|
| |
| |
| |
D.A. Tamminga:
It reisjournael
Nei GOETHE: DAS TAGEBUCH
- foar HELGA -
Hoe gauris heart men sizzen om jin hinne:
de minske bliuwt in riedsel al mei al,
oft wy ús heiden neame, kristen binne,
wy lizze bleat foar kwea en sûndefal.
It wurdt de baes dat wy der net oer stinne;
dus komste troch forlied ek raer to pal,
liz tsjin dy demon net to diveljeijen,
mar siz krankyl: 't hat net sa wêze meijen.
Sa reizge ik ienris, och, hoe gean dy dingen,
men is om 't brea wol wiken ûnderweis
en byt jin fêst yn gâns bislommeringen,
sa wie ik fier om utens lêstendeis,
fier fan myn frou, doe't it tobinnenbringen
fan har leaf byld my oanfleach op myn reis.
En siet ik jouns myn deijournael to skriuwen,
elk wurd wie myn ûnwenn'gens yn to priuwen.
Ik haeste my nei hûs. Hoe hat my pleage
yn myn karos de langst nei frou en bêd;
just hie ik de ôfstân yn 'e geast úteage,
dêr siicht myn reiswein troch it efterrêd!
In swijsum smid mei hammer en mei seage
bitaestte it euvel as de slak it blêd
en liet him troch myn ketterjen net jachtsje.
My bleau neat oer as yn dat gat oernachtsje.
Dêr stie ik dan. Yn skimerjountiid earne
wonk my in weardshûs mei in úthingboerd.
In fammensbern kaem foar mei in lantearne,
in ingelin, sa rank en licht fan foet
dat ik it bêd, de keamer ûnder 't skeane,
mar himmel dak fuortdalik seach as goed.
Tomûk taksearjende de faem har skienten,
song ik de lof fan doarpske loazjeminten.
| |
| |
Mar doe't ik âlderwenst, it deiboek iepen,
de trie opnimme woe fan myn journael,
fan doel, as alleman him joech nei sliepen,
myn oarehelt to wille yn kleare tael
forslach to dwaen fan myn wjerfarren, griepen
de tinzen mar gjun stal ta in forhael.
Dan giet de doar, it ding fan niis komt binnen
en dekt myn dis mei 't hagelwite linnen.
It fanke, dwaende my in miel to setten,
hie foar in geklik wurd wol wikseljild;
ik ealge, mei hoe'n graesje hja tusearten
optsjinne as hie in prins dy hawwe sild.
Doe fielde ik my bitize yn frjemde netten
en wie myn wjerstân op in ear nei fild...
Ik spring oerein, ik patsje har, dy pop
op mûle en wang; hja lústeret: ‘Pas op!
Pas op, mocht de bazinne it fornimme
dat ik myn tiid by dy forgriem, och man,
hja soe my alderraerst it hier útkjimme,
dy âlde fekke joech my fêst in wan.
Dou moatst oant middennacht ta dy bidimme,
dan kom ik en wy nimme it derfan!’
Hja wynt har los en seit, al bûtendoarren,
hja bringt as neigerjocht noch durkjeparren.
En amper is myn earste honger stille
as hja wer ynkomt; o, it priuwt nei mear
sa't hja har oerbûcht, glêzen en petielle
fan tafel nimt; ik sjoch har hals, har ear;
in leave sucht en efter 't jakje tille
de prûze foarmen fan it twillingpear
dat de âlde dichters ieuwen al biwûnd'ren.
Hja laket, kipet om, fordwynt nei ûnd'ren.
Hoe sil in reisber man, hwa't avontûren
lyk dizze wanke ea sliepe as it spant?
't Is middennacht. Ik tel en tel de ûren
yn 't my sa breed bimetten ledekant.
Dan hear ik yn 'e stilte hwat forroeren,
ien flapt myn tekken resolút oan kant;
ik lit myn earmen om har hinne glide
en hja leit mûtelneaken oan myn side.
| |
| |
Hja wart my ôf: ‘Né, né, ik wol tofoare
dy hwat bilide, al pleitet dizze reis
de skyn tsjin my, ik haw om 't iene of oare,
sa praet it doarp, gjin grevel manljusfleis.
En it is wier, gjin man koe my bikoare,
mar doe't ik dy in keamer wiisde oerdeis
joech ik bilies, ik waerd derfan oerromp'le
en fielde my yn flammen ûnderdomp'le.
'k Haw op myn wurd, hjir ûnder dizze goate
myn ear' biwarre en reine fammesteat.’
Hja suchtet djip, myn lytse bêdgenoate,
wylst hja har op 'e griene side keart.
Ik nim har mûle en mear, mar sjoch, in soarte
fan frjemde skrutenheit oerfalt my; eat
dat oars foar master opsloech fuortendalik
docht neat as krimpjaen en forroert him kwalik.
Mar wonder, sa't hja yn myn earmen kûzet
hat hja fan myn forsom alhiel gjin aen.
Kin alles hwat dit waerme bern birûzet
dan ta mei boarterij by in fulkaen?
Hwat sil ik, nou't hja linkenoan weidûzet
yn swiete slom, as lit har yn dy waen?
Ik meitsje ljocht, al hoopje ik noch dat ringen
de master komme sil en doch syn dingen.
Hwat langer ik bimymre en oertochte
myn lotgefal en 't kearde om en om,
hwat lilker by mysels ik reden sochte:
hoe koeste ek sa sleau, hwat divel-om!
Mar 't joech my neat; in slûge kers forljochte
it fredich amjen fan dy huningblom
binjonken my; har jeugd, har swiere sile
hjir yn dit hûs hie har grif parten spile.
En wylst hjá rom en sillich lei en 't like
as hiene ingelen har op roazen lein,
forroppe him de freon; moast by biswike
en stjerre fan de toarst by de fontein?
Him bleau neat oer as nei de weach útwike
en liz en mompelje dit wrang refrein,
de skrale treast foar mannich albigear:
‘Jow my dyn leafde en freegje net nei mear!’
| |
| |
Mar ûngetreast om hwat him niis passearre
druit by himsels it hurde leksum yn:
‘Nou ûnderfynst, hoest’ neat, neat allegearre
bidijst mei dyn gegnob yn oarmans spyn!
Kinst' mei mear eare by in twakamp stjerre
fan man tsjin man. Bitink, hoe óárs lang lyn
it dy forgie doest' op it hofbal moetest
de leafste fan dyn jeugd en har bigroetest.
Bitink, hoe óárs: gjin douns hat hja dy weeg're,
har hert en dyn hert wiene ien kadâns
mei it muzyk as hja tsjin dines leeg're
har prille lea en dou de balseal lâns
har laettest nei it slottún; o, hoe steeg're
bigearte yn dy op en nim dy skâns!
Dou bounst dy yn; har famkespraet, har snappen,
biandrestou mei geast en smoute grappen.
Sa sil in man syn heit en mem forlitte...
Allinken woun hja oan fan faem ta frou.
Hoe lillen wy, hoe wyld song boppemjitte
yn ús de lust, in lyster yn in kouw'!
Wy boasken en it mei gjin wonder hjitte
doe't ik har naem, dat my, yn 't tsjerkgebou
hwer't wy devoot foar 't alter knibb'le leine,
de master moanne ûnder preek en seine.
Dou houliksbêd, 't mei slingerroas omwoune,
dou pel, hwerop it fammich segel briek,
dou wrine, dy't it fan gods ingelen jowne
wolsillich spul mei siden wjukken diek!
Dou iere hoanne, dy't nei ûre en stoune
mei dyn tiidop ús flamme opnij ûntstiek!
Jim noed omfredige dit earste bêdzjen,
hjá jaende, ík nimmende en net to sêdzjen.
Hoe faek tonei, as wer dy flamme oangleone,
hoewol de bysliep rjocht en hillich wie,
dat wy tomûk it leaflik stik bidreaune
fan reid omrûze of yn rypjend sie.
Wy wiene, och, fortize as yn in kleaune
fan feintefolk dat ús to tsjinjen hie..
Forflokte feint, moat ik mysels forjitte?
In krûper, mar gjin master meistou hjitte!’
| |
| |
Mar skimp of lof, nea sil it immen reitsje,
wend om ienkennich eigen wei to gean.
En doch, dêr riist en wol in man útmeitsje
hwat niis sa warleas like en sa hean!
Nou mei de toarstige it wetter smeitsje
en sil deun by de wel hy net forgean!
Hy bûcht oer 't fanke yn 'e sliep forsonken,
mar hommels hat wer twivel yn him klonken.
Wie hjá it net, sa martelt him de frage,
de frou mei hwa't hy dielde lust en lêst,
hwaens leaflik byld him út syn ûnmacht jage
en oan hwaens fjûr syn fjûr allinne dwêst?
't Is wetterklear, hy lit him net bidrage
en stekt gjin hannen yn in holdersnêst!
Dan, út har ban en út har bêd fandinne
lit hy de sliepster mei har dream allinne.
Hy sit en skriuwt: ‘Myn leave frou, hjir einet
it reisforhael dat dy opdroegen wurdt.
Forjow, ik moast fanneed my hwat biheine.
It binne, lyk der stiet yn 't âlde wurd,
de lytse foksen dy't de wyngert skeine.
Mar hwat dy wiisheit op dit sté bitsjut
bliuwt hjir geheim; ik hoop je dat dit lêzen
de trou fornijt fan ús togearre-wêzen.’
In hoanne kraeit. Der komt gewach, biwegen,
en 't ranke bern riist op en nimt har klean.
Har ropt de tsjinstberheit, it wie as fregen
har eagen: stean my ta nei 't wurk to gean.
Dan, monter as de moarn, bûcht hja forlegen
en lit de gast allinne yn mimer stean.
Hy slút syn boek, bitellet, grypt de leijen
om as de wearlich op nei hûs to jeijen.
En skoddet immen nou syn wize holle,
om't hy gjin learing yn 't forhael ûntduts,
lit my him sizze: wel, dy leit biwuolle
yn hwat myn haedpersoan op reis ûntbruts.
It flesk is swak, wy stroffelje yn folle,
mar hwát de wrâld ek út syn foegen luts,
ús skealjen steane pas yn evenwicht
as leafde yn de mande giet mei plicht.
|
|
Auteursrechtelijk beschermd