|
| |
| |
| |
A. Jousma:
Roppen.
I.
In lân mei wiuwende palmen, in swymjend hite loft, in stielblauwe himel, in brede stream mank fjilden fol koarn en rys.... In boat fart oer it wetter: wyt binne de seilen, kleuren blinke op 'e stjûne en bylâns de boarden. Muzyk fan harpen heart men en fan fammelûden. Der is in oanlizplak oan 'e kant, nêst in timpel, dy't kantich riist en him foars yn it wetter spegelet. Ut de poarte komt in âlde pryster mei djippe eagen boppe in wyt waeijend burd, efter him in skare fan jongere timpeltsjinners.... Ek hjá sjonge: in slepende sonoare melodij, dy't wûnderlik harmonysk toraent mei de hege sang fan de fammen. Dat it wier fammen binne, is nou dúdlik to sjen: it boat is deunby kaem. Dûnkere fammen en brune fammen en blanke ek, sels swarte binne der mank. Hja steane om dy iene hinne, dy't op in lange rêstbank leit, midden yn 'e roazen en lotosblommen. Har hûd is crême-ivoar, as blommestâllen har earmen, in frjemde blom is ek it gesicht, mei read en wyt en brún fan lippen en tosken en hier. Boppe har holle wyndert sêft de waeijer fan goud en strúsfearren; hja glimket en de sangen weagje en rûzje om har hinne. It boat leit oan: jonge prysters knibbelje op 'e wâl, de âlde bûcht fol earbied en de swiere en hege lûden rane gear ta ien sé fan sang', de blauwe loft is der fol fan. Dan biweecht hja ien fan har lange hannen, fol mei skitter jende stiennen en alles fait stil, útsein de sigen dy't troch it reid giet. Nochris wiuwt har hân en fjouwer sterke negers, dy't nêst har bank op 'e knibbels leine, rize oerein en heve har op ebbenhouten skouders: fjouwer swart-marmeren pylders ûnder in wyt-marmeren sarkofaech. Hja drage har oan 'e wâl, ta de timpelpoarte yn en wylst hja dêrhinne glydt, boppe de hollen fan prysters en spylfammen, riist opnij de hymne op. De griisburd
is de
foarste, efteroan gean ik en ik sjong mei. Hwat sjong ik eins.... Ynienen wit ik net mear, hoe of hwat, hwant ik kin hjir efteroan ûngemurken opsjen nei de faem dêr foar ús út. It mei net, it is strang forbean, mar ik moat, ik kin it net litte. ‘O, Isis,
| |
| |
hwa sil dy sjen en libje?’ Foar my út rize de lûden en sette sterk oan, mar.... ik wol dy sjen, prinses. Dû bist op 't lêst Isis net, alhoewol, moaijer as dû kin sels gjin goadinne wêze. En nou, wylst ik dy oansjoch, libje ik? Libbest sels? It moat wol sa wêze, prinses, hwant oer dyn gesicht gliidt, noust allinne bist, in wolken. Hoe'n drôvenis leit der oer de blanke blom fan niis. Wurch falle dyn eagen ticht en it is, as loek it skaed fan de greate sliep oer dy! De greate sliep is g'oed, prinses! Faek bin ik der tichte by. Alles falt dan fan jin ôf en de bylden fan in oare wrâld winke ús. Wy kenne se út ús gewoane sliep, mar dizze binne yntenser en wier der. Dêrom is it sa goed, jin jouns del to jaen en de foarhôven yn to gean fan dat oare ryk. efter ditte, dit sinne-oerskynde, timpelrike, fruchtbere lân fan uzes. Hwant dit hjirre is wol moai, mar it is fan smerten fol; langsten, dy't wy net forsteane, woele yn ús, wylst wy hjir omgeane. Dû kenst dy langsten ek, prinses. Ik sjoch, hoe't se har spegelje op dyn gesicht fan sliepende blom.... en yn dyn eagen, dy't nou stadich iepengean en my oansjogge yn forwûndering. Né, ik slach mines net del, prinses; wy binne ommers beide bern fan dat oare lân, efter ditte. Glimkest nou? Dan sil ik ek glimkje, omdat ús eagen elkoarren moetsje en omdatstû de dochter biste fan de goaden en ik.... in earm tsjinstfeint yn harren hûs....
Hoe nou? Hurd wurde nou dyn eagen? Kâld it masker fan dyn lotosgesicht? It liket op dy g'iftige blom dy't ik ris foun hjir tichteby yn it hillige wâld.... Dyn hân op 'e slanke stâlle fan de earm biweecht him.... Nêst my steane ynienen twa sterke negers, dy't my oang'ripe en fuortslepe nei it boat.... ‘Hwa kin Isis sjen en libje....’
Mar it libben is ivich en net to dôvjen, witst dat net? Ik wit it, dy't in tsjinner bin yn it hûs fan de goaden. Stjûr my hjir yn dizze tsjustere hoale in man mei in skerp swurd, of in man mei in dolk, of lit myn liif forsinke yn it wetter fan de hillige stream, of barne mei it fjûr út ús eigen timpel: - doch my hwatst wolste! Dû silst my net deadzje. Dêrre bringst my, yn dat lân, hwerfan ik in bern bin, lyk as dû sels. Dat oare lân, dêr't ik my altyd tichteby field haw. En sjoen haw ik dy, al biste dan ek Isis net! Ik haw it leed spegeljen sjoen op dyn gesicht en de wémoed lêzen út dyn eagen, prinses. Ik soe it dy taroppe wolle: hjir yn dit lân moat it leed altyd wêze, en by dyën sil it it measte wêze
| |
| |
dy't witte fan it oare ryk, dêr't wy weikomme. De dream fan ús hert kin hjirre gjin wierheit wêze noch wurde. Mar dêrre sil er opbloeije, sadré't wy ús twillingssiel foun hawwe en dêrmei torane! As twa wurde ta ien. Lyk as ienris Ien waerd ta Twa en Twa ta Trije en Trije ta folle. Sa sille folle wurde ta Trije en Trije ta Twa en Twa ta Ien. En dát sil de folsleine sillichheit wêze, witst dat net?
Hark, hja komme! Swiere trêdden hear ik op 'e treppen, dy't fan it hege paleis hjir hinne liede. In flau skynsel biweecht him op 'e muorren. Soene se in swurd hawwe...., in mês....? Hja meitsje myn keatling fan de fuotten los, hja bringe my nei boppen.... O, it wetter fan de hillige stream sil in goed bêd wêze, prinsesse, Allinne hwat iensum, mar dat sil sa lang net duorje, hwant yn it oare lân is g'rif drokte en libben genôch. Dû hearst ta dy minsken, dy't miene, it heechste is libjen hjirre en nou. En my woest straffe troch my dat ôf to nimmen. Mar hja sille dy fortelle, dat dy jonge brutale pryster sels frijwillich yn it wetter sprongen is op dyn bifel.... Ik sil dêrjinsen op dy wachtsje, prinsesse. Hwant as men elkoar yn de eagen sjoen hat, lyk as dû en ik, dan ûntkomt men elkoarren net.... Soene dêrre de stjerren krektlyk flûnkerje as hjir? Sjoch, Orion is great en machtich en de leafdestjerre blinkt boppe de kym as sulver: hja is myn lêste groetenis foar dy út dit ierdske ryk!
De slaven bringe my nei de stream. Oan 'e wâl is in simmerhûs, omrûze fan palmen en reid. Ljocht skynt nei bûten. De negers triuwe my dy kant út. Yn it hûs nimme hja myn bannen ôf en ek myn klean, dy't smoarch wurden binne. En fan blanke jonges - hwa seach ea yn dit lân sokke roazegesichten - wurd ik klaeid yn suver wyt. Feestlik sil de yntocht wêze yn it oare lân, sûnder ien smet en der is mar ien ding, dat my muoit, prinsesse: dat ik dy hjir efterlitte moat. Hwant by elkoarren hearre wy, al bistû de goadene dochter en ik harren feint. Ik haw dyn siel fongen yn myn eagen, doe't ik dines iepengean seach mei it greate forlangst deryn. Myn lichem meistû fange, mar ienris fang ik dy, hwant ik bisit dyn siel, dyn djipste sels....
Bin ik nou allinne? Tsjinners,.... slaven...., hwer binne jimme? Hwat hast mei my foar, prinses? Sil út ien fan dizze hoeken in slang komme en my bite? Of in giftige pylk my trochboarje? Hark...., muzyk! Harpen en in sêfte sjongstim. It timpelliet: ‘O, Isis, hwa sil dy oanskôgje
| |
| |
en libje?’ In gerdyn gliidt fansiden: de prinses leit op in rêstbêd en sjongt. Read ljocht skynt oer har en har earmen binne as blommestâllen, dy't weevje op 'e nachtwyn en har gesicht is in lotos op it wetter fan de timpelmar.... Hja komt oerein, har hannen rikke my tomjitte, hja roert it Isisbyld, dat ik noch om 'e hals draech. Dan knibbelet hja foar my del, hjá, de goadedochter, foar my, de tsjinstfeint út har heite hûs. Hja sjocht nei my op en seit: ‘Hear’. Ik stean as in byld. Opnij dy hege sjongende stim: ‘Hear, myn gebieder!’
Mei in slank biwegen fan har earm falt it wite klaed fan har ôf: hja bûcht de holle foardel en seit: ‘Bisitter fan myn siel, dy't my mei dyn eagen fongst, sjoch, fang nou ek hwat oerbleaun is.... Dat hja wer ien wurde, siel en liif!’
In boat fart dat nei it suden út, dêr't de swarten wenje. Fier, nei it lân, dêr't de stêdden seldsum binne en de timpels net tsjok steane. Dêr rize machtige wâlden op en de stream ken heimige huzingen, biskûle ûnder brede palmen, fier fan alle biwenne oarden ôf. Dêrhinne fart it boat mei myn prinsesse, en ik bin by har: in pryster, dy't net opfalt mank de oaren. Dy't syn frouwe net oansjocht yn djippe earbiedenis, lyk as de oaren, mar dy't wit, hwat him wachtet, as it fiere reisdoel birikt is en de ljochte stjer fan Astarte nachts troch de krunen strielje sil.
It lân fan nou en hjir hat my nea sa nei west en nea sa leaf. Soe it dan dochs sa wêze, dat men, as men lokkich is, net oars winsket as dit iene bistean fan al den dei? Ik moat nou glimkje om in jongfeint, dy't ré wie om to sliepen yn it bêd fan de hillige stream en op in nij bistean to wachtsjen, dêr't er neat fan witte kin. It is wier: hy hie doe net safolle to forliezen, hiel hwat minder as ík nou....
Nachts, as hja rêst ûnder har tinte fan goud en blau, as it lûd fan de stream sjongend by it boat lâns gliidt, as Orion machtich strielet en Astartes stjer al sulverich glânzget, dan liz ik wekker en tink oan de earste nacht, as al dizze slaven en tsjinners en spylfammen wer om binne nei de haedstêd ta en wy efterbleaun togearre, yn 'e hoede fan in pear âlde trouwe negerfroulju en de allerbitroudsten fan de fammen. De wachters en soldaten by de poarte binne ûngefaerlik, dy komme net yn 'e hûs.
As in neat forglide de dagen -, de nachten binne ien forlangst yn sillichheit. Soms tink ik, dat ik op 'e boom fan
| |
| |
de stream dochs to rêsten g'ien bin en dat dit it nije libben is, dat ik forwachte, doe't ik yn 'e boeijen lei yn de paleiskelders. Hwant ik bistean wol. Mar it is in frjemd bistean, it libben is oars as it ea wie.... Hark: út 'e tinte fan de prinsesse komt in liet.... ‘Isis, hwa sil dy sjen en libje?’
Barnende dagen en weagjende nachten geane oer de blauwe stream mei syn brede reidkragen en oer it wite hûs oan 'e kant, dêr't geurjende blommen har swietrook oerdiedich jowe. En oer it boat, dêr't wy mei farre yn it rizende moarnsljocht en jouns, as de sinne syn felste gloede torane lit. Myn klean binne dy fan in prins en myn leafste is in dochter fan Ammon. En hwat foar in leafste is hja my! Ik bin de hearsker yn it wite hûs, tsjinners fljogge op myn winken, knibbeljende slaven wachtsje op myn bifel. En myn leafste is by my en om my, safaek en sa lang as ik it forlangje. Nimmen ken my as har twa spylfammen, dy't har oeral folgje. En dy glimkje allinne, as hja har de wolkjende klean oantsjogge yn de moarntiid en litte ús togearre nei it boat gean, dat leit efter it hôf ûnder in brede palm, Ik til har der yn, myn leafste, myn lotosblom, en wy driuwe fuort nei dêr't nimmen ús fine kin, op ien fan de lytse eilannen en hearre nei alles hwat fan de stilte is. Myn eagen binne op harres, myn hân is by harres.... Yn dy, prinses, bistiet foar my it Al, yn dyn eag'en spegelet de wrâld, dyn gesicht bloeit as in blom, op dyn lippen lokket my it libben. It geheim fan libben en dea bistû my...., it heimenis, dat ús draecht en biwege lit forjit ik by dy foar it earst. Hwant twa wurdt ien as ik dy oansjoch. Ik bin net mear, dû bist. En as ik dy yn myn earmen nim, dan bistû net mear, ik bin. It Al giet op yn ús ienheit en ús ienheit is it Al, hwant der is oars net as wy. Ien binne wy én twa.. En twa sille wurde ta trije en trije ta follen, dat is my nou sa klear.
Hwer't ik yn de timpel oer meditearre haw, it geheimste heimenis fan de berte fan it Al, it wurdt my hjirre iepenbiere fan dy, nou't de wyn giet oer de reiden fan ús stream.. Lit my it dy sizze, hoestû my forfolling jown haste.... Hwerom leist nou de hân op myn mûle? Goed, ik sil net sprekke. Us wurden kinne dochs net sizze, hwat hja moatte, in breklik stammerjen bliuwt it en oars neat. Hja kinne allinne sizze, hwat fan al den dei is: ús lok is to folslein om it út to byldzjen yn wurden. Is dit dan dochs it oare
| |
| |
bistean, op 'e boom fan it wetter dreamd? Sil ik aenst wekker wurde yn de boeijen fan dyn kelders? Mar astû dy frijjwillich oerjowste yn myn earmen, prinsesse, soe ik dyn master wêze kinne, mear astû ea mines wieste. Soks is in frjemd ding: yn boun wêzen is frijdom en yn de frijdom is it ûnbifredigjende. Dyn oerjefte is my it sillichste, dat ik ea foun, mar djip yn my is ûnrêst, hwant ik wit net, oft ik dy weardich bin, ik, in ienfâldich pryster yn it hûs fan Isis, dû, in dochter fan goaden. Dat móat ik dy dochs freegje! Hwant de dochters fan de goaden kinne harren gelikens allinne by de goadesoannen fine; meije hja in stjerlik minske forkieze ta leafste en ta hear? Of binne de minsken goaden gelyk, as dizze sterke krêften yn har woele, dy't my nei dy ta twinge? Dy't sa sterk wurde kinne bytiden, dat ik se hast net wjerstean kin, astû rêst yn myn earmen. Hoe geane nou dyn eagen iepen en g'limkest my oan? Riedst myn tinzen? Hwat wike dyn lippen nou fanien yn sêft sjongend fortellen, wylst it goud fan dyn eagen blinkt ûnder de bôge fan de wynbrauwen as in mar ûnder de reinbôge? Dû sprekst en ik draech dy en harkje en sjoch alles barren foar myn eagen.
‘In keninginne, dochter fan Ammon, hie gjin bern. Giel en stil wiene har dagen as de woastinen ûnder it hite ljocht. Nêst har libbe de kening, sûmber en sûnder wurden. Hja hie him boppe alles leaf en hy har. Fol barnend fjûr wiene de nachten, as hja har oerjoech oan syn hearskippij en de wrâld forsonk yn swymjend geheim. Mar gjin nij libben kaem en de hear forsûmbere mei de dei. Hy woede tsjin de fijannen fan it ryk en woun greate rom. Mar it wie him in hún en hy droech syn gemis as in flok fan Isis.
Doe is hja, de keninginne, gien nei de Isistimpel oan de stream en hat de wize pryster frege yn har fortwiveling'. Hy learde har yn djip geheim in biswarring’, sterk as de dea sels. ‘Unthjit de goadinne, myn masteresse, ien fan de twa bern, dy't Jo bernje sille: it âldste. Forsprek har ek eigen lok en libben. Dan sil Jou hear yn syn skurte it oare great bringe en it hege hûs sil net langer iensum wêze.’
Hja wie yn de timpel sawn dagen en nachten en doe wist hja, dat Isis har bystean soe. De godlikste fan alle nachten bilibbe hja mei de kening, mar hja forswijde him, hwat net ien witte mocht as hjasels. Doe't har tiid kaem, sei hja, de bilofte twong har nei de iensumheit. En hjirre yn dit wite hûs kamen hja to wrâld: earst in boi, doe in
| |
| |
famke. De âlde pryster wijde de jonge ta Isis' tsjinst en liet de slavinnen, dy't bystien hiene, deadzje. Mei it famke kaem de keninginne oan it hôf werom en de sûmbere foarst ljochte op, mei't it bern woechs. Sawn jier libben hja mids it suverste lok: gjin oarloch noch rou trof it lân, oerfloed fan nôt stie op 'e fjilden, wite seilen blonken op 'e stream om nei fiere oarden to farren, en de prinses wist net hwat drôvenis wie.
Doe is op in dei de âlde Isispryster kaem. In jountiid, doe't de keninginne boarte mei har dochterke yn 'e paleistún, stied er foar har en sei: ‘It is tiid’. Hja waerd ynwyt, mar glimke rêstich en knikte. Mei it famke boarte hja fierder. Doe't de skimer to ticht foel oer it hôf, giene hja, dêr't de kening siet yn syn seal. Tusken de man en de frou wie it bern as in boade út it oare ryk, en har lûdtsje wie muzyk yn harren earen.
Dy nacht wie in wûnder fan lok foar de kening en yn de moarntiid bûgde hja har foar it lêst oer him hinne. Doe't er wekker waerd yn it oan winnende ljocht, lei hja nêst him, glimkjend, mar kâld! It hûs hat beve fan syn fortriet om har, dy't him sa ynienen forliet. By de Isistimpel foun hja in rotsgrêf nei har eigen wil, en de âlde pryster wijde har mummy ta de lange sliep. Der stie in lytse timpeltsjinner nêst him fan sawn jier âld....
De prinsesse groeide op yn de paleishôven en waerd greater. De hillige skriuwtekens en boeken learde hja to lêzen, en mank har spylfammen foun se it fleurige libben. Mar hja sochte mear en dat foun se net. Hja miste eat, dat hjasels net koe, hja moast it forlern ha, mar wiste net hwannear of hwer. Hja klaeide har yn de pronk fan in prinses en hie niget oan dy pracht; hja sierde harsels op mei de ringen en stiennen en keatlings fan goud. dy't hja erfd hie fan har mem. Ienris, boartsjend mei in greate doekspjelde, liet se dy falle. Hy sprong iepen en derút kaem in lyts roltsje papyrus, o sa fyn bitekene mei hiëroglyphen. Hja lies it en wiste har Memme geheim en ek har eigen forlang'st: har twillingbroer! Sjoch, dit is dy spjelde, hja is lyk as dyn eigen. Isis stiet der op mei har godlike soan Horus, dy't Osiris har joech. En in machtige spreuk stiet der yn: ‘It keningsbern, oan Isis wijd fan de memmeskurte ôf, sil ivich eigendom fan de goadinne bliuwe’.
Dû, myn leafste, dy't myn broer biste, wês net biskamme,
| |
| |
hwant soan fan de goaden bistû, mear as ik, dy't in dochter bin. En weardich bist as myn brêgeman, hwant ús keningen hiene fan âlds harren susters ta wiif. Goadebern hearre by elkoarren fan ivichheit ta ivichheit.’
Hwat lân is dit, dat nou iepengiet foar my? Bin ik in oar as ik eartiids wie? Kin it wêze, dat yn my it bloed streamt fan de keningen fan dit ryk? Sjoch ik dêrom alles ynienen oars? It is oft de palmen en de stream, de sinne en de wolkens, de ierde en de himel net mear deselde binne. As wierheden steane hja om my, de dingen, dy't oars net wiene as skadige en skimerige bylden fan hwat ik net koe. En dûsels, prinsesse, myn suster en myn leafste, hoe dúdlik fiel ik dy oan myn boarst, hoe klear sjoch ik dyn eagen, hoe fris is dyn mûle op mines. Nou riist der in krêft yn my, sa machtich, dat ik wit, ik sil him hearskje litte oer dy en oer my. Net mear allinne fan myn dreamen en tinzen silstû de leafste wêze, net yn oanbidding allinne sil ik dy neijerje, mar myn hannen sille dy streakje en myn earmen dy omfetsje. De soan fan kening'en nimt, hwat him rjochtlik takomt. Sels hast dit oer dy roppen, prinses, en nou is it net mear to kearen. Of hast dat just wollen? Dû glimkest sa stil en dyn eagen binne sa wiid en goudich oer my....
Hwerom wurd ik nou wekker oan dyn side, dêrstû sliepste yn myn earmen? Is it net krekt, oft ik him dêr fordwinen sjoch, dy't ik moete yn myn lêste dream? Of is wekker wurden soms it yngean ta de dream, en de sliep in oanbigjin fan it wiere libben? Of binne hja beide wier, mar oárs wier? Hjir by dit bêd fan ús hat er niis foar my stien. Syn griis burd foel op myn boarst, en it wie in swiere lêst. Syn kleare eagen seagen yn mines en ik koe my net mear losmietsje. Ik glied fuort mei de timpel oan de stream en ik hearde de Isis-hymnen sjongen. Ik kaem foar it byld fan de goadinne mei de sluijer, en ik knibbele djip yn it stof foar har fuotten, Hja spriek ta my, efter har sluijer spriek hja ta my: ‘Nimmen kin my ûntrou wurde, dy't my ienris tsjinne hat. It heimenis fan myn forburgenheit sil him foar ivich forfolgje. Neat kin dat foroarje: himel noch ierde kin myn tsjinners ea mear bifredigje. Dat kin ík allinne en ik draech myn sluijer!’
Yn tsjusternis fan binaudheit sonk ik del oan har fuotten en sloech myn earmen omheech. Doe lei de âlde pryster
| |
| |
syn hân op my en sei: ‘Wy wachtsje op dy yn Isis' hûs’.
En nou bin ik wekker nêst dy, myn leafste, mei dyn gesicht fan in frjemde blom en dyn earmen as stâllen fan blommen. It goud fan dyn eagen is bidutsen, mar dyn glimke is bleaun en dû sjochste lyk de greate sfinks dy't by de Pyramiden stiet. It g'ehiem dat ik net koe, hast my iepenbiere en dochs bin ik net wizer wurden. Forfolling joechst my, mar ik bleau ûnforfolle, hwant nou al opnij forlangje ik nei deselde forfolling. Hoe kin eat dy namme drage, as it net bliuwend is? Hoe kin folsleinens bistean, dy't op nije folsleinens wachtet? Yn de timpel, dêr wie de rêst fan de blanke dagen oan de fuotten fan de goadinne, it sjong'en en it hearen nei de stilte fan it wâld. Dêr wie it stadich oan fierdergean op it paed fan it geheim, laet fan de wize pryster, dy't as in heit oer my stie. Dêr wie gjin folsleinens, mar in jimmer mear langjen nei eat, dat der tichteby stie.... Oant datstû kaemst. Doe wie der neat mear as dû, allinne dû. Kinstû my dan it geheim iepenbierje, dat ik sykje moat, omdat ik wijd bin oan Isis, dy't jin nea mear loslit? Leafste, myn beide hannen liz ik om dyn gesicht, dyn teisters geane iepen....
Leafste, ik haw jim beide sa machtich leaf: Isis en dy, dy en Isis. Dysels kin ik tsjin my oanlûke en dyn blomgesicht kin ik drinke mei myn eagen en ien wolstû mei my wurde en ik ien mei dy. Mar Isis draecht de sluijer en wol, dat ik my oerjow sûnder har to sjen, foar ivich. Nea sil ik har forjitte kinne noch meije, hwant har waerd ik wijd fan de memmeskurte ôf. Leafste, ik wol wol glimkje, mar ik kin it net, nou net! Hearlike dochter fan Ammon, kom en treastgje my!
Hoe wûnder is it, as men moarns wekker wurdt nei in hiele nacht fan sliep, dy't folget op it feest fan ús forsinken. Sa'n nacht is as it yng'ean ta dat oare lân, dêr't men de freugde fan foarm en kleur forlit, hweryn dizze wrâld bistiet. In gefoel fan djippe tofredenheit komt oer jin by it wekker wurden, en efter de reade skimer fan de eachslidden fordwine glidend de figueren fan de lêste moeting.... Hy wie der wer, de pryster fan Isis. Syn klaed wurdt ál bleker en syn stâl ál lytser. Nou wurdt er wei efter dat swart mei read: in great skip, dat by my lâns sylt. En op dat skip, bistû dat, leafste, dy't dêr stiest en nei my sjochste? Dy't de earmen nei my útstekt, wyls dyn eagen sa ynderlik my
| |
| |
oanstoarje, as strielen hja ljocht út? Hwer is nou myn f rede keard? Unrêst komt der oer my, datstû dêr farst op dat skip mei keninklike kleuren en nei my forlangest.
Hoe licht bistû to foroarjen, minskesiel, mei dyn lytse gefoelichheden...... It lêste byld is fuorttein út de reade skimer en nou wit ik it ommers wer klear: net op in fier skip is myn leafste, net út 'e fierte roppe my har eagen, mar hjirre, deun by, dêr sliept hja mei rêstich sykheljen. Sá rêstich, dat ik it net iens hear, nou't ik my op it fûlst ynspan. Mar as ik sa daelks myn hân útstek, sil ik liiflik oanreitsje it suverste, dat ea fan de sinne biskynd waerd. Ik wol noch wachtsje en bliid wêze mei dizze nuvere wissens sûnder dy oan to roeren. It sil der ommers wêze, sadré't ik myn fingers der nei útspried. En krekt dêrom is it, dat ik wachtsje kin en my bliid meitsje yn it foar. Hwat jowt greater blydskip as jin forbliidzje yn it fêste bitrouwen op it kommende lok? Is de forwachting net noch greater as de forfolling?
Hark! De fûgels sjonge yn it hôf deunby, de sigen giet troch de strûken en beammen oan de stream. Hwat kin der nou ynderliker wille wêze, as hjir to lizzen en dy deunby to witten? Sá moat de frede wêze fan dat lân efter ditte, Hjírre kin ik der net mei ta. Al is it noch sa hoeden, ik moat dizze rêst forbrekke, ik moat dy wer fiele, taeste, sjen. It oare lân hat my loslitten; bern moatte wy wer wêze fan dizze godlike kontreijen, dêr't palmen rûzje en wetter spegelet....
Hwat is dit? Dat ik dyn hân net rikke kin...., dat ik myn fingers leech weromlûk? Bin ik dan noch fan myn drôge forbline, dat ik neat sjoch fan dy? Leafste...., is dit de nearste fan myn dreamen? Dat ik dyn bêd sjoch nêst mines, mar dysels net? Hjir bin ik dan, by dy.... Né, leech is ek dyn kjessen, leech dyn lizplak, leech de keamer, leech de wrâld! Leafste...., leafste, hwer bistû? Yn it hôf? It leit dêr en bloeit yn de jonge sinne, de swietrook stiicht omheech. Wis silst dêr wêze om roazen to ploaitsjen efter de boskjes. Blinkt dêr efter dy sêft waeijende tûken net dyn klaed? Wachtsje, ik sil dy gripe.... Neat!
Hwat is alles stil hjirre. Soe hja yn it boatsje wêze, dêr't it oan 'e wâl leit, en dêrre laitsjend op my wachtsje? Dat hie ik earder bitinke kinnen.... Leech.... It wyndert op 'e moarnsweagen en it is leech...., leech as myn hert
| |
| |
yn my, leech as it hôf, leech as it hûs, leech as it bêd nêst mines. Is hjir dan net ien, dy't my sizze kin, hwer't hja keard is? Gjin slaef, gjin tsjinner...., nimmen? Oars, as ik yn 'e hannen klap, knibbelje hja oan myn fuotten en wachtsje myn bifel.... Is dan nou it hûs útstoarn?
Leafste, myn siel himet nei dy en dyn bywêzen, lyk as it toarre lân langet nei de lije wetters fan de stream, dy't it bisproeije.... Hoe litst my sa allinne yn dy neare dream? Wekker wol ik wtirde, om dy wer to finen! Wekker wurde wól ik! Hwant sa allinne kin ik net mear blittwe, neidat ús dagen fan lok forfolle wiene....
Sjoch, dêr komt in wite mantel tichterby, hy skimert tusken de boskjes troch. Komst dan noch werom? Hoe mochtst it ha en lit my sa de dea neibykomme? Hjir bin ik, ik haw sa om dy socht....!
It is de Isispryster, dy't foar my stiet. Syn burd biweecht op 'e wyn en syn eag'en binne great en sterk oer my. Syn hân wiist dat út oer it wetter fan de stream en makket in gebear fan ‘fier fuort!’ Wy geane togearre nei it boatsje en op syn wink stap ik deryn. Nei it eilân glide wy, it eilân fan ús lok. Sûmber lûdet de wyn en skaden hingje tusken de tûken. En lyk as eartiids hár lûd mei de simmernachtstwirre yn myn earen song, sa is my nou de stim fan de âld man as in hjerststoarm, dy't driigjend opkomt by in reade jounloft....
‘In skip is kaem út 'e hôfstêd, swart mei read en de seilen wyt. Ik sels wie it, dy't de hege hear ret haw, it to stjûren om har to heljen, Hwant hwat Isis winske is bard. Hwat binne wy oars as in stik ark yn de hannen fan de ivigen? Wy kinne harren doelen net noch harren driuw. Mar hja kenne ús en brûke ús ta harren wurk. En dy wurken binne ta ús heil, ek al forstean wy dat net. Dy hat de goadinne forkeazen om har heimenissen ál mear to trochgrounjen. Dû, in soan fan foarsten, silst in foarst wêze yn de dingen, dy't net fan dizze wrâld binne. Hjá, in dochter fan foarsten. wie ien mei dy yn 'e memmeskurte, hja sil ien mei dy wêze, ienris. Hja hie dy to learen hoe't it heechste fan dizze ierde is: folslein yn ûnfolsleinens. En nou moatte jimme beide ta de folsleine ûnfolsleinens werom! Hja noch mear as dû. Hwant út it lân fan Assûr is in prins oankaem: in wreed man mei in krollich burd, in kriichsfoarst. Hy sil hear wêze en him sil hja tabihearre, dy't rêstte oan dyn boarst ûnder dizze palmen. Né, fljoch net oerein, dû kinst it net keare,
| |
| |
nimmen kin it keare. It moat sa wêze, it is Isis' wil en dy fan Ammon. Mar yn har libben sil hja nea forlieze it oantinken oan dy en oan dit hûs, hwant jimme hawwe it âlderfolsleinste fan de ierde hjirre smakke. En de soan, dy't hja bernje sil, har earste, sil hearsker wêze oer dit lân en it sil in bern fan goaden wêze, hwant it is jimme bern. De bern fan de Assyriër sille him tsjinstber wêze, in soan fan de sinne, lyk as dû, lyk as hja. En dysels, dy is Isis genedich boppe alles, myn soan. De hege goadinne wol dy net litte yn dizze greate forsleinens, dy to swier is foar sa'n jong hert!
Dû wiest har ûntrou en forlietst har foar in frou, al wie dat in dochter fan Ammon. Ja, ik forstean, hwatst sizze woeste: it wie dochs har eigen wil, dat ik ta dy frou kaem.. Dit binne saken, dy't boppe ús lyts big'ryp geane, miskien sille wy dat letter trochgrounje kinne. Wit, Isis is iversuchtich en kin net sûnder straffe litte, hwa't har leafde to min achtet. Lykwols, hja is ek wiis boppe alles en har straf is sa, dat hy dy't se drage moat, syn bêste diel fynt. Myn soan, dû ûntrouwe pryster fan Isis, yn de kelders fan it slot wiestû ré, dit libben ôf to lizzen, omdatstû witst, hoe't ik dy leard haw: der is gjin dea, der is neat as oergong fan it iene ryk nei it oare en dêrtusken leit de drompel, dy't de minsken stjerren neame. Nou kenste de bloeijende waermens fan it bistean, dy't dy doe frjemd wie; mar ek hast leard, dat sels yn de djipste forfolling ûnfolsleinens bliuwt, sels yn dit hearlike lân fan uzes, it erfdiel fan Ammon; sels foar goadebern, as jimme beide binne. Dat is de les, dy't de goadinne dy to jaen hat en noust dy leard hast, ûntfang nou as straf, hwat de greatste genede fan Isis is: gean oer de drompel, ik sels, de nederige tsjinner fan de goadinne, ik sil dy liede. Ik sjoch, hwat dyn eagen freegje: ‘Hja?’ Hja sil in jonge kening ta mem wêze en dû silst har ivige leafste bliuwe.... Der is g'jin dea, bitink dat.... En tiid is hjir oars as yn it lân efter ditte. Sykje it Isisbyld werom, dat hja dy toand hat en datst sels draechst. Sykje dat altyd en aloan werom. Jow my de hân, sjoch my oan en gean oer de drompel....’
Syn hân is om mines, syn eagen binne great en dûnker oer my, syn burd waeit. Alles gliidt fan my ôf, syn eagen omfiemje alles, ek mysels.... Der is in swier rûzjen, as fan muzyk mei bazunen en folle stimmen, dy't sjonge. Der is in forsinken yn forjitten en dochs witten, der is in tsjus- | |
| |
ter lân, mar ik fiel in suver ljocht efter dizzc sluijer fan swart, der is in fluch forgliden yn in djipte.... Om my geane figueren, dy't ik ken, hja wiuwe en roppe my! Ik kom....
(Wurdt fuortset.)
|
|
Auteursrechtelijk beschermd