Trotwaer. Jaargang 23

[p. 146]

Doeke Sijens
Under ien paraplu

Foar my hie in âld minske sa'n drokte mei har tas-op-tsjiltsjes, dat ik Simen hielendal net seach. It kaam my min út. De rigen foar de kassa hienen sûnder ein west en ik moast noch nei de bakker en de slachter. Eins hie ik al werom op it wurk wêze moatten.

‘Do wurdst al in echte húsfrou,’ sei er en wiisde nei myn grôtfolle boadskippetas. De doas mei aaien lei boppe-op.

‘Hoe is 't, foldocht it dy wat, tegearre ûnder de paraplu?’ Hy gnyske en gie der ris rêstich by stean. Hy seach de kassabon dy't ik noch yn 'e hân hie.

‘Hast it fansels net oan tiid om kofje te drinken? Komst moarn hoopje ik dochs wol op 'e jierdei fan Andrys?’

Eins hie ik dat net fan doel west om't Sjoerd perfoarst net mei woe mar doe't ik Simen seach woe ik dy oare freonen ek wolris wer treffe. Ik hie it sloere litten.

‘Ik tink it wol,’ sei ik hastich. Ik socht yn myn bûsen nei it boadskippelistke. Hie ik wol tomaten kocht?

‘Wy krije jûn foar it earst iters,’ betsjutte ik. Simen lake. Hy hie gjin begrutsjen.

‘Jo hawwe gelok’, sei de assistinte doe't se de doar iepen die, ‘de toskedokter giet moarn mei fakânsje.’

‘Yn novimber?’ frege ik. Sy lake wat en brocht my nei de wachtkeamer. Dêr wie fierders net ien. Ik fielde op 'e nij mei de tonge oan it gat yn myn kies. Fan 'e moarn wie der by it toskepoetsen samar in folling útfallen. Doe't ik it swarte stientsje yn 'e hân hold like it wol grut genôch foar twa kiezzen. Jierren wie it sitten bleaun, ynienen joech it it dan oer. Sokke dingen fleane my altyd oan. Wat sil der noch efterneikomme, tink ik dan.

Op in tafel leinen wat tydskriften, allegear oer reizgjen of túntsjen. (Dit wie net samar in toskedokter!) Yn ien dêrfan stie in stik oer de plakken dêr't wy fan 't simmer west hienen: Viareggio, Siena, Cinqueterra. Dêr wie ek it beslút nommen om meikoarten byïnoar te wenjen. Net allinnich om't myn húshier safolle heger waard, wy woenen it gewoan stomme graach. Bytiden tocht ik wolris dat de waarmte dêr, it heldere ljocht, ús betsjoend hienen.

De toskedokter sei net folle, hy gie fuortendaliks oan it wurk. Hy moast fansels noch ynpakke. Wylst hy dwaande wie en de as-

[p. 147]

sistinte mei slangeguod om my hinne rûn, tocht ik wer oan dy wiken oan it strân, ús tagedienens. Dat hie echt west! De boar joech hast gjin lûd en it die hielendal net sear, sa modern wie de behanneling. Ik tocht oan it jûnsiten.

Men seit wolris dat katten oan in hûs hingje en net oer ferfarren kinne. Moarke hie lykwols nearne lêst fan hân. Sy siet op 'e keukentafel as hie se altyd al yn dit hûs wenne. Sjoerd, dy't krekt thús wie, struts har oer de kop. Hy wie no har favoryt.

‘It kaam my fan 'e middei yn 't sin,’ sei ik tsjin him, ‘datsto fannacht in kear seidest I swim with the sharks.’

Ik besocht ûnderwilens de feltsjes fan de tomaten te heljen ûnder de gleonhite kraan. Sjoerd gie neist my stean en seach myn gegriem.

‘Ik wit der neat mear fan. Soe it út in ferske wêze? Ik ha oars lekker sliept. Miskien betsjut it wol dat ik oppasse moat mei dy!’ Hy sloech my op it skouder.

Ik harke mar heal. It woe net rjocht, de skyl liet net los en myn fingers dienen sear.

‘Moatst net sa'n drokte meitsje, gjinien fernimt it ferskil. Ik leau, dat it allinnich goed wol asto siedend wetter brûkst.’

Wêrom sette sy dat er ek net by yn sa'n itensiedersboek, tocht ik lilk. Ik hie noait net sa'n held yn 'e keuken west, mar dizze jûn woe ik wat bysûnders klearmeitsje. Sjoerd wie freeds altyd let thús en hie útsteld om nei in restaurant te gean, mar dat woe ik net. Wy setten ommers tegearre út ein!

Hy hie Moarke op in stoel set en woe de tafel oansette. ‘Nee, nee,’ rôp ik, ‘wy ite yn 'e keamer, hjir is gjin romte genôch.’ Ik hearde de argewaasje yn myn stim.

Ik wie al heal yn 'e sliep doe't Sjoerd op bêd kaam. Hy hie ôfwosken. Ik lei mei de rêch nei him ta. Earst fernaam ik neat, doe struts er my de heup. Ynienen kroep er stiif tsjin my oan, de mûle tsjin myn ear. In hân glied myn piamabroek yn. Ik ferweegde net, ik wie fierstente slûch. Fuort dêrnei swom ik yn in rûn swimbad. It wetter wie helder en hearlik waarm. Maklik sykhelle ik ûnder wetter. Doe swom Sjoerd neist my. Hy hie in reade ûnderbroek oan, krekt as dy jûns.

Wy swommen lykop. Ynienen wie der ek in grutte, hast trochsichtige wite fisk, dy't syn bek iepen hold. Hy hie mar ien tosk. Fan alle kanten kamen der no sokke fisken, allegear trochsichtich wyt en mei mar ien tosk. Stadichoan rekke it swimbad grôtfol en ik fielde de kâlde skobben fan 'e fisken tsjin myn fel. Ik seach al dy tosken en tocht, ik moat hjir wei. Sjoerd swom no sawat tsjin my oan en ús earmen en skonken rekken betize. Ik seach dat er sei: ‘Wy moatte nei boppen.’ Ik woe ek wol út ein sette, mar it woe

[p. 148]

net. Ik wie ynsluten. It wetter begûn te buorreljen en stadichoan sonk ik.

De oare middeis fûn ik by it útpakken fan wat doazen in kaai fan myn earder hûs. Frjemdernôch hie ik in skoftsje fan doel west om de hier noch net op te sizzen; wylst ik dan al yn ús nij hûs wenne, soe ik dan sa no en dan dêr nochris even sjen kinne. In útwykmooglikheid. Dat wie yn 'e tiid dat ik rekkene mei in weromslach, twivele, net oer ús of it hûs, nee it wie folle diziger. Ik hong tsjin it ferfarren oan om't ik altyd allinnich wenne hie en dêr wol oer mocht. Eins hie ik der net mear mei rekkene dat it feroarje soe. Ynienen waard alles oars en soe it gjin beheining betsjutte, yn ien hûs mei Sjoerd? Ien kear hie ik besocht om mei Sjoerd te praten oer myn wifeling en hy sei dat hy dat ek wolris hân hie, mar dat er dêr mei my net oer yn siet. Mear doarst ik doe net mear te sizzen en ik hie in briefke oan 'e húsbaas skreaun.

Doe't ik letter it lêste guod yn 'e auto brocht hie, wie ik de twa keamers nochris trochrûn, suver ûnwennich. Der wie neat mear oan. De muorren wienen keal en oer de flier seach men allegear frjemde plakken.

Ik hold de kaai yn 'e hân. It wie in reserve kaai, dy't ik sels noait brûkt hie. Ik koe der hinne fytse, tocht ik, de nije minsken wennen der noch net. It soe der ferboud wurde en soks duorret wol even. Mar wat woe ik dêr dan dwaan, frege ik mysels. Ik soe der neat mear fan mysels fine. Wat moast ik tsjin Sjoerd sizze? Boppedat, it reinde as de see. De kaai smiet ik by it guod dat fuort moast. Sy hienen it slot ek grif feroare.

De bus wie fol. De ruten wienen beslein en it rûkte foaral nei wiete reinjassen. De measte reizgers hienen fêst boadskippen yn 'e stêd dien en wienen no wer op 'e weromreis.

Sjoerd hie sein dat er it net slim fûn dat ik nei Andrys syn feest woe. Echt leuk fûn er it net, dat murk ik wol, mar doe't er frege oft ik de auto ek mei ha woe wist ik dat er net lilk wie. Hy die lykwols in bytsje ofhâldend doe't ik fuortgie.

Neist my siet in jonge mei in walkman, dy't er fierstente lûd oanstean hie. Hy hie de eagen ticht en ik koe him rêstich besjen. Hy hie in moaie kromme noas en swart, slaggerich hier. Hy like wol op dy Italjaanske jonges, dy't wy fan 't simmer sa'n soad op it strân sjoen hienen. Altyd yn groepkes byinoar, in soad prate fansels en fuotbalje.

It like al wer sa lang lyn, no't de rein op it dak fan de bus sloech en elkenien wer bleek en wurch wie. Dêrtroch kaam my de jonge wer yn 't sin, dy't wis in wike neist ús oan it strân lein hie. Hy prate al dy dagen mei gjin ien, lei allinnich mar yn 'e sinne en smookte sa no en dan in sigaret. Altyd hie

[p. 149]

er deselde swarte swimbroek oan. Kreas wie er net en frijwat meager, mar syn folslein allinnichwêzen fûn ik fassinearjend.

Ik hie in stikmannich foto's fan him makke. Sjoerd woe dat eins net lije, mar ik hie it dochs dien. Letter mochten de foto's wol yn it album om't er se as oantinken wol moai fûn.

Doe't de bus stil hold yn Andrys syn doarp wie ik de iennige dy't útstapte. Andrys woe graach ticht by de natuer libje, mar dêr like my yn 'e winter net folle oan. It waaide fûl, it wie kâld, wiet en it paad nei syn hûs wie glysterich troch de ôffallen blêden.

Der wie meast âlde kunde: Rikele, Maeike, Liuwe, Simen fansels, Bindert en Els, Lútsen. Mei de measten hie ik, sa die bliken, net folle oars te bepraten as Sjoerd, ús nij hûs, it wurk. It âlde gefoel wie der net mear. Miskien wie dat al langer fuort, mar dy jûns fielde ik in ofstân, krekt as wie ik der tafallich telâne kommen.

Tom kaam letter. Jierren wie it no al wer lyn dat wy in skoft tegearre west hienen en elke kear hie ik it slim fûn om wer mei him te praten. Hy hie doedestiids der wolris in oaren by en dat hie my sear dien. Ik hie it dêrom útmakke, foar him hie dat net hoegd. Fansels wie er op 'e hichte.

‘Dizze hast klemriden, hear ik. Grif ek tegearre in hypteek?’ Hy lake. Ik hie fan him gjin oar praat ferwachte. Hy koe myn ferlangst nei fêstigens en lykwicht net begripe. Hy fûn it kliemsk. Ik sei mar neat.

‘Noch altyd in romantikus, ik sjoch it wol. Do wist no dochs wol hoe't it giet. Yn it earstoan is it geweldich, mar stadichoan wurdst wekker út 'e dream en dan kinst gjin kant út. En hy wurdt keal fansels.’ Hy seach nei myn hier, mar der wie noch neat mei te rêden.

‘Bisto noch mei dy jonge mei dat burd? Hoe hiet er?’

Hy seach nei syn fleske bier en skodholle. ‘Bistn't wiis! Hy woe ek tegearre in hûs keapje, mar ik doch net oan nesseljen. Nei twa wiken flean ik tsjin de muorren op.’

It soe alles stikken meitsje, sei er doedestiids tsjin my. Ik koe my dat mei Sjoerd net yntinke. Dy hie ek al sa lang socht nei sa'n ien as ik.

‘Dy jonge, dêr, kinst dy?’ Hy wiisde mei syn fleske.

Fansels wist ik net wa't it wie, mar ik hie der wol aardichheid oan om te sjen oft de jonge him ek helterje liet. Eartiids hie dat wol oars west. Dan waard ik sa jaloersk dat ik gjin wille mear hie en wiken lang stume.

‘It slimste fyn ik it boadskipjen,’ hearde ik mysels sizzen. It wie let, de rutewiskers makken in heislik leven en ik wie fansels net botte helder mear.

[p. 150]

Koartlyn hie Maeike in auto kocht en dêrom koe ik mei har werom ride. Us praat gie oer har húslike omstannichheden. Sy wie troud, hie in pear bern en fûn it húshâlden swier.

‘Elke moarn itselde gesicht neist my, dat fyn ik wolris ferfelend,’ sei sy, ‘Henk en ik sliepe faak apart, ik haw ferlet fan romte.’ Wat wie dat dochs mei al dy minsken en har romte en frijheid. Ik fûn neat moaier as nachts wekker te wurden en dat Sjoerd dan neist my lei. Ik sei wat oer smoutens, wylst Maeike ús strjitte ynried, mar sy skodholle wat. ‘It is wier hear, fan dy keamer foar dysels. Dat wurdst noch wol gewaar.’ Sy luts de doar fan 'e auto efter my ticht en ried fuort. In sekonde tocht ik dat se wol toeterje soe, mar dat foel ta.

Ik stie allinnich yn 'e strjitte. By gjinien op it rigeltsje baarnde ljocht. By ús ek net. It wie droech, mar ik seach dat der grutte wolken foarby dreauwen. Ik wie bliid dat ik der wer wie.

Sjoerd ferweegde him net doe't ik op bêd gie, mar ynienen rôle er nei my ta, lei in hân op myn búk en flústere mei in slûge stim: ‘Hast dy lekker sêd iten, beest?’

Ik wie noch net earlik yn 'e sliep, doe't ik al oer in dyk rûn mei oan ien kant griene beamkes. It wie simmer, in blauwe loft. Ik hearde in heech, triljend lûd. ‘Sweltsjes?’ tocht ik, mar doe seach ik wêr't it lûd wei kaam. Op in swiere tûke siet in fûgel mei in read boarst en hiel dûnzige fearkes. It fûgeltsje like my grutter ta as normaal, mar folle ferstân haw ik der net fan. In stim achter my - of wie it yn myn holle - sei: ‘Dat is in skelfink. Meastal binne dy tegearre, mar bytiden is der wolris ien allinnich. Dy sjongt it moaist.’

‘Dat is ûnsin,’ woe ik sizze, mar it fûgeltsje wie kjel wurden en song net mear. It seach my rjocht oan, mei giele, gleone eachjes. It like wol as knypeage it hiel even tsjin my. Doe fleach it fuort.