De Tsjerne. Jaargang 17

[p. 157]

Op it harspit:

It heamiel by Eelke-boer

Yn De Fleanende Krie, it orgaen fan de Kristlik Fryske Folksbibleteek dat by nou en by dan yn Fryslân húskebylâns ombrocht wurdt, steane gâns ûnbilangrike, mar soms ek wol nijsgjirrige dingen. Pitertuerlik is it forslach fan in literaire gearkomste dy't dizze Fryske mûnsterorganisaesje (17000 leden as 't my net mist) forline jier oktober to Ljouwert hâlden hat. Dy gearkomste wie oankundige ûnder de húslike namme ‘Skriuwersbisite’ en de hear H. Algra wie oansocht as seremoanjemaster, om de bisytsjende skriuwers paedkundich to meitsjen yn it doalhôf dat er Kristlik Frysk folksboek neamde. De stelling fan dizze âld-learaer, politikus en journalist, dat in kritikus dy't in ‘kristlike’ roman skôget sa'n boek eins allinne rjocht dwaen kin as er ‘ja’ seit tsjin it boadskip dat it boek bringt, in stelling dy't foaral sloech op Anne Wadman's fûle oanfallen op guon minderweardige KFFB-produkten, kin men fansels it bêst litte foar hwat hja is: ûnhâldber. Wadman sels hat trouwens dizze wol tige tuitelige redenaesje yn De Teannewâdder (jg. 1961, nr. 4) finael tsjin de groun helle, al wie dat foar lézers dy't syn gongen as boekskôger trou folgje wier net mear nedich.

Yn hoe'n swiete, âldfrinzige, alteast net bot spande apologétyske sfear him dy skriuwersbisite fierders de middeis ôfspile hat, kin men gewaer wurde út ûndersteand sitaet, skuord út de krante dy't De Fleanende Krie hjit:

Is it gjin Kollumer kritegearkomste allyk? De kraentsjepotten, kûtbroeken en lange strieën ûntbrieken der oan, wurde hjir tominsten net neamd, mar oars wie it kompleet in tafriel út Rimen en Teltsjes. De KFFB is fan doel yn 'e takomst mear fan sokke literaire gearkomsten to hâlden, is it sizzen. Hja moast dan, om alhiel yn styl to bliuwen, fan it wurd ‘skriuwersbisite’ ôfstappe. Better namme soe wêze ‘De Treemter’ of noch krekter ‘It Heamiel by Eelke-boer’.

D.A.T.

[p. 158]

De sundefal fan de KFFB

De sûndefal fan de KFFB is, leau ik, in gefolch fan literaire heechmoed en fan ûngeduld. In Gysbert Japicxpriis is, sa't it optheden liket, foar KFFB-skriuwers net weilein.

Hwat let jimme, meitsje KFFB-prizen, sa hat de divel flústere út 'e beam yn Boalsert. Jow de auteurshonoraria foar jim ienfâldige folksboeken de status fan literaire prizen, fan bikroaningen, en de saek is foarinoar.

De saek is yn safier foarinoar dat de devaluaesje fan de literaire prizen yn Fryslân nou yn folle gong is. De hear A.A. van der Werf hat it noch net murken. Hy wol der yn elts gefal neat fan witte dat de trije KFFB-prizen, dy't by yn 'e wacht sleept hat, minder binne as oare literaire prizen. Hy wol net om sizzen jaen as him wiisd wurdt op it grouwélich prize-bidroch en tsjinnet by de justysje in oanklacht yn tsjin de dichter D.A. Tamminga.

Dy dichter, oars sa kalm en evenredich, hat wurden brûkt, dy't net hoflik mear wiene. De âldtestamintyske profeten wiene ek net hoflik. Mei dy profeten hat de dichtersman dit mien dat hy, lyk as Kafka seit, ‘eine prophetische Aufgabe’ hat. Hy moat min neame hwat min is, by moat wize op de heechmoed en op it ûngeduld, op it misforstân en op de forfalsking fan literaire wearden. Skrillet by dêrfoar tobek, dan foldocht by net oan syn opdracht.

Ik wol hjir noch oan taheakje dat der forlet is fan ienfâldige folksboeken en dat ik der frede mei ha dat se der binne. Foar it krewearjen fan de KFFB om dy boeken ûnder it folk to bringen haw ik neat as lof. En ik wit út erfaring hwat it is om in boek to skriuwen. It is ezeljen oant djip yn 'e nacht. In toppunt birikt men mar selden. Dêrom moatte ek prizen in seldsumheit bliuwe.

L.