na schooltijd
Inauguratie bijzonder hoogleraar Leesgedrag
Op initiatief van Stichting Lezen is aan de Faculteit der Letteren van de Universiteit Utrecht Dick Schram benoemd tot bijzonder hoogleraar Leesgedrag. Stichting Lezen hecht veel waarde aan deze leerstoel omdat er in verhouding weinig onderzoek verricht wordt op dit terrein. Opvattingen over leespromotie worden daardoor zelden door gedegen onderzoek gestaafd. Om middelen efficiënt te besteden en kansen op succes te vergroten is wetenschappelijk onderzoek onontbeerlijk.
Op 19 november van het afgelopen jaar sprak Dick Schram zijn inaugurele rede Kracht van lezen uit. Een titel tussen relatieve haakjes, zei hij aan het slot van zijn oratie: ‘Lezen vertegenwoordigt natuurlijk een enorme potentie, maar laten we reëel blijven, er is meer en er zijn andere dingen; dat is in het algemeen zo en dat is thuis zo.’ Hoewel Schram nu officieel is benoemd, is hij in de praktijk al een jaar aan het werk om onderzoek te doen en te stimuleren op de volgende terreinen:
| • | Welke leerlingen zetten de stap van lezen in schoolverband naar lezen in de vrije tijd? |
| • | Wat is de relatie tussen het gebruik van nieuwe media en de leescultuur? |
| • | Welke effecten hebben, met steun van Stichting Lezen uitgevoerde, leesbevorderingsprojecten? |
Volgens Schram is er geen reden angstig te zijn voor de toenemende rol van multimediale cultuur: ‘Het is reëel de veranderingen te accepteren, er op in te spelen en niet voor een eenvoudige keuze van cultuurpessimisme op cultuuroptimisme te opteren. Ten aanzien van geletterdheid is er een grote mate van consensus dat juist geletterdheid de sleutel is tot multimediale competentie.’ Schram benadrukte verder in zijn toespraak het grote belang van voorlezen: ‘Het is belangrijk dat er in het gezin wordt voorgelezen, maar gelukkig komt er ook steeds meer erkenning voor voorlezen in de klas. Ook Stichting Lezen ziet voorlezen als belangrijke vorm van leesbevordering. En als er nu ook nog meer vaders gaan voorlezen zou dat erg goed zijn voor het imago van lezen bij jongens!’
Tijdens zijn eerste jaar heeft Schram ervaren dat middelbare scholieren, en speciaal die met een allochtone achtergrond, extra aandacht verdienen. Hij vindt dat er in deze groep te veel lezers verloren gaan en onderzoekt didactische mogelijkheden, ook in combinatie met nieuwe media, om die situatie te verbeteren: ‘Nederlandse leerlingen weten weinig tot niets van de literaturen uit andere culturen, ze vinden het leuk om iets van de achtergrond van hun klasgenoten te leren kennen. In dat licht zijn we nu bezig op basis van literatuuronderzoek teksten uit de literaturen van landen uit het Middellandse Zeegebied van informatie en didactiek te voorzien.’ Naast zijn wetenschappelijke werk is Dick Schram adviseur van Stichting Lezen, onder meer bij de jaarlijkse ‘State of the Art’-bijeenkomsten en de recent gestarte ‘expertmeetings’. Daarnaast is hij nauw betrokken bij BAZAR, het grootschalig leesbevorderingsproject voor vmboscholen dat Stichting Lezen samen met Sardes ontwikkelt. Onderzoek naar leesgedrag van deze leerlingen en naar de mogelijkheden om dat gedrag te beïnvloeden acht Schram zeer noodzakelijk, ‘omdat uit alle onderzoek blijkt dat deze populatie de minst gemotiveerde en moeilijkst bereikbare groep is.’
(Met toestemming van de auteurs - Maria van der Aalsvoort en Wendy de Graaff - overgenomen uit: lees!, jrg. 1999, nr. 4.)
Auteursrechtelijk beschermd