De Tsjerne. Jaargang 3

[p. 80]

Geart Jonkman:
't Is mar in stap.....

Gerrit van der Veen wurdt wekker, lyk as eltsenien wolris wekker wurdt yn 'e nacht. As er de skonken lykwols bûten bêd smite wol, trapet er tsjin in sket oan. Hy hat in pear menuten nedich om dit bûtenwenstich tsjinslachje to forarbeidzjen. Dan ûntdekt er himsels tusken twa brune sketten.... forhip.... hy leit yn in lange kiste mei hege rannen. De lampe barnt. De deale, hwat sil er nou bilibje? Dit is syn keamer net! Alles is wyt, wyt en giel, giele tegels. Dreamt er?

Hy wriuwt yn'e eagen en oertsjûget him jitris fan ien en oar.... ah, njonkenlytsen komme de dingen him hwat klearder foar de geast. As in stadige film wurde de bylden op syn netflues projectearre: Teuntje Aagje, kellners, auto, wite jassen.... hy leit yn 't sikehûs.... Stadichoan wurde de bylden klearder. Hy sjocht himsels sitten by Frascati. De ober bringt kofje. Foar him oer, de earmtakken op 't taffeltsje, sit Teuntje Aagje Risseeuw, doctoranda theologiae; hy is learaer ingelsk oan de R.H.B.S. Hja prate oer de godstsjinst. Teuntje Aagje is frijsinnich, hy fordigent de orthodoxy, is lykwols foarstanner fan de frije mienskip, hat it smoar oan alle tsjerklike dogmatyk en fielt him, hoewol er der selden komt, it bêst thús by de Gearkomste fan Leauwigen, in mienskip, dêr't gjin doomny it wurd docht en de skiep net har hoeder kieze, mar de krêften harsels iepenbier je kinne, lyk as Paulus yn Efeze 4:11 it oanhellet. En hy heart himsels sizzen: ‘Mar ôfsjoen fan alle foarmen en earetsjinsten, it komt hjir op del: Kristus oan't krús, dêr't dû en ik einlings oan hingje moasten; hwêr pleitsje jimme frijsinnigen yn fredesnamme op?!’

Pratende-wei bitrapet er himsels op it feit, dat er soks allinne mei oertsjûging fêststelt, as er it tsjin immen hat dy't de forlossing fan it krús forsmyt. Yn de fersen dy't er skriuwt, raest er faken syn twivel út. Djip yn syn wezen wit er him minder as in heiden. In heiden leaut alteast, al is it dan net

[p. 81]

yn de God fan Abraham, Isaäk en Jakob en yn it bloed fan Kristus.

Teuntje Aagje (snoad dat er har jimmer by beide nammen neamt) laket en seit: ‘Mâlle jonge, dû leaust ommers sels net hwatst seist; dû sjochst der net bêst út tsjintwurdich, moatst hwat earder op bêd jouns.’

‘Jowt neat, ik sliep dochs net en dit guod helpt ek gjin grevel.’ Hy lit har in fleske sjen; tsien druppen jouns, stiet der op.

‘Dû pielst tofolle mei Dout om, Gerrit, dat moatst net dwaen; krigest har der net mei werom. Smyt dy op it wurk, der is dochs folle moais oerbleaun en mei de deaden kinst net libje; soasjael wurk, natuer, der is sa...’

‘Tank foar dyn frijsinnige preek; ik sil ris hwat mear fan dit guod ynnimme.’

Hy jit de ynhâld fan it fleske yn de kofje.

‘Bist net wiis?! Der sitte wol sechtich druppen yn!’

Mei ien slok drinkt er de kofje op. ‘Haw mar gjin noed mei my,’ seit er, ‘dit guod wurket earsten nei ûren.’

Hwa docht nou sa healwiis?!

Ikke! Forhip, de lampen geane út!

As in inketplak spraet him it tsjuster oer de seal.

Ik skilje in dokter!

Né!

Dan is it nacht. Fan fierren heart er stimmen, stimmen dy't tichterby komme en weistjerre. Gounzjen... fleanmasjine.

‘Fleane wy, Teuntje Aagje?’

‘Dû moatst dy deljaen Gerrit, dû leist yn in sikenauto.’

‘'t Falt my net ta yn 'e himel....’

‘Stil nou jonge, aenst giet it wol oer.’

In keamer, ljocht, minsken yn wite jassen....

Dêr rint Dout op 'e Hearrenwâl... Dout! Hja heart him net, hy draeft har efternei. Dout! Dout! Hoe hurder hy rint, namsto fierder Dout by him weirekket. Dout! Hy forliest har út 't each...

In stim seit: ‘Binne jo Dout?’

‘Né, dat is syn forstoarne faem; ik bin in freondinne.’

Dat is de stim fan Teuntje Aagje.

‘Woe er himsels tokoart dwaen?’

[p. 82]

‘Bislist net! Dêr ken ik him to goed foar!’

‘'t Liket my dochs better him nei de ôfdieling fan professor van der Scheer oer to bringen.’

Nacht... stimmen, gounzjen fan in motor, nacht....

‘Kinne jo sitte?’

Ljocht... wite jassen, baeikûp... der wurdt him hwat yn'e kiel treaun. Gommyslang. Se pompe syn mage leech, swart wetter yn in flesse, norit, gommislang...

De film knapt ôf.

En nou leit er hjir yn dit frjemde bêd, in lange brune kiste. Kom, hy moat der út.... De holle is licht, de skonken binne swier, hwat is er stuitelich. Forhip, der sit gjin klink oan de doar.... professor van der Scheer? Dat is de psychiatryske ôfdieling.... gekkehûs; hy is dus yn 't gekkehûs. Hm.... hy slacht mei de fust op 'e doar. Stilte.... jitris, mei beide fûsten.... Stappen komme tichterby, kaeijen rattelje. Der wurdt in doar iepene, sines net. Jitris rattelje de kaeijen, ja, nou is it sines. Hy sjocht it al: dûbelde doarren. In man yn wite klean stiet foar him en seit: ja? Hy wol hwat sizze, mar de tonge wegeret. Hy bitsjut hwat er moat.

‘Soa, moatte jo....’ de man seit in grou smoarch wurd en laket falsk. Hy wol hwat sizze, mar as de tonge fannijs wegeret, sjit syn fûst út. As in wite sek siicht de man del, springt wer oerein, stroffelet troch beide doarren en siket hâldfêst oan in taffeltsje yn in brede gong.

Gerrit van der Veen stiet der forheard en ûnnoazel nei to sjen. Hat hy dat dien?

Ear't er lykwols ien en oar biseft, binne de doarren wer foar syn noas sletten.

De deale, bliksems, hy moat der ommers út!

Fannijs slacht er mei de fûsten op 'e doar en fannijs komme stappen tichterby en rattelje de kaeijen. Nou stiet der in oare man yn 'e doar, greater, gâns freonliker. ‘Kin ik hwat foar jo dwaen, mynhear van der Veen?’ freget er.

Gerrit hat syn stim wer en seit hwat er moat.

‘Ik sil jo it paed wol wize,’ seit de man.

De fint fan niis stiet fansiden en sjocht grimitich. Even letter

[p. 83]

seit de greate man: ‘Sjesa, nou mar wer in skoftsje sliepe, dat liket my de baes.’

‘As de doarren iepen bliuwe!’

De greate sjocht him efkes oan en seit: ‘Ofpraet!’

‘Hwat to djip yn 't glês sjoen justerjoun?’

‘Ik brûk gjin drank!’

‘Nou, dat is gjin skande, by gelegenheit spui ik der alteast net yn.’

‘Ik brûk gjin drank!’

‘Hawar dan... in goede nacht fierder.’

‘Tankje, it ljocht kin wol út.’

De oare fint wol hwat sizze, de greate skodhollet lykwols en draeit de knop om.

It bêd is dochs noflik. Hy hat in wite pyama oan mei swarte streekjes. Fan't ‘Hûs’, tinkt er en glimket. De widdou fan Wuite moast him hjir ris lizzen sjen. Hy sjocht har wer op 'e daem stean by syn Mem: Dat jonkje fan jimme hat nuvere oanslaggen, hwat dêr noch út groeije sil...

Mem lake; ja, fantasy hat er wol.

Hy lei doe krekt mei Bartle Stobbe op 'e rêch yn 't gers en sei: ‘Sjoch, in liuw en in oaljefant!’

‘Gean wei ju, dat binne wolkens,’ sei Bartle.

‘Sjoch, dat is in snoek!’

‘Giest mei nei Eable, hy hat in nije pols; dû mei dyn snoek.’

Eable wie in jier âlder as harren, hy prûmke al; segareeintsjes fan de dyk en út de jiskebulten. En om 'e twa wurden flybke er keardeleftich fansiden op 'e groun. Eable, in bear fan in jonge.

Nou is er stoarn, formoarde yn Buchenwalde....

Dizze kiste liket krekt op 'e... toe nou... hawar, dat smelle bioskoopke to Utert. Spitich dat hjir gjin film draeit. Hy koe wolris kleur-boartsje. As jonge die er dat ek, jouns op bêd. De eagen stiif ticht en as dat net holp, der even yn wriuwe. Moaije roune skûtels yn allerhande kleuren dreauwen stadich fuort en jimmer kamen der wer nije.

Hy bisiket it fannijs ... it slagget. De widdou fan Wuite moast it ris witte. Hy is nou aenst fjouwer en tritich. En nou yn 't gekkehûs. Ja, hwat is dit oars? Fan hjir nei Frjentsjer is mar in stap. Hy mei der moarnier wol hwat om tinke, men

[p. 84]

wurdt hjir gau foar gek oansjoen. Dy dokters krije lang om let ek in slach fan 'e moal-pûde en miene mar dat eltsenien gek is.

Of soe er gek wêze en it sels net witte. Of... de mooglikheit bistiet ek, dat er it sels net is, dat hjir in oar leit, dy't mient, dat er Gerrit van der Veen hjit. Mar né, dat is healwizepraet. Hy is it sels fansels. Sels fansels.... dat heart nuvere mâl. Fansels sels, né, dat klinkt ek net. Hawar....

In gek forbyldet him ornaris gau, dat hy allinne wiis is en alle oaren gek. Ja, fantasij hat er wol, hie syn Mem sein.

Hy forbylde him as jonkje fan fiif jier ommers al, dat men him by de herberch net misse koe, tsjin 'e jountiid, as de jongkeardels foar de trochreed stiene to bearen en de fammen neirôpen. Dan kaem er tusken har yn en spile op syn mûlharp (hy spile doe al mei de tongslach), of song lieten fan Sinteklaes en ‘mijn Kareltje heeft mij verlaten’.

Faken kaem er thús mei apels of parren, soms mei in sint. Hy seach himsels as in romrofte spylman en wenne yn in kastiel. Hûs, herberch, boerepleats, hotel, villa, kastiel en paleis, dat wie syn rangoarder sahwat fan maetskiplike wolstân.

Sinteklaes en de keninginne stiene op 't selde plan, allinne lokke him it libben fan de foarste hwat mear fanwegen it aventûr. Ien ding woe er perfoast net oan: dat soksoarte lju nei 't húske moasten. Hy hie der heit ris nei frege, doe't de direkteur fan 't fabryk krekt op bisite wie; mar heit waerd lilk, de direkteur lake en hy wie neat wizer wurden.

Syn heit wie gau op 'e ein, doe ek, doe't er frege oft in froask wol tsjin in houn rinne koe.

En doe't hja der in poppe by krigen. ‘Hwat seist fan dyn suske?’ frege Mem. ‘Krekt in aepke,’ sei er. Mem lake en loek him nei 't bêd; heit lykwols stjûrde him yn 'e kelder. Lokkich dat er it hynderke krekt ûnder de earm hie. In amerij letter stoude er as in wyld oer in Russyske steppe, it ierpelmeske fan mem dwers tusken de tosken. Dat hie er opstutsen by Toemanowitsj, dy't sont 1914 yn 'e krite wenne en hwat fiske en hinnebuorke.

Jouns hiene mem en heit hwat spul om him. ‘'t Is noch mar in bern,’ hie mem sein, ‘skammest dy net?’ ‘Toe mar.’ sei

[p. 85]

heit, ‘dû bidjerst dy jonge oant yn 'e... hawar, ik sil nei d' apteek.’ Doe't heit de doar útstapte, klom er fan 't bêd ôf en roun op 'e teannen nei de foarkeamer. ‘Hwat is oarloch forskriklik, hè mem,’ hie er sein. Mem moast doe ynienen skrieme en laitsje tagelyk en hie him wyld tsjin har oanlutsen. Stom, dat sokke ûnnoazele dingen jin yn 't sin komme yn in gekkehûs.

Hwat sei Toemanowitsj ek wer fan de bolsjewiken? O ja, dy ieten berneflesk en dronken oars neat as wodka en bloed. Wodka en sjipsop wiene foar him ien bigryp doedestiids. Dêr waerden de minsken sa raer fan, sei Toemanowitsj. Om dy tiid hinne kaem Hans, it jonkje út Hamboarch, dêr't se neffens heit sa'n honger hiene. Heit helle Hans fan 't stasjon en doe't hja thús kamen, rôlle hy mei Mem oer de flier fan 't laitsjen om ‘Heel Europa staat in vuur en vlammen’, in liet, dat er forheftich ynsette, doe't de lôge mei in plof út 'e kachel sloech, om 't mem der yn 'e haest in flut piteroalje yngeat. Hans bigoun ôfgryslik to skriemen en woe opslach wer nei syn Mutti. Mei de komst fan Hans hie er al gau syn talekennis hwat útwreide, ja earlik sein, it Frysk en Hollânsk waerden him to sljocht. Sa wie ‘Haissefetais’ berne, de dútske versy fan Hittepetit, in doedestiids populair liet. ‘Haissefetais, das ist fon alle maiskes, saiker de laifste da ich kin’... hy hie it withoe-faek songen... De minsken laken der as wylden om; minsken laken altyd as hja eat net bigriepen, hie er tocht en al ringen folge de oersetting fan ‘Mijn Kareltje heeft mij verlaten’ en in skoftsje letter fan ‘Sjoch sjoch dy skeane banen’. Doe't Hans wer nei syn heimat wie, kaem Gerrit op 'e kristlike skoalle. Heit wie der pûr op tsjin, mar joech it oer om't de jonge oars oant syn seisde jier wachtsje moast. Men koe letter wolris wer sjen. Moarns hie juffer de nammen oproppen en elk dy't syn namme hearde, moast de finger opstekke. Hy hie der neat bûtenwenstichs oan foun, as juffer mar net sein hie ‘Marietje Naaktgeboren’. Hy moast laitsje en miende dat it in grapke wie, mar in fyn famke stiek de finger omheech en juffer gyng earnstich troch mei 't opneamen fan oare nammen. Hy tocht ynienen oan Jantsje, syn lytse suske, seach nei Marietje en krige in kaem, doe't dy him oanseach. ‘Gerrit van der Veen,’ sei de juffer en hy foe; fan skrik hast út 'e bank. Soe

[p. 86]

juffer it murken hawwe? Hy stoarre bitrape foar him del. Gerrit van der Veen! ‘Hjir sit er, juffer,’ sei Griet Douma, dy't efter him siet, wylst hja him op 't skouder kloppe; ‘moatst de finger opstekke jong!’

Under it bidden moast er oanienwei oan dy namme tinke en oan syn suske. It joech him in frjemde emoasje dêr't er gjin forklearring foar foun. Doe't hja sjonge moasten fan ‘Opent Uwen mond’ hie er de mûle op 't wiidst iepen en doe 't it liet út wie, siet er noch krekt sa. De bern hiene lake.

In fearnsjier letter, yn 'e fekânsje, hie er syn pols brutsen en it ankel forkloft, doe't er, wylst heit en mem oer de hage mei Ale-Kike yn petear wiene, út de dakgoate sprong mei memme paraplu yn 'e hân. Dat wie de jouns nei it fleanfeest op 'e iisbaen. In dútske oarlochsfleaner hie mei in trijetekker syn kunsten fortoand en in frommis sprong der letter út mei in parachute. Hwat hie't in lyts popke west, dêr boppe yn 'e loft. As soks sûnder trammelanten fan sa'n hichte koe, hwerom dan net út 'e dakgoate?

Ja, fantasij hie er wol...

En meilijen mei skoalmasters, letter. Frjemd, nea mei de juffer. Der siet foar syn fielen hwat ûnnatuerliks yn in skoaljuffer, bihalven yn sneinsskoallejuffers. Mei de skoalmasters lykwols stie it der oars foar. Hja hearden by de skoalle as it dak op it hûs. It wiene trochstrings goede, earnstige en earbere mannen, dy't har bêst diene de bern hwat to learen. Mar der wiene jimmer fan dy ûntankbere oerkommelingen, lyk as Haring Mulder en Teunis Hylkema. En net to forjitten Saepke Modderman mei har fet prûkje hier, dêr't fan sein waerd dat hja Doede fan Ale-Kike boargemaster makke hie yn 'e Pastorij-singel. Hy hie doe net krekt witten hwat soks bitsjutte, mar fielde dat it bisibbe wie oan syn tinzen oer Marietje Naaktgeboren, doedestiids. Haring Mulder roun der, hwat it narjen fan master oanbilange, fier út by de oaren en tsjûge jimmer fan in fyn-ynlein sadisme, dat master wol fielde mar nea op groun fan feiten tsjingean koe. Teunis Hylkema wie út hwat rûger hout fike, produsearre op de ûngelegenste tiden ûnfoechsume lûden of skreau, as master even it lokael út moast, fize wurden op 't boerd. Dat hie him, Gerrit van der Veen, ris fiifhûndert strafrigels koste en master Oosterhuis

[p. 87]

syn forstân. Dy rekke letter yn it gekkehûs... lyk as hy nou. Ja, hjir weinei Frjentsjer is mar in stap. Hawar, lit him by de skoalle bliuwe, moarnier kin er wolris wer sjen. Teunis hie in fiis wurd op 't boerd skreaun, krekt op 't stuit dat master ta de doar yn stapte. ‘Vlegel,’ rôp master, mar de ‘vlegel’ sette de sokken der yn nei de efterste bank. Doe bigoun in wylde jacht, om en oer de banken hinne. Master rekke Iang om let efter 'e pûst, hie 't skom op 'e mûle stean en doe't syn wite front losknapte en omheech krolle, briek der in indianegegûl los. Boppe alles út klonk de stim fan Saepke Modderman: ‘Rinne Teunis, lit dy net snippe!’ Haring rôp, elke kear as master om syn bank stoude: ‘Dit is gjin wurk, sjoch de stakker ris switten’; en hy rôp it sa meilydsum, dat syn neiste omjowing it útsnokte, mar net fan fortriet. Doe krige Teunis de kâns om de doar út to stouwen, master soe him efternei, de gong yn, mar heakke mei de jasbûse yn 'e klink fan de doar. Op dat stuit roun hy, Gerrit van der Veen, gau nei 't boerd om it fize wurd út to feijen en as Perk, it haed, der net krekt ynkommen wie, soe der neat bard wêze. Mar Perk, dy't lang om let op it lawaei ôfkommen wie, woe perfoast witte hwat hy dêr by it boerd socht. In wurd útfeije, hie er sein; Perk lykwols woe witte hwat der op 't boerd stien hie. Hy moast it sizze, oars waerd er sûnder mear fan skoalle stjûrd en kaem er der nea wer yn. Doe neamde er it wurd. Perk kaem tichterby, de roune glêzige eagen rôllen him suver út 'e holle, sloech him twaris kletsend om 'e earen en sei dat er fiifhûndert kear: ‘Ik moet leren mij behoorlijk te gedragen’ skriuwe mocht. Master Oosterhuis skattere ynienen as in akster en makke oerdwealske sprongen. Frjemd, nimmen lake. Perk naem him mei de gong yn; it hie de lêste les west fan Oosterhuis. Hy rekke al hommels nei Frjentsjer en letter waerd er yn in ynrjochting yn Gelderlân brocht, om't syn famylje dêr wenne. Dat hie heit heard fan Bearends Aeltsje, de widdou fan Hotze Minkema, dêr't master yn 'e kost west hie. Sûnt dy tiid seach er fan 't skoalmasterskip ôf, heit koe heech of leech springe, hy woe net yn in gekkehûs bilânje, dat hie er sa njonkenlytsen wol foar 't forstân. Hy woe nei Dakota, nei omke Tije. Hy liet de kameraten kameraten en spoeke, nei skoaltiid. hwat by rike Timen om, molk, helle de swarte út it lân, oefene him yn

[p. 88]

't hynsteriden ensfh. Mar de boeken loeken him lang om let fannijs en hy skreau ferskes foar Meta Mackay, de doomny's dochter. Hja plakte se yn in poëzij-album en hy wie smoar op har. Dat duorre oant hja nei de Mulo gyngen en hja Roel Eppinga seach. Op in middei, doe't er har opwachte by de doar, hie hja him negearre, it noaske sabeare heech yn 'e wyn. Hy roun har efternei en bigoun oer it poëzij-album en sei dat Roel einlings to stom wie om foar de duvel to dounsjen. ‘Kinst it album wol krije,’ sei hja snibbich, ‘hjir!’ Hy wegere en hja skuorde it stikken. Doe hie er har in skop jown en oan 't hier lutsen en raesd dat alle froulju fan 'e wrâld net wiis wiene. Hy hie doe in skoftlang nei gjin faem mear omsjoen, ont yn de hjerst de stoomcaroussel by Tjepkema's moune stie en er de wite puntsjes fan Swaentsje Hoekstra's frânske broekje seach, doe't hja har fan in hynder glide liet. Hy hie daliks al syn bûsjild oan in tsienrittekaert spansearre en mei har fordraeid. Swaentsje wie fjirtjin, in jier âlder as hy, en juffer op it beuker-skoaltsje. Hy brocht har jouns nei hûs, lykwols twa meter bisiden har kuijerjend, om de minsken, en de forkearing duorre amperoan fiif wike. Trijeris skreau er har in ansicht mei z.o.p.'s. Duko Wiersma, hwaens forkearing mei Antsje Bleeker útrekke om't de âlde hear fan Antsje harren sjoen hie by Van Maasdyk, hie ek in ein oan syn forhâlding mei Swaentsje makke. Hwat dochst mei sa'n keale broekopbynster, hie er sein; sa'n ien lit har juffer neame, poe, om jin dea to laitsjen!

Earst soe er Duko op 'e hûd, mar doe krige er al gau foar 't forstân dat syn reputaesje nei de barbysjes wie as er langer mei sa'n fanke omsloech. Deselde jouns hie er Swaentsje opwachte en it útmakke. Immen fan myn kwaliteiten, hie er sein...

Hark, dêr komt immen oan, rêstich sjen, in bytsje gapje en mei de hân troch 't hier strike. It ljocht giet op. In rizige frou stiet yn 'e doar, de hannen yn 'e bûsen fan de lange wite jas. De deale, hwat in tsjep frommis, in krâns fan dikke bloune frissels om 'e holle.

‘Moarn van der Veen, goed slept?’

[p. 89]

Wacht, even gapje. ‘Moarn!’ Nou troch 't hier strike, sa, dat giet him goed ôf. ‘Binne jo dokter?’

‘Ja, ik bin dr. Tamminga, de assistente fan professor van der Scheer.’

‘In friezinne?’

‘Ja; hoe fiele jo jo nou?’

Wacht, net to hastich, gewoan dwaen. ‘Och, hwat sil 'k sizze dokter, ik ha leau 'k wol hwat rikelik ynnommen fan dat guod, mar ik moat nou mar op hûs yn, soe 'k sizze.’

‘Ik sil der even mei de professor oer prate. Ha jo ek noch pine earne? Né? Nou, ik kom mei in ûre wol wer; wacht, ik sil de blinen iepen dwaen. Jo wolle tink wol hwat ite?’

‘Graech!’ Dit is in leagen, hy kin wol spuije as er der oan tinkt, mar hy moat soun lykje; hjirwei nei Frjentsjer is mar in stap.

In ûre letter komt der in forpleger yn.

‘Jo meije nei hûs, hat dokter Tamminga sein; der stiet hwat iten foar jo op 'e tafel yn 'e gong, hjir binne jou klean en dêr kinne jo jo waskje.’

‘Tankje!’ - Net tofolle sizze, gewoan dwaen, rêstich; ek by 't oanklaeijen en sa. Hwa wit bistrune se him troch geheime gatten yn 'e souder of yn 'e muorre. Hy stutelt noch hwat, mar hâldt him goed. By de wasktafel prúst en blaest er mei geweld, dat jowt in flinke yndruk. Even letter rint er deakalm nei de iterstafel. By de earste hap moat er lykwols al kokje. Gau in slok thé en it brea yn 'e bûse triuwe; sa, fuort... der is aenst wol in houn....

‘Ha jo gjin honger,’ seit in stim efter him.

Hy skrikt, sil yn 'e alteraesjei it brea wer út 'e bûse klauwe, mar bitinkt him noch krekt. Foar him stiet in jonge man yn wite klean mei swarte streekjes... hè, hy is der noch kjel fan; lokkich in forpleegde ynsté fan in forpleger.

‘Geane jo nei hûs?’

Gerrit sykhellet djip, slokt in kear en seit: ‘Ja, dat wie 't doel, dêrom naem ik in hap mei foar ûnderweis.’

‘Lokkige keardel,’ seit de oar, ‘ik moat nei Súd-Laren. Ik sammelje kiezzen, sjoch, moaije greate.’ Hy hellet in kladde út 'e bûse en skoddet der kiezzen út. ‘Alve, seit er, alve rottigen! Sammelje jo ek kiezzen?’

[p. 90]

Gerrit beart forwûndering mar tinkt ynienen oan de alve stêdden. Sleat, Warkum en Hynljippen skaet er fan 'e oaren. Bliksems, hwat bistint er, hwa wit wurdt er fan in forpleger bistrúnd. ‘Né,’ seit er, ‘ik sammelje oars net as postsegels, segarebantsjes en ingelske wurd-boeken, mar dit binne moaije kiezzen, selsume exemplaren as 'k it goed haw.’ (In bytsje mei sa'n gek omprate jowt faeks in forstânnige yndruk, tinkt er.)

Ynienen sjocht de jonge man om him ta, leit de finger op 'e mûle en seit: ‘Sst.... sjogge se jo ek foar gek oan?’

‘Ja!’

‘My ek, mar se binne sels gek, it hiele mikmak hjir is gek; sille wy dobbelje mei de kiezzen?’

In forpleger forlost Gerrit fan de patient. ‘Ik sil mei jo nei 't kantoar gean,’ seit er, ‘dan kinne jo even ôfrekkenje.’

Gerrit rint neist de man de gong troch. Elke doar dy't hja troch moatte is sletten. Lang om let binne hja yn 'e frisse loft. 't Is in hiele kuijer nei 't kantoar, tsjonge, it is hjir in stêd op himsels, hwat in gebouwen.

Op 't kantoar jowt men him de rekken:

Sikeauto	f 8.50
Med. help	f 7,-
Forpl. kosten	f 4,-
	_____
Totael	f 19.50

Hy bitellet, groetet en rint de doar út. As er by de poarte is, ropt in klerk him werom.

‘Wy ha noch hwat forgetten, mynhear van der Veen.’

In man efter 't loket seit: ‘Der steane noch tillefoankosten, twaris ‘dringend’ Frjentsjer, it iene wie dûbeld, dat wurdt dus trije goune sechtich; sil ik it der even by telle?’

Né, hy sil 't sa wol bitelje.

As er fannijs by de poarte is, sykhellet er djip. Hjirwei nei Frjentsjer is mar in stap! Kom, dêr is de bus; hy hat ynienen haest....