De Tsjerne. Jaargang 9

Frysk en Frjemd:

I.D.I.L. yn Fryslan.

Yn it Oktobernûmer 1954 fan ‘De Katholike Fries’ is opnommen in moai folsleine list fan Fryske belletry, yndield en wurdearre neffens de I.D.I.L.-methoade en foarôfgien fan in ek foar net-Roomsken tige lêsbere taljochting fan dr T. Roorda fan Utert. De skriuwer stiet dêryn û.m. wiidweidich stil by de frage hwerom't de Fryske Bibel rubrisearre is ûnder de ‘forbeane’ boeken: de Roomsk-Katholiken meije net sûnder forlof de Fryske Bibel hawwe en lêze. ‘De Tsjerke moat op Gods bifel in hillige noed stean foar it Boek, en Syn Wurd ûnder lieding fan 'e Hillige Geast sa trochjaen, dat Har bern dit Wurd suver, folslein en fordúdlike - dêr't men troch de tsjustere utering op 'e doele reitsje kin - neffens it wiere Leauwe yn hannen en ûnder eagen krije; wolnou de Fryske Bibel is net folslein en hat gjin fan 'e Tsjerke goedkarde noaten.’

It iennichste Fryske boek yn dizze lange list, dat mei de Fryske Bibel forbean wurdt, is ‘De Hillige Histoarje’ fan U. van Houten. Rubryk II: ‘by útsûndering’, omfettet ek mar in mennich titels: Fan Anne Wadman ‘Fioele en Faem’, D.H. Kiestra: ‘De froulju fan

[p. 352]

de fetweider’ en B.R.S. Pollema syn (al lang útfarkochte) sammele forhalen ûnder de titel ‘Lok en lijen’.

De rubryk III (‘foarme lêzers’) is efkes greater en bifettet û. o. guon boeken fan R. Brolsma (‘Groun en minsken’, ‘Neisimmer’, ‘Ypeus’), Burgy syn ‘Birutsen fjûr’, de romans en novellen fan Ypk fan der Fear, ‘Peke Donia’ fan Nyckle Haisma, Sjoerd Leiker syn ‘Trije Tsjûgen’, ‘In frou tofolle’ fan G. Mulder, de forhalen fan Geart Jonkman en Marten Sikkema. In pear lytse forsinnen binne my opfallen: ‘De skarlún’ fan Brolsma wurdt by de boeken foar ‘jongerein’ rekkene, en de opmaker bat ‘Sawn is in galgefol’ taskreaun oan.... B.R.S. Pollema.

Boekforsoarging yn Fryslan.

De kommisje ta bioardieling fan de forsoarging fan it boek oer Fryslân of yn it Frysk skreaun, ynsteld troch de Fryske Akademy, bat yn bar rapport oer 1953 to witten dien, dat neffens bar bitinken gjin útjefte to finen wie, dat foar bikroaning mei de titel ‘it bêstforsoarge boek’ yn 'e bineaming kaem. Binammen ek, omt it bikroande wurk in foarbyld wêze moat dat de rjochting oanjowt dêr't it hinne moat mei de boekforsoarging. Sokke foarbylden wiene der yn 1951 en 1952 al, yn 1953 lykwols net, sa oardiele de kommisje, dy't bistie út de bearen E. Caspers, B.L. Hijmans en J.J. Spahr van der Hoek. Bihoarlik forsoarge drukwurk ûntbriek lykwols net en inkelde goede omslaggen biwize, dat de útjowers wol flyt op de saek dogge. Yn dit forbân neamde de kommisje de omslaggen fan ‘Lyoeske’ (fan Theo Kurpershoek, dat ek by in kriich om in soartgelikense priis yn Hollân in earfolle formelding krige) en fan ‘As ik fuortgean, kom ik net werom....’ fan Diet Huber, wylst ek wiisd waerd op it aerdige gehiel fan ‘Trijekaert’, it Boekewike-geskink 1953.

‘Kaj Munk paa Frisisk.’

Yn de Deenske krante ‘Berlingske Aftenavis’ fan 29 Sept. hat in stik stien ûnder de titel ‘Kaj Munk paa Frisisk’ oer de oersetting fan ‘Hearen Rjochters’ fan mefr. A. Brouwer-Prakke yn 'e Tsjerne, ‘dat fornemme vestfrisiske litteraere Tidskrift’. In fragmint fan de oarspronklike tekst wurdt nêst de oersetting ôfprinte. Kaj Munk skreau it stik yn 1942; it waerd printe yn ‘Julerosen’ fan dat jier. It is noch nearne opfierd, mar al foar de Sweedske radio brocht yn 1947.

Nij wurk fan Watse Cuperus.

De romanskriuwer Watse Cuperus is rékommen mei in nije roman, ‘Hoeder en skiep’, dat de earste Fryske ‘dominysroman’ wêze sil. Takomme jier sil it boek by Laverman yn Drachten útkomme, is 't doel. Cuperus hat fierders twa nije toanielstikken skreaun, ‘De gouden tried’ en ‘Dou silst net stelle’ en arbeidet oan in rige nije sketsen mei autobiografyske ynslach.

FREARK DAM.