De Tsjerne. Jaargang 8

[p. 308]

Tonia Vondeling:
De skieding.

- Dû moatst by him wei, opslach, hearst it?

- By him wei?

- Dit hâldt gjin minske út, dû wurdst gek mei!

Hja hearde de doar yn 't slot fallen, it tripkjen fan 'e hege hakjes waerd wei yn 'e lûden fan 'e strjitte. Gek mei.. har suster hie maklik praten. Hie hja gelyk? Hja wie ommers yn wêzen net troud, allang net mear, heechút ienris yn 't jier, as er mei fakânsje út de ynrjochting kaem, sa't it hiet, de hiele simmer. Mar mei in wykmannich bineare him de bisite út it geasteryk, dan koe er it net úthâlde by har op 'e keamer en boppedat wiene der jinsen to folle dy't him forwachten, dy't forlet fan him hiene. Yn dy tastân wie hja der nammers sels ek mei oan en waerd it foar har ek heech tiid dat er ôfsette. En sa hie 't nou al jierren west.

Ja, skiede, dat wie de baes. Hja wie noch net âld, noch net. Fielde se har ûngelokkich, libbe hja wier wol? Hja wist it net, hja fielde har bytiden neat, net waerm, net kâld, net bliid, net drôf, neat. Har suster hie in húshâlding, in man, in hûs, bern.... alles hwat hja net hie. Hja hie allinne in man, dy't gjin man mear hjitte koe, in man dy't yn in ynrjochting siet, dy't libbe yn in wrâld dy't net bistie, útsein yn syn forbylding. Wis, hja hie har wurk yn 'e skoalle en in moanne fakânsje, simmers. Dan kaem er oer, en die har joun op joun itselde forhael. Yn earsten kamen de âlde freonen noch wolris en soms ien fan 'e sibben. Hy mocht wol oer hwat minsken om him ta, en op dy tiden koe er tige ûnderhâldend wêze, foar dy't him net earder heard hiene. Mar lang om let bleaune hja wei, om't syn praet altyd ja wurdlik op 't selde delkaem, ek al hie hja wit hoe faek bisocht it petear hwat in oare kant út to stjûren. En dòchs, hwat er sei wie net sûnder bitsjutting, mar ek de moaiste of nijsgjirrichste grammofoanplaet wurdt op 't lêst forfeelsum, al moast hja sizze dat it har persoanlik net hindere. Mar hja wist dat der fan him sein waerd dat er gâns gekker wie as er sa op 't each like. Sadwaende hie hja him de lêste jierren folslein foar harsels hawn yn 'e fakânsjes, en dat, dat krekt, hie har to mânsk west. Har suster hie gelyk,

[p. 309]

der moast in ein oan komme. Nammers, as de fakânsje om wie, hie hja skjin har nocht en moast, deawurch, yn skoalle wer ta harsels komme. Mar hwat moast hja dwaen om fan him ôf to kommen? Hy woe net skiede, hy hie nearne bigryp oer, en salang't er yn de ynrjochting wie, koe hja him neat oanwriuwe. En moai grif soe er it har ligen hjitte, as hja yn 'e fakânsje mei sa'n biskuldiging oankomme soe.

En it nuvere wie wol, dat hja der dan krekt gjin forlet fan hie om by him wei. En as er wer ôfreizge, waerden de oantinkens moaijer, eigener, en seach hja safolle fan him dat krektlyk as eartiids wie. As er wer fuort wie, krige alles in nije glâns, dan bilibbe hja fannijs dy earste lokkige jierren mei him, en kaem folslein ta rêst.

En dochs moast it út wêze, opslach. Hja soe de streek sette en forfarre nei in oar hûs. It âlde biwende húsrie forkeapje. Foar him soe it net slim wêze, hy soe de fakânsje amper misse en har alhiel net. Hy libbe yn syn eigen wrâld, hy waerd fan oaren yn bislach naem, oaren dy't forlet fan him hiene, net bûten him koene, sa't er sei. De psychiater hie ek al sein, dat er better yn de ynrjochting bliuwe koe, binammen doe't er seach hoe't it har knoeide.

- Kom earst mar in setsje by ús útfanhûs, de bern sille dy wol sà yn e bisnijing krije, datst gjin tiid ta stinnen en mimerjen oer hast, hie har suster sein....

En oar wurk soe der ek wol komme, dat hie alle tiid.

Ja, it moast mar wêze, hoewol't hja net ûntofreden wie mei har bistean, as hja har der ynjoech. Hja wist einliks sels net krekt hwat it wie en hoe't hja der mei oan moast, hja wist allinne dat hja harsels wêze woe, mar hwat dat ynhoud, wie har net helder.

De advokaet kaem by har, om't hja thús better prate koe, sa't it hiet.

En doe't hja him alles forteld hie - hwat hie hja him krekt forteld? -sei er: - Mar hwat biweecht Jo nou winlik om to skieden?

- Ik moat, ik moat.... om't myn suster my der op oanstiet.

- Jou suster, goed, mar Jo moatte dochs foar de rjochter in wichtiger reden neame. Hawwe Jo wol in reden?

- Né, einliks net.... om de wierheit to sizzen, né.

Hy skodholle en seach har meilydsum oan. Hwat hie hja him forteld? Oars net as goede dingen? Hie hja net ien greate lofsang hâlden?

[p. 310]

- Wy sille sjen hwat wy foar Jo dwaen kinne, sei er, doe't hja him útliet.

Doe't hja har ynienen omkearde, krige hja in wolkje parfum yn 'e noas. Hwannear hie hja dat de lêste kear brûkt? Hja hie har wol hwat ryklik opkreaze foar dy advokaet, mei har ‘Tabu’.... Kom, hja soe hwat thé sette.... lekker, dat parfum, hwat....

- Dû rûkst nei melatti. Hwerom brûkst dat rûkersguod altyd net? Ik fyn 't hearlik, as ik hwat oan dy omsnuve en rûke kin....

- 't Is ‘Tabu’, taboe jonkje!

Hja dûkte hjar linich en loek de kokensdoar mei in slach ticht.

- Ik haw dy leaf, ik haw dy leaf, leaf, leaf!

Hja waerd kjel fan har eigen stim en wyndere hastich de damp fan de iepen treppot, om to sjen hoefolle wetter der noch by koe. De koken wie dochs wol tige tsjuster. Sa, de treppot wie fol, och hwat wie hja wiis mei dat âlde ding. To wiis, winliken. Har suster hie dochs wol gelyk, hja hong to folle oan it âlde, oan de deade ding'en. Hawar, dat soe nou oars, hja hie hwat jild en soe mar in oandieltsje nimme yn 'e flats dêr't se yn 'e krante oer skreaun hiene, hja soe, hja soe....

- Thé! Oars sil der hwat nuvers barre!

De deale, hy siet dòchs yn 'e keamer; hja ek altyd mei har prakkesaesjes. Hja tripke fluch de koken út en sette mei in glimk de thémûtse op 'e tafel, flak foar syn noas.

- Sa, dat soe 'k tominsten sizze!

- Ofbliuwe jonkje, ôfbliuwe! It moat earst brûn wêze! Stil mar, hear, aenst sil ik mynhear ynjitte, mar earst....

- Au!

Dat rôp er altyd as hja by him op 'e knibbel sprong. Hja skeukte as in jonge kat tsjin him oan, blies him yn 't antlit en treau har altyd kâlde hannen ûnder syn jas....

O, hwat sleau koe se wêze, der wie ommers nimmen. Hja bisnuffele har hannen, né gjin mânljus-rook. Hja hie der bytiden driuwend forlet fan.

Hynsteblommen, sei hja altyd tsjin him. Dat wie net aerdich en ek net alhiel wier, mar hja hie 't net litte kinnen en siz it hieltyd wer. O, hwat in forlet hie hja bytiden fan dy mânljus-rook. Doe't Stein har okkerwyks sa metten hie, wist er opslach hwerom't hja sa mismoedich wie en hy bisocht har to treasten. Goede bêste Stein.

[p. 311]

Doe't hja op bêd soe, hie hja har net wosken en harsels yn 'e sliep widze mei de mânljus-rook oan har hannen.

It like al wer sa'n skoft lyn. Hja hie net útmeitsje kinnen oft de mânljus-rook fan Stein oars wie as dy fan him.

Hja soe wer trouwe kinne, bern krije miskien. Lange hja wol nei in bern? De bern op skoalle....

Yn 'e stúdzje wei geat se harsels thé yn. Ynienen barnde hja har troch de rôk hinne, hja houd it pantsje skean.... nuver, de pine die har goed.

Stein houd net fan thé, útsein mei rum der yn. Hy wie sljocht op thé, thé mei in protte sûker. Hja net, hja houd it mei kofje, sterke kofje....

- Lysbeth, dû hast dyn thé wer stean litten.... drink dat kâlde flut yn 'e goedichheit net mear op, smyt it yn 'e goatstien!

Hja klokte it handich troch 't kielsgat, hwant hy stie foar har mei de treppot en soe har fannijs ynjitte.

- Dû moatst dat wite keatling by dizze jûpe drage, Lysbeth.

- Dat wite? Fynst dat moai?

- Ja, binammen hjir by.

It die har goed dat er niget oan har klean hie. Hja soe dy griene strik dochs mar foar him keapje; hy wie krekt in bern, altyd bliid as hja hwat foar him meinaem....

Dêr rattele ynienen de telefoan. Stein?

Ja, it wie Stein. Oft er joun komme koe? Fansels koe er joun komme, hja rekkene der op. Wurch? Né, hja wie net wurch. Hy al? Soa.... nou, hy mocht him deljaen, hja soe hwat foar him rémeitsje.... oant salang!

Tonacht soe hja wer de mânljus-rook oan har hawwe, joun, joun.... Doe draeide hja de advokaet syn nûmer.

- Jo hoege gjin war mear to dwaen foar in skieding', né, liz de saek mar oan 'e kant. Hy is it sa wend alle jierren oer to kommen, enne...., né, ik wol net mear skiede.

Hui, dêr hie hja har omtrint forpraet, omtrint Stein der by helle. - Stein is der ek noch.

Mar stel dat Stein der wer mei ophoud, né stel, dat hy trouwe woe. Dan soe hja mei de eagen ticht, dan soe hja.... né, dêr wie 't net goed mei, it oantinken soe har hieltyd op mear fergje, hieltyd dy iene kant útdriuwe, hieltyd....

- Ik haw dy leaf!

Hja waerd wer kjel fan har eigen lûd. Doe liet hja har sinke, en sleat yn alles oerhearskjende langst de eagen.