|
| |
| |
| |
Eeltsje Hettinga
De opferve dei
Moaier as oait liket hjoed
Suver âlderwetsk strykt it ljocht
de gevels op, sa't yn 't sintsjen
oan de pier in frou har noch
it liif ynsmart, dat it glimt fan
d' oalje. Dom. Neat hat oktober
om by te setten, oars net as
in opsnolkjen fan roastige
dagen, fan gloarje like falsk as
de fasade fan 'e pakhûzen
Ruslân en Java. Tiid lit it hert
net fan skyn feroarje. Hoarich
klinkt it toerlet oer de stêd.
Yn 'e skjirre fan it hynstesturtfamke,
boppe de blinkende skat yn
it kûltsje fan har klokrôk hâldt,
ferpikke de jonges op it plein
de knikkertpûde om har wiidsprate
lok hawwe harsels langer op
| |
| |
in ûneinich tal tegels set.
Stadichwei jouw' de manlju op
de bank by de haven belies
foar de kâlde wyn út see en
ûnder de kobbe har gjalp sylt
in krante de brêge oer. Dravend
mar te let, skopt in toeriste
har pumps achter de Flylân oan.
Op hâldt de ûnskuld fan see har
kopkesjaan. En út dript de dei
har opferve gesicht yn 'e bui
oer gevel en kaai, sa't somtiids
in traach útrinnende make-up,
weaker as kak, de wytpleist're
koppen fan 'e stedsnotabele
wiven ûntheisteret. En dêr't
wilsterguod nei it westen trekt,
moartet yn it skimer oer.
d' Ingelske tún it dûbele hert
fan de strûsfûgel, lilker as oait.
| |
| |
| |
Nacht oer Greonterp
Ut mar en poel stalt mist myn nacht.
dêr't se mei út it Suden kaam,
dûkt leech in dûnkere ierde yn.
As har lichem wurde polder en pleats wei
yn in hielal sûnder gesicht.
De Ljouwerter oan 'e kant, de radio út
fertelle popel en flear yn it risseljende
hôf fan Galema, ivich mear.
En op klompen as klokken giet de skym
fan Eling te ôfljochtsjen neffens
syn biedwurd: Wat let wurdt,
ropt ta de freugden fan 't libben.
It doarp jout him del ûnder
it krúsbyld boppe syn kûster, sliept
as in roas op in krâns fan gebed, burgen
yn syn boeretiid op Gods tsjil
sa't ik leaude yn har, oan wa't ik
myn romte, tiid en sjongen ûntliende.
| |
| |
In flesse Southern Comfort foar de greep
stook ik op 'e tegels in fjurke
fan kranten en blaas my de tiid
fan 't skynber gewichtige nijs oan
en wei, jiske op 'e romte.
O, elk wurd docht langer de dracht
Finzen yn it helle ljocht
fan de bûtenlantearn' springt in hazze
yn 'e pearse earen fan de koal en harket:
guozzen en ljippen krite ûnrêst
boppe de bline polder. Lûdop
praat ik no yn mysels om.
Songen is it liet fan simmer
en ûnoantaastber fier is har antlit,
dat as de sinne, lôgjend boppe mar
en poel my ûnoerwinlik makke,
wylst sit ik op yn myn nacht,
ferslein lyk Antaeus yn syn moardnerswaar.
| |
| |
Dronken taast ik nei de ynsakke foarmen
fan har rokken en beha, dy't hjir
noch hingje boppe myn kûster.
In kâld stee, dit lichem, fan skrouskens beset.
Pleats noch plak hat it libben
dat no súnder gesicht fan leafde is.
Elk wurd docht langer de macht
fan stilte tekoart, of sa't P. sei:
‘Gjin wurden. In gebeart. Ik skriuw net mear.’
| |
| |
| |
It bloed fan Breughel I
De jagers yn de snie
Troch it deldragend winterbeamte
ropt nei de lange jacht de bline
driuw nei hûs en wente. It is al
let yn 'e middei. Yn de bedelte
tjirget har it lytse winterfolk.
De froast en ûnherberchsumheid
fan 'e fierte wol treast, glidet
in pearke oer it iis. Wylst lûkt
en moannet de fuorman syn oksen.
Healwei de brêge, ûnder in prúk
fan prikfjoerguod bealget libben
har krûm foar in bytsje waarmte
yn de hurd, ha, as it foartiden
al net beswykt ûnder de fracht
fan it eigen gewicht. De holle
djip foardel bûk'lje twa froulju
hastich de doarpsfeart oer, dôf
foar de skarrelder yn de wylgewâl.
| |
| |
De fochtige noazen fan 'e reade
jachthûnen yn har sok bokselje
oer de steile heuvels de jagers
fierder de snie troch. Wat hâldt
har, djip yn gedachten wei, noch
op fuotten? It wyld oan stokken,
de hite langst nei hûs, sa't by
de herberge de kjeld en skroei
keard wurde fan 't okeren fjoer?
Djip fan stilte laden is it lân,
mei it iis, dat grau de bonkige
winterloften wjerspegelet. Dêr't
gryslike stomp de bergen swije,
skûlet yn 't beamte it fûgelte,
dat dûnker as de dea, de rûmte
op 'e kuer hat, o, op 'e swarte
wjokken, roppich, de djipte yn
saait, as tiid har wankend krús.
| |
| |
| |
II
Dit âld' winterlânskip dat yn al
syn ienfâld fan linen, foarmen en
kleur it each abrupt oerweldiget,
nimt jin mei de list yn ta bewiis:
Nimmen wynt him wei foar it wêzen
fan de natoer, sa't by 't wekker
wurden gjinien de tsjustere Alp
fan syn neare dream negearje kin,
oars net as op eigen hals en kiel.
Wy binne, by einbeslút, yn Freud
syn Wenen; ek al hie hear Breughel
yn syn tiid net de hege kanapee
ta syn foldwaan, de midsieuwen yn
minskene brein binne der sûnt net
minder om. (Djip yn 't ravyn fan
har paapske geast bidt Eastenryk
oidipoedaal, oan de Maagd Maria.
Sette hjir net in oarloch ûtein?)
| |
| |
In winterlânskip. In werklikheid
sprekt, mar rekkenje net fansels.
Al hat men ek de mooglikheid om
lykas de hastich foarbyflitsende
toerist, it gehiel waar te nimmen
as inkeld in moai wintertafriel,
in perspektyf foar in wite Kryst
(dy't allang begroeven is) of as
in thús, by 't behang passend stik.
Salangst dysels oan de bûtenkant
hâldst fan 't yn wêzen gefaarlike
byld, rinst, útsein it triviale
fan in neatsizzende werklikheid,
gjin risiko. No ja... besjoch it
ek mar! Alde Sigmund-om sil der
grif in prachtige ferklearring
foar ha. My de list ynjeiend as
yn in faam, sette in reis útein.
| |
| |
| |
III
Feninich, sa't de bolle wyn my
troch de bombasinen mantel snijt.
Myn bruorren, ha hja like folle
fan de kjeld te lijen? Hja swije.
De gesichten sitte stiif op slot.
Elk fan ús draacht yn 't prisoen
fan de boaze tiid syn eigen lot.
It bloed, dat oan myn hartefanger
klibbet, beswierret my de siele.
Dat it har wizânsje wie en flean
op swarte katten de loften troch
wie mar in útfynsel. Net sij, wy
wiene betsjoend; as hûnen sa dûm
binn' wy ús oan har te bûten gong'.
O hear it spytgnyskjen fan wyn en
roeken, in duvelsk motet, dat is
de skriklike neigalm fan har dea
yn it read' wâld fan myn gewisse.
| |
| |
Trijeresom beare wy, dat wy froed
as altiden op hûs oangean, as wie
der donderkater neat bard, as kinn'
wy, bûten skuld, werom ta 't âlde
doarp, it Hyperboréas, fan foar
de jacht. Ah dwazen dy't wy binne.
Wy skouderje stilwei de herberch,
benaud dat it folk ús de grouweldied
fan it skurve oantlit lêst.
O in pear bline dolkstjitten. Dat
wie it ferskil tusken de by- en de
deadsliep. De wite bosken kleuren
fan har lichem read. Gjinien fan
myn maten dy't heart hoe't no har
lyk yn it tichthûs fan myn siele
omraast. Ik, dy't fan Gabriël hiet.
De heuvels del faksearje my earst
de flokken as triennen út 'e hel.
|
|
Auteursrechtelijk beschermd