De Tsjerne. Jaargang 8

[p. 42]

Jan Wybenga:
De Japanske einen.

- In tige moai blêd, sei de antiquair.

Hy doelde op 'e kleurde print, dy't er foar Pyt op in taffeltsje dellein hie.

- En hast forgees, klage er.

Pyt seach him oan.

- Fyftich goune, lústere de antiquair. Doe died er in stap tobek, lei de hannen op 'e rêch en bleau stean, de holle hwat foaroer: it big'reate him om himsels, mar hy stie ré him ûnder dit nije forlies del to jaen.

Pyt gnyske. Hy koe Lamérus. Dy libbe al lange jierren lokkich fan de skea. It soe in dreech kerwei wurde dy priis hwat ûnderút to praten, binammen nou't der noch in frommis as klant yn 'e saek wie, dy't hieltyt spotsk nei him seach. Hy koe net tingje as er wist dat in oar der tomûk om stie to gnizen.

Dit frommis hied er earder sjoen. Hja moast sahwat like âld wêze as hysels.

- Ik ken har fan skoalle, tocht er.

Mar der woe him gjin namme yn 't sin komme.

Hy krige de print fan it taffeltsje en roun der mei nei it finster. It wie in kleurde Japanske houtfyk dy't twa einen op 'e kant fan it wetter foarstelde.

It frommis frege Lamérus nei de priis fan dit en dat. Hja glimke noch. Ynienen koed er har wer.

- It is Lize. Lize Siebenga fan de N.V. Houtverwerkende Industrie en sa fierder, C.L.G. Siebenga, direkteur. Dumme Lise. De pseudo-diva. Noch datselde stomme glimke dat er net útstean koe.

Hja stie in portefeuille mei sylhouetten to bisjen. Krekt hwat foar har: glimkje tsjin de skaden fan in forgetten boargerij. - Oh, hwat moat dat forskriklike aerdich west ha, in menuët to dounsjen yn in krinoline mei in kavelier yn in blauwe rok. Né, danke, ik sil net mear dounsje, it is hjir sa forskriklike near. As hja soks sei, draeide hja mei de hals as in ein.

- Dy einen binne my to djûr, seid er en lei de print wer op it taffeltsje. Lamérus stiek de hannen foarút. Hy like der mei oan to wêzen.

- Ik kin allinne sizze, dat se by de poelier guodkeaper binne. Mar sûnder fearren.

[p. 43]

Pyt koe fan Lamérus gâns forneare. Mar dit kaem him, hwer't dat frommis by wie, to stûf oan. Hy fielde dat dy Lize Siebenga stie to gnizen tsjin dy sylhouetten. Koart seid er: - Better de ein rûpele as de klant.

Mynhear Lamérus lake. - Hjir lizze noch litho's, dy't ik fan 'e wike kocht ha. Der binne tige nijsgjirrige by en, ik mei wol sizze: hielendal forgees.

Pyt blêdde yn de portefeuille, dy't de antiquair him jown hie. Lize Siebenga stie nei de Japanske print to sjen.

- Soe dat frommis nou?

- Hwat is de priis, mynhear Lamérus? frege hja.

Krekt in kastlein út de opera, dy grouwe, skiere Lamérus: bûge, laitsje en kleije tagelyk. Mei de hân op it hert forklearje dat er der oan forlear. Net ien dy't it wurd ‘forlies’ sa'n oargeltoan meijaen koe as hy. Gûlderich en dochs fornaem.

- Dat falt my net ôf, sei Lize Siebenga.

Hja roun mei de print nei it finster. Hja stie der mei op itselde plak, dêr't hy der krekt tofoaren sels mei stien hie. Hy bûgde him oer in litho. Hy fielde dat er fan argewaesje read om 'e holle wie.

- Hy is hwat bleek, ornearre Lize.

- Mar, mefrou, andere Lamérus, en hy song der oer, dy âld strûk, - dizze print is nou krekt goed fan kleur. Net to fûl.

- Ik mei him wol lije, tsjottere Lize. - It is krekt as haw ik him wolris earder sjoen.

- It is in pronkje, mefrou, song Lamérus.

- Net to bot. Hy is goed yn syn soarte, mar de soarte is nochal gewoan. Lamérus forbettere syn lêste aria:

- It is in pronkje, mefrou, foar dy priis.

- Ik haw der wol sin oan, mynhear Lamérus.

- Mefrou kin him krije.

- Ja, dat moat mar oangean.

Hja hâldde de print foar har út, op earmslangte. En seach der nei, de holle hwat skean. Glimkjend fansels. In swarte ein. Doe dounse hja dermei nei de bûgjende, gnizende antiquair, dy't it blêd fan har oankrig'e, hoeden, op 'e tippen fan 'e fingers en it op it taffeltsje dellei.

- Ik sil jo fuort mar bitelje, tsjilpe hja. - En kin de jonge him foar seizen noch efkes oanrikke? It adres is noch altyt Louiseleane sawn.

[p. 44]

Pyt siet yn in kafé en út syn fiif H.B.S.-jierren kaem him in rige lytse foarfallen yn it sin dêr't it klear út bliken die dat Lize Siebenga him leechlizze woe, him, de foarlikste fan de jonges, dy't de measte famkes ek skoan lije mochten. Hy siet wer yn syn skoalletiid opsluten en koe der net útkomme, hwant oeral kearde dy Lize Siebenga him, stie hja to glimkjen, de holle skean efteroer. As in hin dy't drinkt. In kanalje. Foar him it symboal fan de bourgeoisie, kyntsje fan wielde. Glimkjend sweve hja op in ôfstân en as men bisocht har to rikken, makke hja de distânsje glimkjend greater. - Né, siz, dat moat mar net. Us heit komt wol mei de wein.

En nou, nei't hja him aldergeloks safolle jierren net yn 'e wei west hie, wie hja der ynienen wer, kaem tsjotterjend en glimkjend oansetten, de swiere Siebenga's-portefeuille yn it taske en snapte him in print foar de noas wei. Lei him op Louiseleane sawn yn it laed.

Foar dy deagewoane print hie hja fyftich grouwe gounen bitelle om him daliks wer fiele to litten dat hja him oerkoe. Hy bitelle en gyng út it kafé. It wie dizich en kâld. Hy roun de kant fan har hûs út, mar foar de Louiseleane wifke er in amerij en sloech in oare strjitte yn. Op 't lêst kaem er bûten de stêd. It dripke kâld fan de beammen dy't by de dyk lâns stiene. Under it rinnen rekke syn foet in stientsje dat yn it wetter fan 'e barmsleat plûmpte. Snetterjend gyng' in ein op 'e wjukken en gounze de nacht yn. Hommels draeide Pyt him om en roun wer op 'e stêd yn, nei de Louiseleane sawn, it brede, âlderwetske hearehûs fan de Siebenga's. Op syn skiljen kaem in faem by de doar. Juffer Lize wie thús.

- Wolle jo dan wol tsjin de juffer sizze, dat der âlde kunde is om de einen.

Lys glimke doe't er yn 'e keamer stoep. Hja wie der allinne mei de beide einen, dy't op in taffeltsje ûnder in lampke stiene. Hy bûgde en sei: - Jo sille my noch wol kenne, juffer Siebenga.

- Mar Pyt, sei hja forheard. - Nou wit ik it ynienen wer. Dan wiestou it, fan 'e middei by Lamérus. Ik tocht al.

- Ja, seid er, net hielendal sa feninich as er wol woe. - Ik tocht èk al. Hoe giet it mei dy, Lize?

In minút letter siet er yn in fauteuil en bisocht sa stûf to lykjen as er koe. Hja siet, ek yn in fauteuil tsjin him oer

[p. 45]

glimkjend to praten. It stie har wier oan dat er ris delsetten kaem. Hwat er die en hwer't er wenne? Hoe't it mei dy en dy wie; hwer't in oare dy en dy bidarre wie en oft er it wol wist fan Pûky? Ja, dat moast jin dochs oandeare. Kaem er wolris faker by Lamérus? Dan wie it dochs nuver dat hja elkoar dêr net earder sjoen hiene. Hja kaem der sa faek. To faek, winliken. Hwant it koe net, siz nou sels. It koste ommers altyt jild. En dy Lamérus wie by de gatten ticht: moai waer spylje en glimkje, altyt mar glimkje. Sokke minsken stie hja net.

- Hoe kin it bistean, tocht er.

Hja tsjottere oan ien tried wei. Hy siet net sasear to harkjen nei hwat hja sei, as to roken, to thédrinken en nei syn eintsjes to sjen. Efter dy Japanske einen rûze de wetterfal fan har praet. O sa noflik. Hy bitanke foar noch mear thé. Doe krige er in blank likeurke, dêr't lytse flokjes ynsweefden, dy't goudich opjoegen.

- In bolle meniskus, seid er wylst er der mei ien each nei dikere. - Hwat komt dy dan yn 't sin, Lize?

- Kwik, sei hja. - HgO.

- Braef, seid er sêft. Hy seach oer de spegel fan de likeur har kant út. Hy hie it wol nei 't sin. Hja kantelen sweevjend as lytse flokjes yn it blank fan 'e smoute keamer.

- Is der ek in god of in goadinne fan 'e húslikheit, Lize?

- In goadinne, sei hja. - Hestia leau 'k.

- Hestia sit yn it likeurglês fan dizze keamer to sjen, tocht er. Hy mocht dat mjitske spul winliken net. Mar hy preau der effen oan en sette it wer del.

Mei de hân weau er yn 'e reek fan syn sigaret. Hja seach in ein troch de keamer driuwen, seach him efternei wylst er stadich tsjin it plafond oansylde en weiwaerd yn in druvestrús fan it roset.

- Har mûle stiet stil, tocht er. Foldien joech er him hwat fierder efteroer yn 'e stoel en jage jitris in ein yn it plafond. De tredde weau er op in swarte antike kast mei ûnbidich swiere panieldoarren. It beest forsille tusken de blaupersleinen stelten. Doe sette er twa op 'e skoarstienmantel en mei't it hieltyt better slagge, weage er it der op en stjûrde nûmer seis op 'e smelle wite list fan in stillibben, dat oan 'e muorre hinge. Hwa soe him forbiede in ein op syn eigen skilderij to setten?

Lize net mear. Steil siet hja foar him oer. Har gesicht stie leech. Hja hie gjin eagen mear en de mûle wie in weevjend

[p. 46]

skaed op in grize muorre wurden. Hy swaeide har in ein op it iene skouderklip en in ein op it oare skouderklip. Doe stie de print like leech as it skiere stik wâl dat har gesicht west hie en dêr't de reek bylâns hinge. Stadichoan ûnthelle er har de einen. Hja kamen willich op him ta. In skoftlang liet er se yn 'e romte hingje en siet spotsk nei it lege, skiere stik wâl foar him oer to sjen, dêr't in smelle reidleaf hier foar lâns wyndere.

Doe liet er de einen los tusken de blêdden en blommen fan it flierkleed. In swier, djûr kleed. Hy koe de dei priizgje, hwant it wie al joun. Dy Japanske einen koed er wol gewurde litte. Mar Lize noch net. Hy plôke twa hanneblommen fan de g'riene rots. Twa eachgrotten stoarren yn in lege plaethimel op. Blyn siet de berchfaem yn it wite ljocht. It bigreate him.

Hy liet de hanneblommen los. Oer it weisinkende lânskip seid er tsjin Lize: - Dou bist ommers frij.

- Ja, andere hja. - Dêr twivelje ik al net mear oan, sa faek is my dat foarpreuvele. Mar ik bin der neat net greatsk op.

Hy seach wer nei de plaet. In feal ding en fierstento djûr. Dumme Lise, de tredde ein yn it keamersbyt.

In goed fanke. Dy koe him nea yn 'e wei west hawwe. Hjoed hie hja him fyftich goune bisparre en aenst soe hja in stik jild oanbringe dêr't er nou noch gjin foarstelling fan hie, goed, wis Siebenga's jild.

Hwat moat dat forskriklike aerdich wêze in menuët to dounsjen yn in blauwe rok, mei Lize Siebenga yn in wide krinoline.

Oars as er it har ôfnaem hie, hie hja it glimkjen fan him weromkrigen. Der wie hwat fan it wetter bykaem, in rêdde triljende spegeling, hwat fan de nacht en fan it lege takomstige. Dêr wie it net minder om. Dochs wie it nou it momint om fuort to gean. Nije wike soed er har ommers wer sjen.

Hy gyng oerein. Hja roun kwetterjend mei nei de doar. - Ik tankje dy, Lize. Dou hast my de dei goed makke. Sliep lekker.

Mei har nij glimke stie hja op 'e drompel en keakele him efternei dat er foaral om 'e delstap op it trottoir tinke moast.

- Dat sil wol wenne, tocht er, wylst er by it stekje tsjin har stie to wiuwen.