De Tsjerne. Jaargang 7

[p. 82]

B. Fokkema:
Dubele went.

As Jabik nou aenst thúskomt, moat it iten klear wêze, oars falt it him wer ôf. Jabik wurdt griis de lêste tiid. Hy tinkt leau 'k dat it net goed mei my is, mar it is allinne dat ik it net forjitte kin en it miskien noait wer by my weikrij. As wy nou ris in oar plak krigen mei in húske yn 'e buorren of sa, faeks dat ik der dan noch ris oerhinne kaem. Mar nou streamt dat smoarge griene wetter fan dy âld feart altyd altyd foar ús glêzen lâns en ik moat der nei sjen of't ik wol of net en ik wurd der sa wurch fan. Hwant altyd weroan sjoch ik dan in lyts jonkje dribbeljen yn in read broekje en in wyt truike, in eintsje tou om 'e mil en dan sjoch ik de ringen yn it wetter wer wider en wider wurden, lyk as it is as men der in stien yn smyt. Mar ik koe der neat oan dwaen, as it myn eigen west hie, wie it ek sa gien. Ja, dan wie it ek sa gien, tink ik dan en as Jabik by my is, moat ik dêr altyd oer prate, hwant soms wit ik wier net of't dat wol sa is.

Sjoch, dêr rint Ytsje hinne, nou hat se net in jonkje mear by har. Nou hat se neat mear om der greatsk op to wêzen en it is wer krektlyk as earst dat wy beide neat hawwe. It is hjir ek wer sa stil, mar soms tink ik dat ik de jonge hear en dat alles in dream west hat. Mar it is gjin dream en ik woe wol dat se hjir noait kommen wiene to wenjen, hwant doe is alles bigoun.

Ik sil fan foarenoan bigjinne mei to bitinken hoe of't alles wie. Ik bigjin alle dagen by it bigjin, mar ik kin soms noait oan 'e ein ta komme, hwant dan sjoch ik dat wetter wer en knypt my de kiel hast ticht. Soms ek komt Jabik yn 'e hûs en dan ha 'k noch neat klear. Dêrom wol Jabik mei my nei in dokter, mar dat is it him net mei my.

Se kaem op in middei yn April om de went to bisjen en de finsters to mjitten en sa, mar hjir neist wiene se net thús en ik wie krekt bûtendoar by de line, dat ik helle har gau yn 'e hûs en joech har thé. Se wie noch jong en o sa bihindich, mar al trije jier troud. Ik frege ek of't se bern hie, mar doe skodholle se en waerd se oan it hier ta read. Nou ju, dan komt dat moai út, hwant ik ha se ek net, dan kinne wy dêr net om tsiere, lake ik, mar se seach my oan

[p. 83]

as wist se net hwat se der oan hie en se skeukte mar hwat op 'e stoel hinne en wer. Se hat doe by my oan it opmjitten west, yn in dûbeld hûs is dochs alles gelyk. De Maeije's binne se mei har boeltsje oerkommen en se ha doe de middeis by ús iten. Dat wie harren oars fiersten to mâl, mar se sieten sa yn 'e rommel, dat woe ik sa hawwe. Mar dochs bleau Ytsje, sa hiet se, hwat oan 'e skrutene kant. Dou komst der wol ris hwat bot mei oan, ju, it sil fansels wol wenne, sei Jabik dan. En nei in wike-mannich sieten wy sa middeis al ris bûtendoar op 'e bank to breidzjen. Se mocht hjir wol wenje, sei se, it útsicht wie sa rom en dy feart foar de glêzen wie al sa moai. Dan sei ik wol: Bern, ik wit net hwatst der oan fynst, mar mear makke ik der net fan, hwant ik hie dy feart al sa lang foar de glêzen hawn, dêr seach ik noait nei. En nou moat ik der altyd nei sjen, dat ik der hast gek fan wurd. Mar ik moat net ôfdwale. Wy sieten dan wol ris op 'e bank, mar dat duorre net sa lang, hwant doe kaem de ûngetiid en moast Ytsje melke. Ik die dat oars altyd, mar ik bin der forline jier mei ophâlden. Ik wie al oer de fjirtich en ik hie myn nocht der ôf sa njonkelytsen. It wie alle dag'en like gleon dy earste wyks en de iene weide nei de oare waerd by de boer ta de skuorre yn riden. Elk hie it like drok en Jabik kaem jouns skjin yn ein thús, ik allinne hie it op sloffen. Mar dêr kaem ek in ein oan, hwant op in moarn, ik lei noch op bêd, kaem Ytsje wer werom. Se wie mislik leau 'k, hwant ik hearde har wol spuijen. Ik der ôf en der hinne. Och fanke, dêr hast dy al forwrotten mei dy waermte, sei ik, mar se lake sa'n bytsje, se hie de foarige deis to folle brune beantsjes hawn, woe se ha. It bikaem al ridlik gau, mar de oare moarns wie it wer sa en doe sei Jabik ûnder breaiten: Miskien is der wol hwat to rêdden mei har. Hwat ha 'k him doe útlake. Hwat witstû dêr fan, ju, âld strûk? Mar hy sei neat, hy seach my allinne mar oan, lyk as hy my altyd oansjocht as ik sokke ding'en siz. Mar doe't er fuort wie, hie ik in min sin. Der is hwat to rêdden miskien, mjelde my yn 'e holle om. Ik woe it net sa ha, hwant se hie al trije jier troud west en it soe har wol krekt sa gean as mysels, miende ik, mar ik wie der dochs net wis fan. En doe't de boer yn 't skoft kaem to freegjen of't ik it melken fierder fan har oernimme woe, wist ik it wol. Wel ja, my bêst, der mankeart my neat, hear! sei ik, mar doe't er fuort wie, sei Jabik: Dou moatst sokke dingen net altyd sizze, ju dat helpt ommers dochs net.

[p. 84]

Mar Jabik hie maklik praten, as dy syn iten en drinken hie, wie it him wol goed. Ik sloech mei de doarren om dat it hwat die en ik kaem net bûtendoar, ik woe dat froumis net sjen. Der wie hwat to rêdden. Rounom wie altyd hwat to rêdden, mar ik koe sokke froulju net sjen.

Sa siet ik de jouns wer op 'e tuolle. It wie gleonhjit en de kij wiene forlegen fan 'e miggen en dat froumis siet ûnder de parrebeam mei in hantwurkje. Kleantsjes fansels, tocht ik en ik hie alles wol omtraepje wollen. De jouns doe't Jabik yn 'e hûs kaem bigoun ik noch ris tsjin him op to spatten. Dat ik noait sa'n âld keardel nimme moatten hie, dat ik nou altyd mei lege hannen stie en der altyd nei sjen koe en al sa mear. Mar hy waerd net lilk op my, en de jouns op bêd hat er my útgûle litten. Dat helpt, sei er, en de Heare yn 'e Himel wit ommers ek wol hoe't it mei ús is, ju. Mar ik bin Jabik net, dy is krekt in bern yn sokke dingen. As it my soms oanfljocht, bid ik ek wol en dan sjoch ik omheech nei de loft en de wolken. Dêr wurd ik dan hwat rommer fan, mar efkes letter sjoch ik wer oars net as dy feart en dat jonkje. Mar ik bin noch net oan 'e ein. De simmer gong foarby en ik praette hast noait mei Ytsje. Se tocht leau 'k dat it om it melken wie en yn dy waen haw ik har mar litten. Wy seagen elkoar ek net folle, hwant as hja der út kaem, gong' ik der yn. Mar ik koe it net litte tomûk nei har to sjen, hoe't se foroare en ik sloech al har dwaen en litten acht.

Einlings wie it sa fier. Op in moarn ûnder breaiten fornamen wy de biweging wol. Doe sei ik tsjin Jabik: Nou wol ik dy ien ding sizze, ik gean hjoed nei ús mem ta to iten, ik kin net oer dy drokte. Dat like him skoan ta, dat ik sette hwat iten foar him klear en gong op 'e njoggen ûre bus. De jouns let kaem ik thús en doe wie der in jonkje, sei Jabik. Dat wurdt hwat, alle dagen sa'n gebletter, sei ik, mar Jabik tocht, skielk krigen wy der miskien in hiele aerdichheit oan en in pear dagen letter woe er ha, ik soe in presintsje foar har keapje of in truike breidzje of sa. Doe waerd ik pûr op dy âld keardel. Ik bin net hielendal gek, sei ik, en doe suchte er. Sa meije wy net, sei er doe. En sei my dy baekster dêr net op in moarn dat se ús bitankje moast foar de gebakjes? Dat hie Jabik him levere en hwat ha wy doe deilis west, mar op it eintsjebislút hie er my dochs sa fier dat ik der efkes hinne soe. Tsjin Jabik kin ik net op. Nou, doe ha 'k efkes west to sjen. 't Wie mar in ûneachlik

[p. 85]

dinkje, dat ik sei letter, it sil wol krekt sa'n tjirmer wurde as syn mem. Lang ha 'k it dêr net makke en doe ha 'k it bern yn in hiel hoart net sjoen, hwant it wie winter en as Ytsje him al ris yn 'e wein hie, fleach ik dêr net hinne to sjen. Mar ik hearde him altyd wol razen, en dan frege ik wol ris of't se dat bern net hwat stilhâlde koe, it wie in g'reat lêst sa. Har man, dy Harm, hat doe al ris in greate bek tsjin my opskuord, mar dat is sa'n blast, dêr harkje ik hielendal net nei.

Doe't it Maityd waerd, kaem de wein bûtendoar to stean en as Ytsje dan efterhûs oan it wurk wie, sloep ik der wol ris hinne. Hy wie gâns foroare en hy hie wol in leaf kopke, mar doe't er my seach, sette er in kiel op as wie ik in fûgelforskrikker. Mar soms lei er to sliepen en dan mocht ik der wol graech efkes nei sjen. Mar as ik Ytsje hearde, joech ik my ôf, hwant dy soe der gjin eare fan ha. Der gong doe in jier foarby en it waerd in aerdich broekmantsje, mar as hy my seach bigoun er to moartsjen, dat dêr mocht ik him net om sjen. Mar as hy sa simmerdei mei in ein tou oan 'e parrebeam fêst siet, koe er alderleafst boartsje en dan siet ik dêr út de keamer wei nei to sjen. Mar op in moarn, ik dronk krekt in kopke kofje op, rekke it tou los en roun er lyk op it wetter ta en it wie of't myn tonge lam waerd en myn fuotten woene hinne noch wer. Ik moast allinne mar sjen en ik seach alles en nou krij ik it noait by my wei. Hear ik dêr de efterdoar? Dêr is Jabik, hwat is it al wer let en nou soe ik ek noch in aei foar him siede.