De Tsjerne. Jaargang 4

[p. 111]

Ria Stolk:
Ninette.

Nou't wy sa smûk hjir byinoar sitte, Lysbeth, tò bliid nei it ûnforwachte wersjen om al op bêd to wollen, hoe let it ek wêze mei....

Nou't wy de wyn sa ûnlijich om it hûs gûlen hearre' as wie der neat òàrs mear op 'e wrâld as wyn en kjeld en winter.... en dôchs jim houn niis bile en dou òpseachst en forwûndere heardest: Soe der ien wêze, nou noch? En myn man is net thús....

Nou moat ik ynienen oan Ninette tinke.

Hja koe ek sa sjen as hja hwat hearde. Op 'e lette joun as de houn warskôgjend bile yn it tún.... Krekt sa sjen lyk as dou nou, mar dochs ek wer oars....

Dou tinkst: Myn man is net thús en der binne altyd minsken, dy't soks witte en hjit binne op jild. Dêrby wenje wy sa op 'e rûmte....

Dat bigryp ik, hoewol't ik it net meì dy fiel, Lysbeth.

Mar Ninette tocht oars. Ninette wie bang foar ûnminsklike dingen. Hja wie sels binaud op klearljochtskyndei. As hja mar nei it koalehok moast om branje to heljen, hwant dêr wie it dan tsjuster.... wie it al mis: Ninette woe net, Ninette doarst net.

De g'east fan har man.... ìenris soe hja dy moetsje, sei se. En....

It bigreate my om har, Lysbeth; fàèk ha ik tomûk de branje foar har helle as de directrice it net seach, omt it my sa ôfgryslik bigreate.

In wyfke, moatst tinke Lysbeth, in bernich wyfke fan sawn en tweintich jier, dat har man forlern hie, trije moanne forlyn.

In typke, dat oant nou ta allinnich noch mar witten hie fan lok en wille en tsjin leed net òpwoeksen blykte to wêzen.... In wyfke, dat lieding nedich wie yn har libben en allinnich stie.... Dat wie Ninette.

Ik ha har nea bigripe kinnen, hja wie in minske út it Suden, ien, dy't my altyd tinke liet oan in castagnettedounseres, dou witst wol, dat binne meast fan dy lytse, libbene wyfkes mei roetswart hier. Allinnich wie Ninette sa kreas net.

[p. 112]

Ik leau dat hja fan sa'n foech eilân kaem dat dêr earne yn 'e Middellânske sé lizze moat; ik bin net botte sterk yn ierdrykskunde.

Har man wie in Switser, dêrom wenne se nou hjirre.

En hja woe hjir ek net wer wei. It wie har deade man, lìbjend yn har, dy't har hâldde.

Wy, Noarderlingen, wy fiele sa oars, tinkt my, as sokken: lit my har waermbloedich neame, ik leau dat men dat wol seit.

Madeleine wie ek sa net, sa timperamintfol.

Madeleine kaem út Lotharingen, hja wie myn collegabernefaem.

Ninette hat keamerfanke west, dat skoftsje dat se by ús wie yn it bernetohûs dêr't wy tsjinnen.

Hja wie der net lang.

Dy joune dat wy mei ús trijen fuortsoene om ris in bytsje to ‘boemeljen’ hat it 'm dien. Doe is it bigoun.

Nea ha ik my sa fornuvere oer har as doe.

It wie moai waer, in sêfte, stille joun; en noch net tsjuster.

Mei ús trijen setten wy ôf, Madeleine, Ninette en ik.

Of, mei ús fjouweren mei ik ek wol sizze, hwant de houn brocht ús in eintsje fuort en ek dy hat syn rol meispile yn it drama.

Syn rol, ja wis. Hwant in eintsje de mar foarby, op wei nei it lytse berchstedtsje, dêr't wy hinnesoene om eat to brûken yn in aerdich kroechje en letter efkes by de plaetsjes fan in nije film fan Tino Rossi to sjen, - Tino Rossi wie Ninette har filmheld en hja wie tige binijd nei syn nije kréaesje, hoewol 't hja de film-sels net sjen woe; sûnder har man, hoe soe dat kinne? - .... in eintsje de mar foarby nou wie it dat in man ús in fraech die.

In kreaze, floate jongeman mei in fraech as middel ta it doel, om mei ús yn 'e kunde to kommen. Dy fraech wie net ûnaerdich bitocht.

Hy frege nei de houn.

Oft dit dy houn bygelyks wie fan tohûs ‘dat en dat’. Hy wie dêr ienris sa kjel fan wurden. Wie it net in kweadenien?

Madeleine en ik, wy seine: It wie net de houn fan daten-dat hûs en hy wie ek net kwea. Oh, mais non, monsieur. En wy rounen troch.

[p. 113]

Mar Ninette gie fierder op syn frage yn: Hwer't monsieur dy houn dan sjoen hie en oft er krekt lyk as dizze wie, ensafuorthinne.

Yn har eagen big'oun eat to glànzgjen en ik tocht: O Ninette, hoenear soe men ea hichte fan dy krije?

Sa rounen Madeleine en ik al gau foar en formakke monsieur him wol mei Ninette, in eintsje efter ús rinnend.

Ik hearde har praten. Hja wie sa drok en sa libben!

Hja lake faek.

Wie dit deselde Ninette, frege ik my ôf, as dy't by my kaem to kleijen oer it gemis fan har man.... of dy't my frege branje foar har to heljen omt de kelder sa tsjuster wie en hja bang wie foar geasten.... foar de geast fan har ‘mari’....?

Wie dit deselde as dy't midden yn 'e nacht my soms wekker meitsje koe omt hja miende eat by it lytse rútsje fan ús keanunerke sjoen to hawwen.... eat mei fjûrreade eagen en....?

Wie dit deselde Ninette as it jonge, yn 't swart klaeide wyfke (o, swàrt, dat har sa ôfgryslik misstie....) dat my mei wissens forklearre hie, nea wer in man hawwe to wollen, nea, nea yn har hiele fierdere libben?

Och Ninette....

Hark, dêr lake hja wer en syn stim klonk dêrneist sêft as fluwiel en flaeijend-leaf.... pratend, oertsjûgjend. Hweroer?

By it earste it bêste kroechje dat wy, einlings yn it stedtsje oankommen, seagen, Madeleine en ik, bleauwen wy stean om Ninette op to wachtsjen.

Dêr wie it doe dat hja wekker skrille út har.... ja, ik wit net.... drèàmen miskien.... of fantasijen.... en ús oanseach as freegjend om help: Ik moat wer fan dy man ôf, hwant....

Dat wy bitanken him dêrnei ôfgryslik foar syn aerdich selskip, mar seine, leaver mei ús trijen om hwat limonade to g'ean.

Mei in tige toloarstelde blik nei Ninette, doé t hja ynstimde mei ús beider: Dat wy leaver mei ús trijen bliuwe woene, liet er him ôfsâltsje en fordwoun.

Wy giene it kaféke yn en sochten ús in plakje oan in taffeltsje.

It wie net drok.

[p. 114]

Wy bistelden limonade mei in gebakje.

Doe bigoun Ninette:

Dat wy mar gau nei hûs ta moasten. Dat wy mar net mear sjen moasten by dy film fan Tino Rossi; dat hja slûch wie en op bêd woe.

Hja koe dochs einliks ek net rjocht mei wille fuortwêze nou't har man noch mar sa koartlyn....

En hja suchte: Ah, mon mari! Oh, myn man....

Wy seine neat, Madeleine en ik.

Wisten miskien net fuortendalik hoe't wy hjir mei oanmoasten, hja fielde sa oars as wy....

En wie hja net âld genôch om sels to witten hoe't hja har hâlde moast?

Earme Ninette.

Hja hat har limonade net mei wille dronken en har gebakje net mei smaek iten.

Hja wie ûnrêstich en woe nei hûs.

Hwant.... dy man hie har frege, sei se, oft hja fannacht.... by him....

En nou bigriep se....

Ah mon mari!.... Hwèrom....

En krekt as wie dat allegearre noch net moaijernôch moast Ninette ek noch sa kjel wurde, ûnderweis, doe't wy weromgiene.

It wie tsjuster en neist de smelle asfaltdyk, dy't wy nou delrounen stie great en driigjend de donkere bosk.

Ik fielde dat Ninette bang wie, hja roun stiif tusken ús beide yn en joech ús in earm, eat, hwat hja noch net earder dien hie....

En wie dat nou mar sa bleaun.... hie hja ús mar net loslitten, doe't dy auto's der oankamen mei har felle, skerpe ljochten en net fier fan ús ôf elkoarren passearje soene.... mar nou die hja dat wòl en skeat yn 'e berm.... just dêrre, hwer't dy deis mânlju oan it wurk west hiene, wit-ik-hwer-foar, en in gat yn 'e groun dold....

Dêr trape Ninette yn. Oant boppe de knibbels fordwoun hja yn 'e groun. In gjalp, in sprong, in sucht en hja wie der ek wer út.

Sear dien? wie it earste dat wy fregen.

Né, sei Ninette en doe koene wy it net litte en laitsje derom.

Sa rounen wy fierder en laken en laken.... foaral to-

[p. 115]

minsten.... Madeleine en ik. It hie ek sa gutich like: Ninette, dy't yn 't donker neist ús weiwurden wie en ús eagen, dy't allinnich contouren ûnderskiede koene....

Sa gutich.... spoekeftich hie it like.

Mar Ninette, Lysbeth, Ninette is sûnt dy tiid foroare: Hja koe nea en nearne rêst mear fine.

Hwant hjà sei: It wie de geast fan har man, dy't har roppen hie, djip, djip yn 'e donkere groun....

Omt hja praet hie, mei in oare man, omt hja fuortwest hie en wille socht hie, sûnder him.... dêrom hied er har nou warskôge en har roppen by him to kommen....

Har roppen by him to kommen.

Sûnt dy tiid wie der in ûnrêst yn Ninette, dy't har faek twòng jouns út 'e hûs to gean en dat plakje op to sykjen, dêr't dat lytse ûngelokje bard wie. Earst hie ik dat sa net bigrepen. Hja frege my dan oft ik meiwoe om in brief op 'e bus to bring'en. Of hja frege Madeleine. Der wie altyd wol ien fan ús, dy't efkes meiwoe, foaral doe't wy foar it forstân krigen hweròm, en Ninette ús dat sels ek fortelde.

Wy praetten doe togearre ôf, Madeleine en ik, dat wy har fan dizze ‘sykte’ sa't wy dat neamden, ôfhelpe soene.

It mocht ús net slagje.

De tiid forroun, mar hja wie net to bipraten en ta in oar ynsjoch to bringen.

Wy waerden der brûkel fan, Madeleine en ik.

Wy wiene ek noch jong en forlearen ús geduld.

Op in joune, doe't Ninette dy stim wer like to hearren hie ik tige pine yn 'e holle en wie bliid, nei't wy it wurk einlings om acht ûre dien hiene, op bêd gean to kinnen.

En Madeleine hie krekt in min sin.

Doe frege Ninette ús, oft ien ek mei har gean woe, om..

Om stimmen, dy't allang kròàndea binne, to folgjen, foel Madeleine skerp út en ik.... ik draeide my om op bêd en stinde dat ik sa'n pine hie.

Ninette ek altyd, tochten wy, mei har ûnforbetterlike kueren.... wy hiene ús nocht!

En hwa hie tocht dat hja ek sûnder ús wol fuortgean soe? Wie hja net fiersto bang yn 't donker allinne, dat....?

Mar hja gie wòl, Lysbeth! Ninette gie.

Foar't wy der erch yn hiene, wie hja al fordwoun.

Sa bliek de stimme sterker to wêzen as har eigen eangst.

En wy.... wy ha har nea libben weromsjoen.

[p. 116]

Doe't wy har letter sochten, wy en hwat mânlju neist ús wei, de houn as in wyld efter har spoar oan, founen wy út dat har lêste gong nei it plakje west hie fan in gat yn 'e groun, dat nou allang wer ticht wie.... dat hja dêrnei de bosk yngien wie, de bosk dêr't hja altiten sa bang west hie.... hwat moat hja hwat útstien ha om sáfier to kommen, Lysbeth.... hwat moat har man yn syn libben foar har west ha, as er nei syn dea noch sa'n macht oer har hie....

By in lytse ôfgroun, dêr't yn 'e djipte in brûzjende wetterfal streamde, rekke de houn har spoar yn it wetter kwyt....

Hja waerd foun, in lytse hûndert meter fierder; dêr wie har lichem hingjen bleaun oan 'e kant fan it wetter tsjin in greate stien, dêr't de stream net sa sterk wie.

Hja wie dea, Lysbeth.... dea....

Madeleine gûlde tige.

Ik koe net gûle; ik waerd allinnich mar kâld, stien-, stìenkâld fan binnen....

Nou't wy sa smûk byinoar sieten, Lysbeth, en jim houn niis bile yn it tún, wylst de wyn sa ûnlijich om it hûs hinne bearde as wie der neat òars mear op 'e wrâld as wyn en kjeld èn winter.... nou wie it my ynienen as hearde ik in wetterfal brûzjen, as seach ik in houn mei de kop yn 'e wyn, as seach ik in wyfke, hwaens greate, donkere, ûnrêstige eagen einling's rêst foun hienen by it folgjen fan 'e geast fan har man....