Trotwaer. Jaargang 22

[p. 73]

Margryt Poortstra
Yn 'e klean

Har earm swaait foar my lâns. ‘Dêr mar,’ wappert har hân. Op it terras stiet alles yn it gelid. In taffeltsje mei twa sinnestuollen, in termoskanne, kopkes en fleskes, en in boks mei boartersguod. Twa parasols hâlde de sinne út de hoeke wei.

Se hat it jonkje op 'e earm en faget him foar de safolste kear om 'e skjinne mûle hinne. Hy skodhollet wyld en skopt har. Se glimket nei my as woe se har foar it bern ferûntskuldigje.

Maaike sit plat op it gat foar de drompel en nimt de kleurige tún, dy't yn alle gloarje yn 'e sinne leit, rêstich yn har op. Wy stroffelje hast oer har hinne as wy nei bûten sille. Ik krij har by de spekearmkes omheech en triuw har heup foar heup, hophop, in pear stapkes it terras op. Dêr ploft se wer del. Se sjocht omheech, my oan, en ik knik: it is goed. Har holle draait wer nei de tún.

Hilde set har wyt mei blauwe soan yn de boks. Se liket folle smeller no't se klean oan hat. It sjaaltsje, dat as in kraach oan har blûske fêstsit, hinget har yn in keunstige knoop op it boarst. De blûze sit sa rom om har hinne dat de rûne foarmen ferdwine. Oan har fuotten tikje dûnkere hakjesskuon. By beide stekt in rôze lakte tean troch in gat oan de foarkant. Alles sit kreas ferpakt.

Wy nimme elkoar op, al dwale ús eagen út fatsoen no en dan oer de tún of nei de bern. Wat tinkt se fan myn koarte rok en bleate fuotten, fan it t-shirt dat my hieltyd fan it skouder glidet en dêr't ik stikem fan genietsje as de sinne my ûnbehindere op it fleis baarnt.

Se is ferlegen en sit strak en rjocht op ‘e stoel. Kofje, en sûkerklûntsjes mei in sulveren griperke.

Maaike lûkt har oan myn stoelpoat omheech en rikt swijend nei har fleske mei roosvisee. It jonkje klimt by in steapel boartersguod op, skopt der ûngeduldich yn om en falt, as er ien hân fan it stek hellet, mei de noas op it hout.

Gûle, raze.

Se krijt him út 'e boks en faget him de gûlflibe fan it kin mei in slabe dy't se, foar't er de holle tsjin har oanlizze kin, oer it skouder leit.

Ik streakje oer de plúskes fan Maaike har holle. Alle kearen as se slokt, buollet it yn de fontanel justjes omheech. Klokklok. Toarst.

[p. 74]

Se waard berne mei toarst. Ik hong mei muoite yn in steapel kessens, omheechskuord troch in sterke ferpleechster, doe't se foar de earste kear drinke soe. It ynfússlankje siet yn 'e wei en kringele om it lytse holtsje, dat al sykjend tsjin my oan stuitere. Har mûltsje wie wiet en it fel plakte my fan it swit. In suster stjoerde it kopke en treau it my tsjin it boarst. Hap. In flymskerpe pine skeat troch my hinne. Triennen spatten my yn 'e eagen.

Myn berntsje sûgde har oan my fêst, bleau hingjen doe't ik myn ferkrampe skonken wat sakje liet, en makke hûngerige lûden. By elke ‘njok’ skuorde it my troch it liif en hoeden skode ik in hân tusken it yn in tekkentsje wuolle protsje en myn skeinde búk.

Moannen letter, doe't se dei yn dei út op myn molke libbe, sieten de blauwe plakken my op 'e rêch, dêr't se my mei har lytse hantsjes kniep as wie se bang dat ik har fuortskowe en net sêd drinke litte soe.

Der hong in waarme, swiete rook oer de bêden. Inkeld moarns, as de waskbakken op de kastkes kletteren en der suchten fan genot achter de kleden weikamen, waard de rook wei yn dy fan sjippe en fan rûkersguod dat op de skjinne nachtklean sprinkele waard. Sloffen sleepten fuotsje foar fuotsje oer de flier. Bêd foar bêd kamen de froulju yn beweging. De earste, hast triomfantlike gong nei it húske. In flesse mei om it rauwe fleis mei lij wetter ôf te spielen. Guon stutsen in spegeltsje yn de bûse fan de duster om sjen te kinnen wat der bard wie. En se seagen ferlegen as de man wer by it bêd siet en neat fernaam fan de giele molke dy't troch de kreakjende b.h. rûn en fan it bloed dat njoggen moanne bestjurre lein hie. Ik hearde deroer flústerjen en klaude hoeden, ûnder de tekkens, de pleisters los om de reade groede te besjen dy't fan it weiskearde hier oant myn nâle rûn.

De earste dagen hie ik oan mysels en it bern genôch. It famke mei de fiske-eachjes, dat as in katsje fan my dronk en by my lei. Se swaaide mei de lange, tinne earmkes, se luts mei de mûle as yn in wrede gniis en dronk en sliepte. Soms wie it ûnsjoch en frjemd, soms wie it dúdlik myn eigen fleis en bloed. En hieltyd kamen de triennen dêr't ik gjin reden foar wist.

Fêstlein oan de slange fan it ynfús koe ik inkeld om my hinne sjen, net gean, net ite of drinke, oars net as de 30 cc lije tee om my de mûle mei te spielen. Ik hie derop stien om bôle te iten, te kôgjen, tsjin it advys fan de dokter yn. It waard my jûn: ien stikje bôle, en ik moast it belije troch midden yn de nacht alles derút te spuien. Se lieten my in healoere yn de stjonkende brot lizze. Drokdrok.

Mar it ynfús waard fuortridcn en ik koe

[p. 75]

rinne, fan bêd ôf, de sikehúswrâld yn.

Hilde lei meastal mei de rêch nei de seal. Ik tocht dat se in protte sliepte, mar doe't ik it weage oan de oare kant fan har bêd te kommen, seach ik dat se mei grutte eagen nei bûten lei te stoarjen. Se sei neat, mar deselde eagen folgen my, doe't ik foar it rút lâns rûn. Yn it hoekje line ik tsjin de muorre. De loft wie strak blau en oer it parkearplak lei in lang, swart skaad fan it gebou dêr't ik yn útfanhuze. De temperatuer wie hjir binnen altyd heech. In benearjende waarmte hold ús tempo leech en ús tinken sleau.

‘Hoe hytsto,’ flústere Hilde. Ik luts it krukje ûnder har bêd wei en gong sitten, wylst ik ien hân beskermjend ûnder myn weak, hingjend liif hold.

Se prate lang troch. Doe't de itenskarre ratteljend oer de gong riden waard, soe ik oerein, mar se lei my in hân op 'e earm en frege oft ik letter wer by har komme woe. Har lûd wie heas en slepend, krekt as wie se hast te wurch om har stim te brûken. Alle kearen as ik dêr in skoftke sitten hie te harkjen, ferwachte ik hieltyd dat se ophâlde soe, dat se de eagen tichtdwaan soe en weisakje soe yn in swiere sliep, mar se die it net en ik hearde har hiele ferhaal.

It jonkje wie te betiid berne, nei acht moanne, langer hie it net yn har liif past. Foar't er dêr in begjin makke, siet der al in fleisbeam en se hie in healjier lizze moatten. Altyd op deselde side, sa, dat it bern de romte hie en net ferplettere waard troch de frjemde swolm dy't him dêr op it ferkearde stuit nestele hie. Se liet har búk sjen. It slappe fleis hong nei ien kant en in delte fan streekjes, dêr't har ûnderhûd troch de spanning skuord wie, rûn út yn it wyt fan it ûnderlekken.

Se hienen it bern yn 'e gaten holden, it de hertslach ôfharke en it holtsje, dat as in swart plak op de monitor fan it echoapparaat ferskynde, hienen se hieltyd wer metten. Op 't lêst hie de romte te lyts west foar it waaksende minskje en wie it helle. Tagelyk wie de fleisbeam fuortsnijd. ‘Mei woartels en al,’ sei se.

Ik wie stil as se fertelde. Hoe koe ik sizze dat de tiid foar de berte myn moaiste west hie, mei it strakke, rûne liif dêr't dei en nacht beweging yn siet. In oar libben yn my, dat ûnder myn hannen rôle, my riede liet as der in bultsje yn de râne fan myn lichem treaun waard. Hoe soe ik har fertelle kinne fan it pluzige holtsje, de waarme, wiete mûle, dy't sa roppich om my socht.

It jonkje lei op de berneôfdieling, yn in kûveuze. In spjirrinkje fan krapoan fjouwer pûn.

Doe't wy de doar fan it sealtsje iepen dienen, kaam de waarmte ús temjitte. In suster fersoarge, mei de hannen yn de rûne gat-

[p. 76]

ten, ien fan har pasjintsjes. Hilde bleau mei de rêch nei de doar ta stean. It fleske mei de molke dy't se moarns ôfkolve hie, hold se mei twa hannen beet. Se klamme it tsjin har oan en seach om har hinne. It swit stie har ûnder de noas en se skodholle. Ik wie bang dat se troch de knibbels sakje soe of, slimmer noch, de doar iepenlûke en fuortdrave. In twadde kear soe it noch mear muoite kostje om har hjirhinne te krijen. Ik kriich har by in earm en luts har mei nei in stoel. ‘Bliuw mar eefkes sitten,’ sei ik. De suster seach achterom en knikte freonlik.

‘Ik bin hast klear, ik sil jo daliks helpe.’ ‘Wêr leit er?’ flústere ik, mar Hilde reagearre net. Ik rûn by de glêzen bakken lâns en besocht har jonkje derút te sykjen, mar ik koe it net sjen. It iene berntsje wie noch lytser as it oare. De smelle lyfkes trillen by it sykheljen, troch de tinne hûd rûnen blauwe triedsjes en de ribbekastkes stutsen heech boppe de platte búkjes út. De measten sieten oan slankjes fêst en der plakten sulveren plaatsjes op de hûd. Klokjes en mjitters sieten oan de wand. It libben tikke en trille en hong hjir o sa brekber yn 'e hite lucht.

De suster kriich it berntsje fan Hilde út syn glêzen hûs. Se wuolle it yn in tekkentsje en doe't it op har skurte lei, stutsen inkeld de teantsjes der ûnderwei.

Se seach fan it bern nei my. It fleske hold se noch stiif yn de oare hân. De suster naam it fan har oer en lei de styk tsjin it sletten mûltsje. Der barde neat. Hilde hold har earm heger, lei in hân oer it holtsje en treau it súntsjes tsjin har oan. Se widze har berntsje, kitele it ûnder de fuotsjes, mar de mûle gong net iepen.

De hiele dei lei se wer mei de rêch nei de seal. Sa lei se it leafste, sei se, sa wie se it wend. Se gûlde, sûnder lûd, mei lytse skokjes troch har skouders. Se woe net mear prate.

As ik letter oan har tocht, seach ik har meastal yn it healtsjustere sealtsje op de berneôfdieling. De lange, bleate skonken foar har út, it berneholtsje tsjin har wite boarst. Se siet yn it feale nachtljocht dat oan alle kanten yn it glês wjerspegele.

Triljend hie se nêst myn bêd stien doe't ik wekker waard.

‘Ik moat derhinne,’ sistere se ticht by myn ear. ‘Ik moat him sjen.’

Sûnder ljocht of lûd te meitsjen slûpten wy troch de seal. As ynbrekkers rûnen wy hurd en op 'e teannen troch de stille gongen. De suster op de kûveuzekeamer skrok, mar liet ús deryn en holp Hilde, tsjin alle regels yn, yn in stoel. Wy stalden kessens om har hinne en de suster lei it sliepende bern yn har earm.

Hy dronk, stadich en mei lange tuskenskoften.

[p. 77]

Wy besykje tichter byinoar te kommen, mar it slagget net. Myn bern kin har neat skele en by it jonkje yn de boks kin ik my it kwetsbere protsje libben fan doe net mear foarstelle. Der wurde nammen neamd en wy prate oer it sikehûs, de dokters, de oare froulju fan 'e seal. Wy sizze: ‘Witst noch wol dat berntsje fan tsien pûn’ en ‘Dy frou dy't net iens wist dat se swier wie.’ Wy knikke en witte beide dat dat it net wie.

De lucht is hjir fris, in simmerwyntsje waait troch de tún. Neat fan de waarme, swiet-soere rook fan doe. De wrâld wie krompen, en yn dy lytse wrâld waarden de minsken nei elkoar ta dreaun.

Maaike lûkt oan myn rok. Se wol fuort. Ik til har op 'e skurte, lis myn mûle op har hier en sjoch oer har holle hinne nei Hilde. Dy giet stean en set de kopkes yninoar. Se sjocht nei my en dan nei it jonkje.

‘Mear komme der net,’ seit se spitich.

As ik nei har rjochte, oanklaaide rêch sjoch, begruttet it my. Yn 'e keamer nimme wy ôfskied. Ik blaas in pear flechtige tuten by har wangen lâns.

‘Kom do ek mar ris by my,’ sis ik, mar wy prate neat ôf en witte dat it der net fan komme sil.