De Tsjerne. Jaargang 13

[p. 185]

Jehannes Spyksma:
Retour Ljouwert

It is in fasinearjend lûd, it fuortriden fan in bus yn 'e hoare winterjoun.

- allinne n.t.m.bussen hawwe dat sa

eltse ûre weroan jowt it inselde frjemde sensaesje. hy sit dan mei de kop yn 'e boeken of draeit mei syn brune smook-fingers in sjekje. dreame docht er lykwols net mear....

De wegen wiene dy jouns hwat glysterich; wie it dêrom dat se sa lang wachtsje moasten? syn hannen djip yn 'e jasbûsen roun er foar it bushokje hin en wer. it wyfke krimmenearre dat se yn ljouwert de oansluting misse soe, in arbeider-mei-nacht-tsjinst hâldde út dat de bus earne dwers oer de wei stean soe en in dreesmantsje ornearre dat veilligheid voor alles gyng.

hy lake in bytsje doe't 'm wer yn 't sin kaem dat de reis hast mislearje soe. se koene har net bigripe hwerom't er sa rimpen fuort moast. by syn freegjen oft de klok wol lyk gong, woene se wite hwat er yn 'e stêd to forstriken hie. hy hie net op it stik oanpraet....

de bus wie der op 't lêst. der weage him troch it iepenslaen fan 'e klapdoarren in donglucht yn 'e noas. der hinget hjir in fredige rook, tocht er, doe't er op ien fan 'e hurdlearen banken delplakte. syn skonken luts er tsjin it sket foar him omheech. hy seach syn holwurk yn it spegelrút en stelde foldien fêst dat er frij fan skearsjippe wie.

guon minsken soene nei it konsert fan in akkordeon-ensemble. it joech har oanlieding ta in einleas geëamel. hy luts syn wollen sjael oer de earen, dat er der net langer argewaesje fan hawwe soe. doe died er krekt oft er sliepte. it lûd fan 'e kniptange kaem lykwols tichter en tichter by. hy moast wol efkes foroarje. it ôfrekkenjen wie samar klear, dat hy koe 'm fuortdaelks wer deljaen: nou mar tinke oer it doel fan syn reis, ja, it doel....

- se soe by it busstasion op 'm wachtsje. hoe soe se der nou útsjen yn boargerklean? har kollega dy't him niiskrektsa holpen hie, koe net by har yn 't skaed stean, forgelike er foldien. en doe kaem der samar ynienen en sûnder dat er sels wist ‘hoe en hwerom?’, it witen dat se der net wêze soe. mar hy smiet it wrantelich fuort.

- ik mei net altiten sa pessimistysk wêze, lei er oer.

[p. 186]

hy kroep wer yn 'e prénatale hâlding, soe sa wol altyd trochride wolle. it wie sa lekker waerm en fan it gepraet fan 'e minsken hied er nei syn meneuvels mei de sjael gjin lêst mear. en it lûd fan 'e motor? o, dat joech alles in fredich kasjet.

- hwat liket it dochs moai al dy ljochtsjes fan 'e stêd. de buorman miende dat er him der op wize moast. hy skrille oerein en ûntduts efter it wazige rút nou ek de oranje bôge dy't der boppe ljouwert hong.

wer slûge er hwat. by de lekkumerdyk murk er dat der in oarenien neist him sitten gong. út de manear-hwerop woed er opmeitsje hokker soarte minske it wêze soe. allerhande fantasijen boarten 'm troch de holle. de spanning hie 'm sa yn 'e bisnijing dat er de eagen net iepen die, né, hieltyd yn jungle fan tinzen fierder doarmje woe. doe't hja by de bleek de swaei makken, hâldde er it net langer út:

in pakemantsje wie it, dy't krekt útwurke tabaksraffels efter syn brúngiele tosken wei yn in buismansbuske falle liet. stank weage him nou troch de noas - in opjage murd soe it de keardel net forbettere ha. de kjeld luts 'm oer it lofterskouderblêd (as er in goed fers lies wie dat ek sa!). fuortdaelks foun er in oar plak....

Syn sykjen helle neat út; ek net doe't de lange wizer al fier efter de folle ûre sprongen wie.

- earst mar nei it pishok -. doe stie er earne yn 'e lijte de pealtsjes mei de buordtsjes mei de einstasions der op to tellen. fan lofts nei rjochts. ien, twa, trije en fjouwer kear; hinne en werom.... werom en hinne.... en samar troch....

it reinde in bytsje; in net to sizzen melancholy krige 'm yn 'e macht.

- sil 'k de stêd yngean? né, it sei 'm neat, samar wied er kopskou wurden fan it rûzich stedsgedoch. mei deselde bus ried er werom....

Dy jouns socht er kompensaesje by rikie.

- ik wol kuijerje, oars neat as kuijerje, ûntskuldige er him.

it wie har goed - alles wie har nammers goed. se praetten oer ditten en datten en bekfochten op 't lêst oer de fraech oft de friezen al of net sentiminteel wiene. it duorre net lang, doe hied er syn nocht fan it sofistysk geëamel. hy hie al in hiel set oars neat fan har heard as sûgjende liplûden. dêrom like it him gaedlik ta en freegje oft se mei in oarsoarte bekfjochtsjen op 'e hichte wie.

[p. 187]

- né, hwat bidoelst, bistû ek sa kâld?

it wie wol aerdich, tocht er, dat se sa'n noed fan 'm stie, dochs negearre er dat lêste freegjen.

- ik sil it dy demonstrearje.

doe ynienen hie se it troch.

- ik stel my biskikber!

hy gnyske om it dûbelsinnige fan dat andert, mar joech har dochs in tút. ûnderwilens frege er himsels; hwat is it langer? in tút?

Thús helle er yn 't foarbygean Welmoed Hemrica har deiboek (K.F.F.B. nû 17) út 'e kast. hy klapte it boek ticht, doe't er op 't lêst neonskerp seach, dat er himsels foar de kroade ried.

in skoftsje letter foun er it buskaertsje, dat se noch net sa lang lyn foar him klearmakke hie; withoelang dikere er op it pitertuerlike knipke om. it hie folle fan in hertsje, tocht er. hy die it doe yn 'e jiskebak en smiet der in lúsjefers by.

it baernde fûl en koart.

de koalresten wynderen troch it rút de kâlde nacht yn....