Trotwaer. Jaargang 27

[p. 106]

Albertina Soepboer
De lêste grins

‘My baby thinks she's a train
she don't know the difference
between pleasure and pain.’

The Triffids.

De man foar my oer skriuwt mar en skriuwt mar. Soms sjocht er my oan, sykhellet djip en stelt in nije fraach. Ik besykje te fertellen, mar der binne tefolle wurden dy't wat yn my omswimme en net it paad nei myn mûle fine kinne. It is noch gjin ferhaal. Sa no en dan knikt er.

‘Wêrom docht it sa sear?’ freget er hieltiten.

Ik wit it net. Soms sis ik mem, dan wer heit en faak sis ik hielendal neat.

‘Witsto net mear wannear it begûn?’

Nee, dat wit ik net. Ik moat ferskriklik switte at er my wer oansjocht.

‘Miskien is it wol oantaasting,’ seit er samar.

Dat is it lêste wat wy sizze. It oere is om.

Nachts belje ik de oare man op. Hy begjint te hymjen at er myn stim heart. Dat is neffens ôfspraak.

‘Wolsto efkes stil wêze? Ik moat dy wat fertelle,’ sis ik.

It bliuwt stil oan de oare kant. Ek dat is neffens ôfspraak.

‘Ik ha lêst fan oantaasting.

Hy seit neat.

‘Lit ús it mar dwaan,’ sis ik.

Hy begjint wer mei syn hymjen en ik praat tsjin him. Wy hawwe in list mei wurden dy't ik eltse nacht tsjin him sis. Dêr wurdt hy hyt fan. At wy klear binne mei de list, laitsje ik efkes en hy ek.

‘Oant moarn.’

‘Ja, oant moarn.’

Al moannen kin ik net mear sliepe. At oare minsken al fan bêd ôf binne, fal ik krekt yn myn dreamput. De man mei de pinne freget hast altiten nei myn dreamen, mar ik wol se net fertelle. Noch net.

De grammatika fan myn dreamen is net deselde as dy fan oerdei. Der binne treinen dy't oer my hinne ride, muorren dy't beskimmele binne en de man yn it swart. At hy de keamer ynkomt en de doar achter him tichtklapt hat, witte wy beide wat der barre sil. Hy jout my in hân dy't er krekt net tutet en docht syn grutte hoed foar my ôf. Syn

[p. 107]

namme is De Kaptein. Ik fertel him myn namme, soms lit ik him in namme foar my útsykje.

Dy man en ik ha in ôfgryslik ritueel dat wy hiel faak spylje. Hy docht de gerdinen ticht, de ljochten út en stekt in tsjokke kears oan. Ik doch stadich myn klean út. At er op my takomt, huverje ik. Dan set er in kâld pistoal tsjin myn holle oan, ik glimkje en ik freegje oft er my ferlosse wol. Soms sjit er, soms ek net.

Dat is it ferhaal út de dreamput.

Ik sit wer by de man mei de pinne. Ik moat myn ferhalen hieltiten mar op 'e nij fertelle. Hy seit dat der miskien noch mear is.

‘Wêrom moat ik dy dat fertelle?’ freegje ik him.

Dat is de ferkearde fraach.

‘Ik bin der om dy te helpen en dat kin asto my dyn ferhalen fertelst,’ merkt er kâld op. Ik begjin mei heit en mem. It ritueel begjint wer.

‘Ik belje,’ sis ik samar, ‘ik belje mei in rare man.’

‘Dat is dyn heit,’ seit er.

‘Nee, it is myn heit net. It is in man dy't graach nei smoarge wurden lústert. Bygelyks poepe, pisje, neuke en kut.’

Hy sjit omheech yn syn stoel. Ik sjoch him útdaagjend oan en wachtsje op de fraach. ‘Wat fielst sels asto dat fertelst oan dy man?’

‘Neat, it binne allinnich mar wurden.’

De man mei de pinne swijt en tinkt nei. Hy skriuwt wat op syn papier.

‘Datsto neat fielst dat is de oantaasting,’ seit er.

Ik bin oantaast. Dit binne myn ferhalen net en dochs wolle se se allegearre hearre. Ik ha swart yn 'e mûle lykas Kassandra dy't fan alles fertelde, mar wa't gjinien begriep en ek net begripe woe. En dochs en dochs wiene se bang foar har. Ik bin oantaast. Dus fertel ik. Altiten mar wer op 'e nij. Wat se ek mar hearre wolle. Oant de oantaasting oer is.

Dy jûn belje ik de oare man wer op. Ik wol prate. At ik myn namme sis, wachtsje ik efkes, mar it bliuwt stil.

‘Wat is der? Fynst it net leuk mear?’ freegje ik him.

‘Do moatst gjin oare wurden mear brûke as dat der op de list steane,’ seit er lilk.

‘Hokker wurden dan?’

‘No, oantaasting of hoe't it ek mar hjitte mei.’

Ik bin stil. Hy wol in oar ferhaal. Mar ik wol dit fertelle.

‘Begjin mar,’ seit er.

Ik bliuw mei de hoarn yn myn hân stean en tink nei. Ik ferpof it. ‘Nee,’ sis ik lilk Nei fiif minuten lústerje ik wer. Hy hat ophongen.

[p. 108]

Einleas repetearje ik de list, meitsje nije ferhalen oer my, de man mei de pinne en de oare man. It helpt net. Oare ferhalen prate hieltiten hurder tsjin my oan en easkje omtinken. Nachts lis ik yn myn dreamput. Myn earms binne skeind fan al dy kearen dat ik besocht ha derút te klimmen. Nije listen, tink ik.

De man mei de pinne sjocht my wer oan. Ik moat hast koarje, mar ik kin noch net nei hûs. Wy moatte noch trije kertier folprate.

‘En dy man, dy bellest noch hieltiten?’

‘Ja.’

‘En dan seisto dy wurden?’

‘Nee, ik ha in nije list makke, in folle moaiere.’

‘Wat stiet der dan op?’

Ik fertel it ferhaal út de dreamput. De man mei de pinne lústert en skriuwt.

‘Dy man mei dat pistoal, wa is dat?’

Ik sis dat ik dat net wit en dat ik dat ek net witte wol.

‘Dus do bist bang,’ seit er.

‘Soesto dat dan net wêze?’

Hy sjocht my ferheard oan.

‘It giet hjir om dy, net om my.’ seit er koel.

‘O ja, is dat sa?’

De man mei de pinne seit in hiel skoft neat. De klok tikket fierder. At ik him wat freegje wol, seit er dat it oere om is.

It is nacht en ik besykje sûnder wurden te wêzen, mar it slagget net. It spoek yn myn holle wurdt grutter en grutter. Ik rin nei de keuken ta. Ik moat mar ris wat ite. Mei stadige bewegingen snij ik sipels, paprika's, salami en tomaten. It daai foar de pizza wurdt prachtich at ik wol tsien minuten der mei om tyskje. At ik de doar fan de oven ticht doch, giet de bel.

Foar de doar stiet in man. It is in postrinder ‘Wat wolle jo?’ freegje ik. Hy lit in pakket sjen.

‘Kom der yn,’ sis ik.

‘Ik kom de nije listen bringen.’

‘Hast se sels betocht?’

‘Nee, dizze kear net. Se wienen foarige kear net sa tefreden oer it resultaat.’

Hy hellet in tsjok pak papier út syn tas en leit it op tafel. Ik helje de pizza út de oven, snij him yn fjouwer parten en jou him in stik.

‘No, wat binne de betingsten?’ freegje ik him wylst er op de pizza om sit te kôgjen.

‘Do meist net oer de grinzen hinne en dat hasto de lêste tiid wol dien. Dat betsjut straf. Do moast it mar ris besjen en dan in goed ferhaal der fan meitsje. En it smyt sa'n twatûzen op.’

Ik krij it pak papier beet en besjoch de listen. Se lykje op dy fan de foarige kear. Mar de grinzen, dêr mei ik dus net oer hinne.

[p. 109]

‘Hast noch sa'n stik pizza?’ freget er.

Ik knik en sko noch in stik syn kant op. Hy slikket syn fingers ôf, set syn tosken yn it nije stik en jout my in knypeach. Ik beslút dat ik him net aardich fyn. It fet dript him út 'e mûle. At er seit dat er wer fuort giet, bin ik freonlik. Grinzen.

‘Begearlik’ stiet der boppe oan de list. Ik skriuw it wurd op in wyt en leech stik papier. Dan sjoch ik nei myn fuotten. Begearte, hoe giet dat? Ik tink oan de oare man en hoe't ik tsjin him de wurden sizze sil, hoe't myn toan wêze sil. In nij ferhaal dat ferteld wurde moat. Ik gean der ris goed foar sitten, doop myn pinne yn de inket fan swarte lusten. It sil begearlik wurde.

De oare dei sit ik by de man mei de pinne. Hy sjocht my mei glinsterjende eagen oan. It pikefel stiet my op de earms en myn foarholle is fochtich.

‘No, toe mar,’ seit er.

‘Ik wol graach begearlik wêze, mar ik wit net hoe. Ik bin oantaast. Alles docht sear. Hoe moat ik dan begearlik wêze?’

‘Dat is dochs net sa yngewikkeld.’

‘Nee? Fertel do my dan mar ris hoe't dat moat.’

‘Do bist hjir om my wat te fertellen, ik net om dy wat te fertellen. Dat is de ôfspraak,’ seit er hiel stadich.

Ik trilje. Grinzen binne der om brutsen te wurden.

‘Nee, do witst ek net hoe't it moat. Dêrom moat ik dy dat fertelle.’

‘Hâld dy stil.’

‘Nee, dat doch ik net mear. Dêr ha ik skjin myn nocht fan. Ik sil dy myn ferhaal ris fertelle. Mar dat fynsto net ynteressant. Do wolst dyn eigen rituelen hjir útfiere en ik, ik mei meidwaan, tasjen en sa no en dan wat sizze.’

‘Do witst it. Asto sa troch giest, dan krijst straf.’

‘Miskien wol ik dat wol. Miskien moat dat mar.’

Hy sit ûnrêstich te draaien op syn stoel.

‘It oere is om,’ seit er. Ik knik him freonlik ta. Guon grinzen moatte respektearre wurden.

Jûns rin ik allinnich troch it park hinne. It is maitiid, it grien is sa grien dat it hast sear oan de eagen docht. Dit is it oere dêr't ik fan hâld. Alles wurdt minder skerp, krijt kontoeren dy't it net hat. De wyn giet as sêfte side troch de beammen hinne. Nee, ik bin net bang mear foar de oantaasting.

Grinzen binne der om der oer te stappen, om it geheim te finen en dysels kwyt te reitsjen yn lannen dyst net kinst. Ik lis myn hannen tsjin de bast fan in beam oan. Ek dy nije ferhalen dogge my neat mear. It is leechte

[p. 110]

wurden. Yn de fierte hinget swier waar yn 'e loft.

At ik thús kom, giet de tillefoan.

‘Wêr wiesto?’ freget in lilke stim. Hy is it.

‘Ik wie yn it park.’

‘Allinnich?’

‘Ja, hielendal allinnich.’

‘En fieldest dy ek begearlik?’ himet er.

‘Nee.’

‘Ferkeard antwurd. Krijst noch ien kâns fan my.’

‘Dy kâns hoech ik net. Ik wol straf ha.’

It is lang stil oan de oare kant.

‘Dat kin net, sa fier giet de list net,’ seit er boas.

‘O, spitich. Wol in beheinde list oars.’

Hy is lilk en smyt de hoarn derop.

In oere letter giet de bel.

‘Ah, dêr wiest al,’ sis ik fleurich, ‘krekt op tiid foar de tee.’

Sûnder wat te sizzen docht er syn jas út en giet op de bank sitten. Dan leit er it pistoal op tafel.

‘Do witst it,’ seit er driigjend

‘Fansels wit ik it. Dea is altiten it lêste wurd.’

Ik pak in kopke út de kast, helje de treppot en jit de tee út.

‘Tink mar net datsto der sa maklik foar wei komst. Ofspraak is ôfspraak.’

It pistoal stoarret my fan de tafel ôf oan.

‘Ja, dat is sa. Mar grinzen binne der dochs om brutsen te wurden. Dat soesto witte moatte. In spultsje neffens de regels is lang sa nijsgjirrich net as in spultsje dat him net altiten oan dy regels hâldt. Hjoed ha ik bygelyks in nije list foar dy.’

Hy swit, hy swit ferskriklik. Syn hannen skodzje. It giet de goeie kant út.

‘Nee, hâld dy stil,’ byt er my ta.

‘Ja, moat ik stil wêze? Wolsto dat echt? Dat tink ik net. Begearlik hast sein. No moast ris sjen watsto hjoed fan my krijst.’

Ik helje in siden doek út de kast.

‘Sêft, hiel sêft. Jou dyn hannen mar.’

Hy sjocht my kjel oan, huvert, mar jout my syn hannen. Ik byn se strak by inoar, rin nei de kast ta, helje der in tou út en byn ek syn fuotten fêst.

‘Dat hiest net tocht, hin. Ik sels earst ek net, mar it waard allegearre wol wat saai, dat spultsje fan dy. En ik wit datsto hjir fan hâldst.’

‘Wat komt no?’ himet er.

‘Net sa hastich. Do witst de earste regel: geduld, doch alles mei in soad geduld,’ sis ik en stopje in stik papier yn syn mûle.

‘Ja, no binne wy dêr't wy wêze moatte. Wy hawwe no de hiele list in kear yn realiteit omset en do fynst it moai, do genietest, want dit is it.’

Ut syn mûle dript flibe op de flier.

[p. 111]

‘Mar ja, der is altiten it lêste wurd. De grins dy't elts mins oerstekke moat. De priis foar it heechste genot.’

Ik rin wer nei de kast ta. At it mes iepenklapt, begjinne syn fuotten ûnrêstich te bewegen.

‘De lêste grins, wier, dat is de moaiste,’ sis ik.

Ik rin nei him ta en streakje him oer it gesicht. Hy docht syn eagen ticht. Ik lis it mes tsjin syn wang en hear dat er hieltiten hurder himet.

‘Dit is foar dy de dream. Dit is it ferhaal dat ik fertelle moast. Sjoch, hjir binne myn skonken. Sjochst hoe't se troch de wrâld huppelje? En hjir is myn lichem. Allegearre foar dy. En dan myn hannen dy't sa graach dit mes foar dy ree hâlde. O ja, it is der allegearre foar dy.’

At er syn eagen efkes iepen docht, helje ik mei in rap gebaar it mes troch syn kiel hinne.

At ik it bloed opdweile ha en him yn in bad sâltsoer lein ha, gean ik foar it rút stean. It tongeret. Ik knik it spegelbyld ta. Ja, it is safier. Wy binne de oantaasting foarby.