ien helle de angel op, de oare skarrele yn 'e reidkraech. Hwat moasten se fierders? De middei wie noch lang.
- Sille wy ris by de moune sjen?
Hy moast hwat sizze. Hy fielde him skurf, hy woe net dat Bertha bang fan him wie. Op har mocht er net lilk wêze om dy ûngelokken dêrre. Bertha fearre op. Oer de begroeide slatwâl rounen hja njonken elkoar. Nei in setsje frege hja wer:
- En hwat diene jim mei it sulverpapier, Wyk?
- Ik wit net mear; wy flochten der kroanen fan en hongen it hjir en dêr, yn 'e klean, en dan rounen wy as keningen troch it Skieppedal en werom, de dyk del, troch it lân...
- Nei hús, en yn 'e hús?
- Né, net yn 'e hûs, dan wiene se al stikken, tink. En it makke sa'n rommel, seine se dan.
- Mar bûten wol, dêr koe gjinien hwat fan sizze, nou?
| |
| |
Lodewyk knikt. Hy wie bliid dat Bertha net bang mear wie en dat hja wer tsjin him prate doarst. Se wie foroare. Hy wist net mear hwerom't Thijs en hy har noait mei ha woene, eartiids. Gelokkich dat hja noch thús wie doe't er kaem, oars hie er allinne west. Se wie greater wurden. Har hier wie langer, it hong nou oer har skouders. En har skonken wiene sa oars, hwerom foel him dat op? Bertha hippele him wer foanút. Har wite jurkje fladdere yn 'e wyn. Lodewyk hearde har núnderjen.
- Hwa't it earst by de hikke is, rôp er. En mei sette er har achternei. Bertha skreaude eefkes, hiel heech en kjel, as hie ien har ûnforwacht even oanrekke. Doe draefde se fuort.
Lodewyk Heide in frjemde krêft yn syn lichem. Foar him út draefde it fanke, hy seach har biwegingen, har fuotten en bleate earms; it dûzele him foar de eagen. Alles rekke los yn him. Hy fleach har foarby. Hy hearde har kirjen en laitsjen.
Hymjend en prûstend leunden hja oer de hikke. Laitsjend seagen hja elkoar oan. Der hong in rook fan tar, dy't fan de moune kaem. It gers en de himel, oeral wie it simmer.
- Ik haw it woun, stammere Lodewyk.
- Dou bist ek in jonge, warde se ôf.
Hy stiek de tonge tsjin har út. Bertha krige in kleur. Se die har eagen ticht en hold har gesicht nei de sinne.
Se is net bang, tocht Lodewyk, hja hoecht nearne bang fan to wêzen,, hja tinkt nearne oan.
Hy seach nei har jak, dat foar mei in fiter tariuwd wie. It patroan folge it welvjen fan har lichem. Sa hie er har net kend.
Lodewyk pakte har by de hân om har oer de hikke to helpen. Troch it hege gers wâdden hja oer de pôlle, om de moune hinne. Der groeide moas yn 'e foegen. Hja spelden togearre de forware lettertekens op in tinkstien. Oan de feart joegen hja har del op it kistwurk fan de útskoat. It wetter wie stil en helder. Der skeaten toanderkes troch it sinneljocht. Hja sieten ticht byinoar.
Bertha gong langút op 'e planken lizzen en steunde it kin op har earms. Oer de rânne fan it kistwurk folge hja de fiskjes.
Lodewyk streake lichtsjes mei ien finger oer har kût. Der gie in ril oer har lichem. Hja kreunde sûntsjes en biweegde even har skonk.
- Wi-ik, Thijs seit dat toanderkes poatsjes krije as se greater wurde; dan krûpe se nachts út 'e flesse op 'e piano en hâlde har biskûle, en as wy om 'e tafel sitte, komme se foar it ljocht en kliuwe by de stuolpoaten
| |
| |
omheech en glûpe ûngemurken tusken jins klean, mar allinne by famkes, seit er, is dat sa?
- Thijs is in great liichbeest. Hy swetst, hy wol dy bang meitsje.
- Ja, dat wol 'k ek leauwe, mar dan is er sa earnstich as er dat fortelt, dan tink ik dat it echtwier sa is. Mar it is net sa, hen?
- Ik leauw der neat fan. Dou moatst it net leauwe, hear.
Lodewyk hie syn hân op har skonk lein. Hja forroerde har net.
Hy woe dat hja hjir togearre altyd bliuwe koene. Hy soe de moune ombouwe ta in hûs, dêr't se yn wenje koene. Hy soe fiskje en strope, sa soene se yn libben bliuwe. Neat hiene se mear to rêdden mei de minsken dy't nare kant de brêge wennen. Bertha hoegde nearne mear bang fan to wêzen, dêr soe hy noed foar stean.
- Hwer tinkst oan, Wyk?, frege Bertha.
Lodewyk skrille op.
- Nearne oan, sei er. Sil' wy der ris yn sjen?
Hy hold it wrakke doarke foar har op en liet it achter him wer tichtfalle. It wie skimerich binnenyn. Troch in gat yn de kap foel ljocht oer de balken. Dêr soeide spinreach tusken. Rustich ark en lege blikken en stikken seildoek leine lâns de kanten, yn 'e midden in fracht hea, dêr't de sinne ljochte plakken op tovere.
Hwat rûkt it hjir âld, tocht Lodewyk, âld en hiel lang forlyn en leech en sa allinne.
- Hy wurdt net mear brûkt, flústere er.
Bertha seach him oan, doe lake se lûd.
- Dou flústerest, hwerom flústerest?
Se lake wer, en seach om har hinne en omheech, nei de tsjustere nok. Doe bidimme se sels har stim ek.
- Wy kinne hjir wol bliuwe, altyd wol wenje. De moune is nou fan gjinien mear, hy is nou fan ús, Wyk.
Se liet har langút yn it hea falle en seach ôfwachtsjend nei Lodewyk. - Hy is fan Hager, sei er, as er ús hjir sjocht, slacht er ús de harsens yn. - Hoe kin Hager ús nou sjen, wy binne ommers binnendoar?
It koe Lodewyk it measte ek net skele. Unbiret skaeide er tusken de rommel om. Fan achteren, út it healtsjuster, seach er op Bertha del, dy't roerleas yn it hea lei.
Hy krige it waerm ûnder syn klean. It bounze sa allemachtich binnenyn him. It die him sear ûnder yn syn liif. Hy woe har wol oer it hier streakje en oer de wangen.
| |
| |
Moarn moat ik wer fuort, tocht er, moarn moat ik nei hûs. Dan sil ik har net mear sjen. En ik woe wol dat ik altyd by har bliuwe koe.
Hy moast wer slokke. Mei in spiker skraste er yn it droege hout fan de heljende sydweach.
Wie Thijs der mar, dan hie syn fakânsje wol oars west, dan hie er yn syn binnenst grif sa'n frjemd gefoel net hawn, alle dagen weroan. Hy soe him útklaeije wolle en neaken troch it lân fan Hager doarmje, yn it hege gers omwuolje en op 'e groun lizze, yn 'e brânnende sinne. En lûd roppe en it wetter fan 'e feart om syn bite lea spiele litte. En togearre mei Bertha wêze, har by de hân hâlde en leaf foar har wêze, har strele, oeral, mei syn fingers, mei syn lippen; wist er mar hoe't er it leafst foar har wêze koe.
Mar se soene him sjen, fan 'e dyk ôf soene se Bertha en him yn it gers lizzen sjen. En se soene it by him thús fortelle, net liker as doe mei Cilia, doet Thijs en hy mei har boartsje woene. En as er thús kaem soene se him der oer freegje, en hy soe foar straf op bêd stjûrd wurde, omt er net bigriep en net sizze woe hwat kwea se yn it sin hawn hiene. En troch it iepen rút en it baerjend gerdyn soe er de maten hearre dy't noch opbliuwe mochten en fuotballen yn it plantsoen.
- Hwerom komst hjir net, Wyk, yn it hea? Hjir kinst troch it dak yn 'e himel sjen.
Bertha stiek har hân nei him út, sûnder nei him to sjen.
Lodewyk kaem út 'e achterein en flijde him yn it hea. Hy fielde har waermte njonken him. Hy seach de balken boppe him en it blauwe gat yn 'e kap. Sa stil en tofreden as Bertha woe er wêze.
- Hoelang bin jim hjir al wei, Wiky?, frege hja.
- Twa jier hast, tink, sei er.
Se swei. Har hún taestte yn it hea nei sines.
- Tinkst der net mear oan?, frege se letter. Dou moatst der net mear oan tinke, Wyk. It wie gemien, se wiene wol mei syn tsienen.
Lodewyk bromde hwat.
- Wachtsje mar, ast weromkomst en dou bist great en sterk, dan kinst se wol oan.
- Ik sil se de harsens ynslaen, dy rotsakken.
Hy knypte har hân. Hy kearde syn gesicht fan har ôf. Hy koe neat mear sizze. Hy liet har fingers bigean, oer syn hannen.
Bertha draeide har nei him ta. Se doarst him net oansjen. Har holle steunde tsjin syn skouders, of tsjin syn earm. Har gesicht gie suver
| |
| |
ûnder yn it hea, en har stim klonk sa foarsichtich en hwat twiveljend.
- Wi-ik, hwat ha se dy dien, hwat woene se mei dy dwaen? It wie hiel gemien, hen? Ha se dy sear dien?
Lodewyk forstive. Hy seach har lizzen, ticht tsjin him oan.
Dat hie se net freegje mocht. Dat koe er net sizze. Sij ek al, sij ek, hearde se by harren? Hwerom die se dit?
- Neat, snaude er.
Hy skrok fan it lûd. Hy socht nei har hân. Dat koe hy fan har net tinke. Bertha mocht er net forlieze, har koe er neat forwite. Hwat moast er har sizze? Hwerom frege se nou troch?
- Mar hwat diene se dan? gûlde hja. Hwat rôpen se dan, dat se dy dwaen soene? Ik bigriep it net, mar it wie hiel gemien. En de hiele middei Wiest sa frjemd, ik haw it wol sjoen, Wyk, ik haw it wol sjoen.
- Né, neat, neat, ik kin it net sizze, der wie neat, ik wit net hwat se woene. Lodewyk hie har fan him ôf treaun, hy sprong oerein út it hea, hy raesde, hy gûlde der oer.
- En it wachtwurd dan, dou koest it wachtwurd.
Bertha bleau stean, se doarst him net binei komme
Hwat koe se foar him dwaen? Hwat wie der mei Wyk? Gûlde er? Hy woe har net mear oansjen. Hie hja him foargoed forlern? Har kiel wie sa droech en ticht, har lippe trille. Wiky, Wyk.
De feart lâns rounen se swijend werom troch it lân fan Hager. Se hearden it fé net, oare kant it wetter, en it rinkeljen fan amers en bussen withwersanne, it ratteljen fan weinen op 'e dyk.
En it wie koeler yn 'e loft en yn it gers, doet se by de bocht kamen, en eefkes fierder de angel út 'e reiden namen en fierder gongen, en Lodewyk mei de punt fan 'e skoech yn 'e ûnderwâl pjukke en die op eat dat er dêr foun hie en sei, doet Bertha dêr oankommen wie:
- In blei, dy hat net werom yn it wetter kind.
Opnij boarre er syn skoech yn it forrotte liif. De stank wie ûndraechlik, it wearzge him, hy wist net hwerom't er der mei troch gie, doet Bertha him meitroaije woe. Syn skoech raspe oer it geramt, it walchlike fleis briek iepen, as wite otter sipele it troch de graten. Hy seach it wrimeljen dêr binnenyn, yn 'e kop, yn 'e tofretten eagen. Mei beide hannen moast er him de geile miggen fan it liif hâlde, dy't opstiigden út 'e forrotting. Lodewyk fielde syn mage gearlûken, hy preau it sûr yn 'e kiel, hy kokhalze.
| |
| |
Hy kearde him om, hy fage de skoech ôf oan it gers.
Hy seach dat Bertha skriemde en him oanseach.
Hwat moast er noch tsjin har sizze? Wie er hjir mar noait weromkomd. It wie as hie er in great gat yn syn liif, in holte, fan 'e kiel oant 'e skonken, dat er nea wer folje koe, ûnder de klean, dat nimmen it sjen koe. Hy koe noch sykhelje, en glimkje as dat moast, mar gjin mins soe witte dat der ûnder syn klean in great gat wie en dat er him dêrom altyd hwat mislik fielde.
Se wiene nou hast by de brêge. Fan 'e jonges wie gjin spoar mear to ûntdekken.
Mei de rêch tsjin it stek bleau Lodewyk foar de iepening stean. Bertha wachte oant er har frij paed jaen soe. Se frommele oan it snoer, har holle foardel tsjin de angelstôk.
- Mei ik der lâns, Wyk?, flústere hja.
Mar Lodewyk bleau foar de iepening stean. Hy seach har fuotten yn it gers. Hy fielde it gleonjen middenyn de holte dy't der yn him wie, en dy't al mar greater en leger like to wurden.
Syn kiel stie yn 'e brân, hy koe net mear as flústerje, krektlyk as Bertha, oars soe er it nea allegearre sizze kinne.
- Wy hiene in sniehûs boud, ûnder de brêge. Thijs en Ely en Maurits en Wim en Jenny, en noch mear. De muorren rikten oan it dak fan de brêge. Se wiene fan iis, hwant alle jounen kwatsten wy der amerfollen wetter tsjin oan. It moast sterk wêze, gjinien soe der ynkomme kinne. Allinne wy. Der wiene rounom banken yn fan iis, dêr't wy op sieten as de haedman ús sprekke woe. Wy swarden trou. Wy haten ús fijannen. Oeral soene wy it foar elkoar opnimme. Wy hiene in geheim forboun tsjin de Tsjetteltsjemigers, ús slimste fijannen. Se hiene read hier. Se wiene sterk en manmachtich en gemien. Hja kamen fan jinsen, fier achter Dine's húske. As wy op 'e jacht west hiene en fan de ûntdekkingsreizen yn 'e snieflakten, achter it tsjerkhôf en by de ynsnijde ûnbiwenne arken, dêrre, weromkamen, frege de wacht om it geheime teken. En allinne dy't de twa fingers fan syn rjochterhân opstiek en sizze koe, it wachtwurd is tsjingsy, waerd yn it sniehûs litten.
Freeslike martelingen hiene wy úttocht foar ús fijannen. Hja waerden op 'e banken lein en útklaeid, en elk hold har by de earms en skonken beet. Dan kaem de haedman op har ta en liet it gleone fet fan syn kêrs op har bleate lichem drippe. Hja stikten yn 'e snie dy't har yn 'e mûle en yn 'e noasters treaun waerd. Gûlend smeekten hja om genede. Hja
| |
| |
skuorden en diene om los to kommen. Mar it slimste moast noch komme. Alle kearen founen wy oare martelingen út. Hja waerden stompt en slein, oant op it lêst de haedman strûpte en strûpte en boargemaster rôp en... en...
Wjerskanten de dyk rounen se nei hûs. Elk folge syn skaedbyld, dat op hege skonken har foarút gie en al hast by de earste huzen fan it stedtsje oankommen wêze moast.
Aenst stjit er syn kop tsjin de huzen, tocht Lodewyk. En hy hat in great gat yn it liif, hy is hol binnenyn, alles kin der trochhinne.
- Moarn gean ik fuort, rôp er.
Bertha knikte miskien. Dat seach er net.
|
|
Auteursrechtelijk beschermd