De Tsjerne. Jaargang 9

[p. 315]

Hylkje Goinga:
Memme keammerke.

Op Memme keammerke mochten wij nea komme, en sels foar ús Heit wie dat forbean terrein. It wie in lyts hokje, hielenldal boppe yn ús hûs, mei in ôfgryslik great rút, dêr't men allinne loft troch sjen koe, oars neat as loft. Yn it keammerke sels stie in bêd, in prachtich ienpersoans bêd, mei dounzen tekkens en trije greate kjessens. In taffeltsje mei in houten stoel fan ljocht Sweedsk hout stie der njonken, glêd as in spegel. De houten muorren wiene biskildere mei in kleur, dy't ik mei gjin mooglikheit sizze kin, hwant dy hong ôf fan 'e loft: wie de loft blau, dan wiene de muorren blau, wie de loft griis, dan wiene de muorren griis. Mar as de sinne opkaem of ûndergong, dan wiene de muorren oranje-read-giel. Yn ien fan de muorren siet in doar. Troch dy doar kaem men yn in greate badkeamer, dêr't ek in kast wie, in djippe kleankast.

Wy wiene mei ús tsienen fan bern thús, en ús Heit siet op in kantoar. Hy die dêr oars neat as adressen skriuwe - tominsten, as er jouns thúskaem, bleek en wurch, dan sei er: ‘It wiene hjoed hiel hwat’. Us Mem sei: ‘Soa’, en wy fregen: ‘Adressen, Heit? Ek nei oare lânnen? Hat Heit ek frjemde postsegels foar ús?’ Hy hie se nea, mar wy fregen dochs altyd opnij.

Miskien wiene wy wol ryk, ôfgryslik ryk, mar wy libben as earme minsken. By ús op skoalle lykwols wiene noch earmere bern: dy hiene luzen, en guon pissen ûnder 'e banken, flybken yn 'e inketpot of seine fize wurden lûdop. Al dy bern hiene o sokke grouwe Memmen, dy't middeis by skoalle stiene mei berneweinen mei in goar bern der yn, óf o sokke meagere Memmen mei skeinspruten en wetterige blauwe eagen. Wy skammen ús altyd foar ús Mem; ús Mem wie moai, hja roun rêd en licht, draeide mei har heupen, en hie har holle yn 'e nekke. Us Mem hie greate blauwe eagen, sa blau as de kleur fan 'e marren yn Switserlân op in ansichtkaert. En hja hie altyd in tas ûnder de earm. Us Mem hie in hiele protte tassen. Us Mem roun op tige hege hakken of op platte skuon. Wy skammen ús foar ús Mem omdat de boargemaster, de dominé's, de advokaten en de dokters har groeten - en dat barde net mei dy oare bern

[p. 316]

har Memmen. Mar dy oare bern hawwe ús der nea mei pleage.

Us Mem die alles yn 'e hûs: hja paste op ús, forsoarge de lytsten, kuijere mei ús, lies ús foar, holp ús Heit - hwerfor wit ik net, mar hja holp him. Wy hiene gjin faem en gjin naeister en ek net in arbeidster. Us Heit die it tún. Us tún wie mar lyts, mar wy founen it great: der wie in sânbak, en blommen, in fiverke mei in stek fan hinnegaes der om hinne en twa goudfisken deryn. Der wie in apelbeam, dy't altyd bloeide en bakken fol apels levere en in parrebeam, dêr't nea hwat oan siet, al bloeide er dat it sahwat die, elk jier opnij.

Miskien wiene wy wol smoarryk, mar wy libben as earme minsken: wy gongen nea op reis; wy libben as hiel earme minsken: wy gongen nea útfanhûs. Allinne ús Mem gong mei fakânsje - yn Juny, stéfêst, de earst wike yn Juny en juffer Jel die dan de húshâlding. Yn it lêst fan Maeije biseach ús Mem greate papieren oer frjemde lannen, frege papieren oan, stjûrde papieren fuort en spraette greate papieren út op 'e keamerstafel en soms oer 'e flier. Hja lei der dan op 'e knibbels by, en makke oantekens yn in great boek. Hja telefonearre rounom en waerd rounom wei opbelle. Dan pakte hja har koffers yn, greate grize koffers, mei slotten en kaeijen derop. Hja kocht nije klean en gong nei de kapper.

De ien en tritichste Maeije naem hja ôfskied fan ús, brocht ús op bêd en frege oft wy leaf wêze soene, leaf foar Heit, leaf foar elkoar, net tsiere - de âldsten moasten de wiisten wêze - leaf foar juffer Jel. De oare moarns wie hja fuort - dan siet juffer Jel by de tafel op Memme plak, dan wie ús Mem op reis en bleau in wike fuort.

Us Mem stjûrde ús nea in ansichtkaert, mar ús Heit krige soms moarns in brief. Dan die er ús de groetenis, joech ús allegearre in tútsje-op-'e-foarholle-fan-Mem, en sei dat it bêst mei har wie.

En ús Mem, die ien en tritichste Maeije teach hja mei koffers, tassen en al nei boppen ta, de trije treppens op, nei har keammerke: har hotel. Fan it tôgjen kaem hja biswit en wurch oan - as hie hja in lange reis makke. Hja naem in bad, en kroep dan op har dounzen bêd.

Dy oare moarns bigoun hja to skriuwen by it blanke taffeltsje en hja skreau oer 'e fiere lannen - dreamerich sil hja sjoen hawwe troch it greate glês, seach de blauwe

[p. 317]

loft fan Itaelje, Spanje, de stielblauwe loft fan Súd-Frankryk, de Rivièra, dreamde fan 'e stedden, dy bikende greate stedden: Rome, Nice, Madrid, Parys....

As it stoarme en de loft griis wie, sil hja mislik west hawwe, tinkende, dat hja op sé wie....

Miskien lei hja middeis op bêd, waerm, hjit, en fielde de gleone middeissinne fan it Suden.

En hja skreau grouwe boeken, reisforhalen, hja skreau mei in flotte hân, ús Mem.

En eltse dei die hja in oare jurk oan, socht in pear bypassende skuon ut 'e kast en in tas.

Mar nea hat ús Mem preaun fan dy exquise diners, nea hat hja by in luxe dutsen tafel sitten, bitsjinne fan bûgjende kellners mei fan dy donkerbrune eagen, nea hat hja dronken west fan dy reade wyn, dy't sa donker fûnkelet yn 'e glêzen....

Ik wit dat juffer Jel moarns, middeis en jouns nei boppen ta sjoude mei in pear skaeltsjes - in wike lang, dan kaem ús Mem wer thús, op in joun let, as wy al op bêd leine. En dy oare moarns siet ús Mem wer by de tafel, laitsjend en wol en wy krigen in kwattareep, elts jier opnij.