De Tsjerne. Jaargang 7

[p. 17]

Ypk fan der Fear:
In buije.

‘Der barre hjir slimmer dingen as dêr't jo my om bikibje’, sei Ealse tsjin my.

Ik fielde, dat ik bleek waerd. Fierst to forheftich foel ik tsjin him út, dat ik him net wer op it hiem sjen woe.

Ealse waerd dryst, hy kaem twa stappen myn kant út.

‘Ik wit der alles fan’, drige er, en stammere, ‘as ik hjoed nei de pe-pe-lysje gean, dan.... dan....’

Fierder kaem er net, hwant ik joech him in lawibes om de earen, dat it kletste.

Eigenaerdich wie it, doe nei Ealse syn kreas antlit to sjen, earst krige er roune bange eagen, doe gyng syn mûle op en del yn kramp, dêrnei naem er syn klompen yn 'e hannen. Ik tocht, dêr sil er my mei oan, mar syn eagen fan efterlik bern krompen ta skreefkes, hy glimke gemien en draefde sa hurd as er koe de leane del. Iderkear seach er efterom nei my. Ik bleau bitsjoend yn 'e doar stean. Ik wist wol dat ik him yn 'e goedichheit weromroppe moast, mar koe net. It wie as naem dy flechtsjende figuer myn rêst mei, as hie myn rêst altyd ûnevenwichtich west lyk dy sljochte Ealse.

Hwerom hie myn man de greate sloarm fan in jonge ek noch op 'e skoalle, fan learen kaem ommers dochs neat.

Doe't ik my omdraeide, stie myn man deun efter my. Hie er alles observearre?

‘Hwat hastû eins op dy siel tsjin,’ sei er.

‘Neat’, sei ik en gyng op in distânsje fan him stean.

Hy kaem by my. Ik seach nei syn eagen, forbylde my, dat se op Ealse sines liken, earst roun en bang, doe skreefkes en doe fier fuort yn tinzen. Op in stuit seach er my wer biwust oan, naem my hielendal op, draeide him om en gyng wurch de gongsdoar troch nei de skoalle ta, dêr't de bern djoeiden. Us famke kaem de hûs yndraven en frege om in bûsdoek. De skille gyng. It waerd stil, allinne noch hwat lûden út iepen ruten wei. Ik gyng yn de keamer sitten en seach om my hinne as wie ik yn in frjemd hûs.

[p. 18]

‘Kom,’ sei 'k lûdop, ‘hwat soe der wêze, in healjier forlyn hat Ealse ek alris soks sein’.

Mar hie 'k ek net in healjier yn spanning libbe? Soe de slach nou falle kinne? Ik siet mar mei de hannen slop iepen yn de skoat. Der wie oars ek in God. Dy't stypje woe. Mar grif net biwarje foar de skande. En as dat better wie? En de skuld, as dy der wie? It boarst gyng my stadich op en del. Ynwindich koe 'k wol iepen wêze, sa sear die it my. Ik waerd slûch, joech my del mei de holle op 'e tafel en sliepte swier.

* _* *

De joune kaem it skoalbistjûr by ús yn 'e foarkeamer gear. Ik soarge foar wiet en droech, myn man woe my hieltyd mar wurk út 'e hannen nimme, hy hie gjin rêst, roun út en yn of bitocht boadskipkes nei de skoalle ta. Op in momint stie er by my, de doar hie er apart noch tichttreaun. Sûnder oanrin sei er ûnforhoeds:

‘Ik siz it, hear!’

‘Né’, rôp ik fierst to lûd.

‘Ja’, sei hy sunich.

‘Us famke’, sei ik.

‘Us Mem’, sei hy.

‘Jim Mem, hja wit net iens, dat der soks bistiet’.

Hy kreunde.

‘Jay’, lústere er heas, ‘ik moat it kwyt, ik moat it kwyt, hoe't it ek komt, de sûnde, it kin net oars’.

Hy flokte.

‘Meint’, formoanne ik.

Hy flokte nochris.

‘Ik doch wol, hwat Hy hjit’, sei er, ‘nimmen kin Him ûntkomme’.

Hy helle in ein tou ta de bûse út en joech it my oer. Efkes lei ik yn need de holle tsjin him oan, krekt as ik foarhinne wol faek dien hie, mar hy treau my fuort. It tou lei tusken ús yn.

Sa't wy dêr stiene, wie de doar iepengien en twa skoalbistjûrsleden kamen yn, de iene wie ús boargemaster, de oare in winkelman. Hja kamen op ús ta as twa forskriklike sjammen, tocht my. Nou soe ik neat mear keare kinne. Ik sykhelle djip, efkes snoarke ik.

‘Siz it mar, master’, sei de boargemaster.

[p. 19]

Myn man knikte en slokte.

‘Wie 't mei Ealse allinne?’

‘Ja’, sei myn man dúdlik.

De boargemaster knikte tsjin de winkelman en dy krige wide noasters, seach ik. Hwat woe er ynhâlde, hy waerd lilk en hie it oer in great skandael, en.... dat in opfieder.... en noch folle mear, mar it gyng my foarby. De boargemaster lei him de hân op 'e mûle.

‘Feiten’, sei er. ‘Master, as Jo ûntslach oanfreegje, sille wy it skikke. Jo geane dan mei sykteforlof en sa en Ealse dogge wy yn in ynrjochting. Hiene Jo mar ris sein, dat...., mar faeks is it sa better, wy kinne Jo net hâlde’.

Myn man knikte.

By de doar sei de boargemaster: ‘Tink der om, fan 'e wike noch en oars moatte wy der in rjochtsaek fan meitsje’.

It wie Freed.

Dy nachts sliepte ik by myn famke op har keamer, dat woe myn man sa ha, mar ik krige net in each ticht, seach allinne mar tou.

* _* *

It ûntslach waerd earfol jown. Rabberij wie om ús hinne as brûs. Dûmny kaem, en stiek de finger yn de woune. Hy preke sels in Snein oer de rare sûnde, doe't it sawnde gebot oan 'e oarder wie. Tsjin my sei er, ik hie gjin skuld, ik moast myn man mar ta stipe wêze, it kaem der nou op oan. Yn sté dat ik him sloech lykas ik Ealse slein hie, kamen der triennen yn myn eagen. Ik biet op 'e fingerseinen, en seach him letter stiif mei myn opdroege eagen oan. In dûmny is hwat oars as de Bibel, tocht ik.

Mar doe helle er ús út in dream.

‘Hoefolle tsjinstjierren ha jo?’ frege er.

‘Fjirtjin’, sei myn man.

‘Nou, nou, dus ek gjin pensioen, fyftjin moat it dan wêze, net? Jo ha it sels oanfrege? Hawar, as Drees dan noch libbet!’

‘Dat 's gemien’, rôp ik, ‘se hawwe.... de boargemaster sei.... Meint, ju!’

‘Stil’, sei myn man.

‘Ja, stil’, sei ik lilk.

Dyselde deis noch klaeide ik my oan en gyng nei de

[p. 20]

boargemaster. Hy siet op in hege stoel efter in great bureau yn in rike keamer. Ik soe him it mannewaer opsizze.

‘As wy it net oanfrege hiene’, bigoun ik nuet en haffele hwat op it wurd pensioen om.

‘Dan hie it foar it rjocht kommen. Of hiene jo leaver pensioen hawn?’ De ‘missing link’ ûntkaem my.

‘Ik haw dochs ek jierren oan dy skoalle west. Hiene jim net om my....?’

‘Stil, stil’, sei er, ‘jo binne dochs troud, Jo binne orthodoks en kenne jou plak wol? Jo meije net yn opstân komme, it is sa moaijernôch, tinkt my, hwant as der net folle mear bard wie.... Kom, it is foar jo sa ienfâldich, mar ja, it hat sa syn útfallen, dat trouwen. It is mar in buije, treastgje jo dêr mar mei’.

‘Tanke wol, boargemaster’, sei ik.

Doe't ik nei hûs ta ried op myn âld fyts, doarst ik net om my hinne to sjen. Op in iensum ein by in boskje bin ik ôfstapt en haw stien to tinken. Einlings krige ik it foarinoar, de boarg'emaster hie gelyk. It wie mar sa ienfâldich, in buije. Ik lake.

De jouns gyng ik wer by myn man yn de sliepkeamer en hy kearde my net.