Trotwaer. Jaargang 22

[p. 151]

Josse de Haan
God-herself, the law of the KNIL
weiwurden kaaiwurden

Amsterdam, 6 april 1990

De ‘twaddehânswjerklank’ fan cvdw kin gearfette wurde yn in tal stekwurden, lit ús sizze, de kaaiwurden fan syn yndoktrinearre brein:

blasfemy/lúkse/blastich/oantraapje/tsjerke/twaddehâns (want cvdw is superieur)/de Minsk (besiele)/de duvel (ûntsiele, mar wol alve teannen)/folkfijannige eleminten (Freud, Breton, Dada)/net fris/wyldseauwige, ûnfoege, lichaamlike leafde/net algemien begryplik/cvdw's jefte/de dichter is in meunster/ poze, foardegekhâlderij, (sels)bedroch.

Tsjinoer de anargo-liberale ynfalshoeke yn 'e krityk fan Jan Wybenga op Geefike pears gers (L.C., maart '88) komt dan no nei twa jier stinnen Trotwaer yn 'e persoan fan cvdw mei in swarte knibbelhoasreaksje út 'e artikelsafollerûnten. Oer klisjees sprutsen! In 70 jier lyn krigen de dadaïsten/surrealisten itselde soart kommentaar. De heksen en duvels yn skriuwers-keunstners moasten op 'e brânsteapel, want dizze folksfijannige eleminten brochten it folk ommers op ferkearde ideeën. Oarlochfiere lykas krekt bard wie ('14-'18), wie teminsten sûn. Trotwaer 1990: in moai nij jaske, en romte foar the law of the KNIL. De duvel moat wer útbaarnd wurde (dichters, keunstners, swarten, joaden, homo's, ensf.). Ja, anno 1990, Fryslân op it smel trotwaer.

De rankuneuze feiten lizze sa:

a	ein april '89 begjint in kommisje fan sân lju mei de tarieding fan it surrealistysk spektakel yn it Fries Museum op 22-9-'89;
b	Geart de Vries en ik sille foar de dichters soargje;
c	begjin july meldt Piter Yedema dat syn freon, de my ûnbekende cvdw, miskien ek fersen foarlêze kin; ik kin der net allinne oer kedize, mar freegje Piter Y. oan cvdw út te stellen wat fersen te stjoeren;
d	begjin sept. - it program is dan al rûn - krij ik een briefke fan cvdw dy't ferwiist nei in pear fersen yn de ‘bledsjes trotwaer en hjir’;
e	op it boekefeest yn de Harmony (okt./nov.) tref ik foar 't earst de kobaltblauklaaide cvdw dy't my ferwyt dat ik him net frege hie foar de surrealistyske jûn; tagelyk kundiget er wat gnizerich oan dat er mei in krityk dwaande is op Geeffike...
f	begjin des. krij ik as lêzer fan de KU in manuskript fersen fan cvdw; ik bin posi-

[p. 152]

tyf foar útjaan, en skriuw him dat ik net op 'e hichte wie fan syn poëzy, hy hie wol yn it program fan sept. past, der sitte yndied surrealistyske eleminten yn syn fersen; it hat ek de lêste kear west dat ik wat oer dy fersen skreaun haw.

Inkelde noaten by it gesprek fan de kobaltblauklaaide cvdw:

1	ik haw sels in f 1.000, - yn de bondel Geeffike pears gers stutsen, mar om no te sizzen ‘lúks’, nee! Nim dan de nijste bondel Rapsody yn stien, dy is pas echt lúks, mar dat hat my dan ek f 1.250, - koste, ek diskear gjin belestingjild fan cvdw;
2	ik haw net yn 'e rekken hân dat ik lid wie fan in blastige kommisje, earder it tsjinoerstelde;
3	it automatysk skriuwen ûnder ynfloed fan drank en/of drugs hat eins nea wat opsmiten, it is ek net in soad publisearre; Breton is dêr helder oer yn syn manifesten, sels Artaud brûkte syn rede;
4	‘Tuorkje yn 'e tijen’ jout mei de romte bûten it fers de romte yn it fers; ek hjir hat cvdw gjin jild yn stutsen;
5	‘De kollekteponge fan de moraal’ hat te krijen mei it ‘glinsterjende’ fan de do (posityf of negatyf); men moat wol folslein troch de tsjerke ferjûn wêze om soks derby te heljen, en it sterket my yn myn opfetting dat de fûle anty-tsjerklike tendinzen yn it surrealisme terjochte wiene (binne); it skeind wêzen troch dit systeem fljocht cvdw de pinne út;
6	it is spitich dat de swarte knibbelhoasideolooch de eroatyske genietingen fan in ‘kidelstien’ op in frouljusliif - op 'e nâle bygelyks - en in spannende ‘waskline’ tusken twa boarsten noch nea preaun hat, mar ja, boartsjen yn en troch de leafde is fansels in sûndich fenomeen;
7	jawis, surrealistyske fersen hawwe soms allinne mar in ‘oantreklik lûd en ritme’, want de rede spilet net altiten in rol yn dizze tige eroatyske strofe oer de ‘nulgraad fan dyn nokkernút’ (soms, cvdw, is de leafde as in drug, en net keunstmjittich);
8	yn de lotushâlding, cvdw, falle de tsien teannen gear mei de alfde - alteast by immen fan it manlik geslacht - en yn dizze faze fan de bondel (it binne leafdesfersen) spilet de alfde tean noch gjin rol; surrealistyske erotyk! As Jo it útprobearre hiene (10 +1 = 11), wiene Jo dat tsjinkommen, of hawwe Jo Jo alfde tean ferspile? Om Jo styl oan te hâlden: dy alfde is oan de MAN foarbehâlden, en net oan de WOMAN (dit útelkoarhâlden fan superieur en ynferieur - sjoch it alfde Boek - moat Jo dochs wol oansprekke);
9	Ek nei santich jier stjonkt in him dichter neamende Fries yn 'e fâle fan it Geeffike pears gers, sa't de tradysje fan de tsjinstanners fan it surrealisme easket. Amen, cvdw, mei twaddehânsgroet.

Josse de Haan