Trotwaer. Jaargang 18

[p. 270]

Doeke Sijens
Yn 'e hjerst binne de kleuren noch moaier

As er yn it wentsje komt, set Jasper alle doaren en ruten iepen. Yn 'e hûs sjocht it der út, krekt as wennet der gjin ien: allinnich it meast nedige húsrie, gjin planten, boeken of kranten; gjin smoarge kopkes op it oanrjocht. Oer alles leit in laachje stof.

It iennige lûd dat er heart is it gûnzjen fan 'e koelkast.

Nei 't er syn tas útpakt hat, rint Jasper nei bûten.

Yn 'e tún fielt er him minder frjemd. Troch it blom- en beamkeguod is it der fleuriger as yn 'e hûs.

Hy hellet in stoel út it skuorke en giet yn 'e sinne sitten.

Brún sil er der net mear fan wurde yn oktober, mar it is noch wol behaachlik. ‘Gean dan allinnich,’ hie Piter sein. Sels woe er absolút net, wêrom wie Jasper net dúdlik wurden. De ûndúdlike motivaasjes dy't er brûkte ha him net oertsjûge. Oars kin Piter hast net wachtsje om de stêd út te gean.

Om syn fernuvering te maskearjen hie Jasper lykwols net trochfrege. Piter hie him útlein hoe't er der komme moast. Oant no ta hie dat noait in probleem west om't er altyd meiride koe, mar no, mei de trein en de bus en foaral op it goede plak útstappe, wie in hiele toer.

‘Is de baas net meikommen,’ hie de buorman frege, doe't Jasper by syn pleats lânsrûn wie.

Se koenen Piter hjir allegear. Se wisten ek alles fan him. Wa't Jasper wie wisten se net, mar dat er al de hiele simmer mei dy ‘jonge fan Sinnema’ meikaam, dát wisten se wol.

Piter hie noch nea heard hoe't se oer al dy jongesbesite tochten, it koe him ek neat skele.

‘Hy koe net, hy hie wat oars,’ hie Jasper tsjin de buorman sein, en wylst er sa yn 'e sinne sit, tinkt er der oer nei hoe wier dat faaks is.

De earste kear dat er hjir wie. Maaie wie it doe, de earste moaie dagen. Jasper koe Piter al wat langer, fan it kafee, mar se wienen noch mar krekt foar it earst oan 'e praat kommen. Hy hie Jasper ferteld fan syn twadde wente, it wie mar in oere riden. It hûs stie bûten it doarp dêr't syn heit boer west hie. Der wie in tún en in magnifyk útsicht de fjilden oer.

[p. 271]

Nei dat wykein hie Piter him faker en faker belle, se hienen nei in tonielstik west, in opera, noch werris nei it kafee en sa wie it begûn.

Dêrnei hienen se der alle wykeinen west.

Der wipt in swarte klyster oer it gers. As stedsjer ken er dizze fûgel, krekt as in mosk, en al hat Piter him noch sa folle oare oantsjut - foaral troch de fierrekiker - Jasper kin se mar net ûnthâlde.

Piter fielt him tige ferbûn mei dit diel fan Fryslân, mei de ‘grûn’ sa 't er it neamt. Fierder is Piter sa sûnder sentiminten, nofteren, men soe him sels koel neame kinne. Hy tinkt goed nei ear't er earne mei begjint. Jasper twifelt der net oan, dat it ek sa is by syn freonskippen.

Jasper spielt in kopke dêr 't er kofje út dronken hat, ûnder de kraan ôf. Hy blêdet yn 'e ynstruksje dy't Piter makke hat foar frjemden dy't hjir wolris útfanhûzje.

‘Bij extreme warmte zolderraampje openzetten’ lêst er.

(Soe dat no ek moatte? It is aardich hyt!)

Dizze winken foar de húshâlding binne typt, elkenien kin it lêze. Sa praktysk is Piter. Jasper hat er frege om hjoed it gers te meanen en dêr sil er dan ek mar mei oan 'e gong.

Middeis pakt er de fyts.

It is sa'n dizige neisimmerdei, de sinne skynt wol mar it is krekt as sit der in flues foar. Der is hast gjin wyn en op dizze ruilferkavelingsdiken sjit it flink op. De bou leit der kreas by. Foar in stik grûn stiet in boerd mei dêrop: ‘Pas op! Pas ingezaaid’.

De seefûgels ha it ek lêzen, der sitte wol hûndert op dat fjild.

Fierderop sjocht er fjouwer fasanten skarreljen.

Hy wie it mar heal fan doel, mar komt dochs by Jantsje en Geart telâne. It is famylje fan Piter, mar hoe't it yninoar sit wit er eins net.

‘De jonges binne nei 't fuotbaljen. Sneons is dat fêste prik,’ seit Jantsje. Hja is in jier of fjirtich, artistyk, jout kursussen oan âlde minsken. Se hat grif al hiel wat fan Piter syn freonen op 'e tee hân. Jasper fynt dat sy sa'n hâlding hat fan ‘hoe lang soe it dizze kear duorje’.

Hy boartet mei de hûn en wit net rjocht wêr't er oer prate moat. Hy hat hjir noch net earder allinnich op besite west.

Letter, as se wat sterkers drinke, wol it allegear wat better. De jonges komme thús, se hawwe har fuotbalklean noch oan. De âldste is fjirtjin. Jasper fynt him moai en is hast oergeunstich. Foar de jonge moat alles noch begjinne. It wurdt al donker as er werom fytst. Ut de sleatten komt damp op.

Foar syn miei ûntteit er wat út de djipfries; hoe 't Piter it foarinoar kriget wit er net, mar it friesfak sit fol. Yn sokke saken is Piter ek wer tige praktysk: der binne gjin winkels tichteby.

[p. 272]

Nei it iten set er de radio oan, der is gjin televyzje. Hy lêst yn ‘Cirkel in het gras’, dat boek hat er meinommen, mar it hâldt him net fêst. Boppe steane noch wol berneboeken, mar hy hat der gjin nocht oan om no mei Piter syn bernetiid dwaande te wêzen.

Earst drinkt er kofje, dêrnei begjint er oan de wyn, dy stiet ek al sa noflik klear. Miskien lêst er dêrtroch makliker, it is sa mar alve oere.

Foar't er op bêd giet, rint er even nei bûten. It is aardich mistich wurden, mar der binne wol stjerren te sjen. It is blêdstil.

Op bêd heart er noch in fûgel. Soe it sa'n ien wêze mei sa'n brike snaffel? Jasper is rillegau yn 'e sliep. Dat er oant no ta hjir altyd mei Piter slept hat - dêr tinkt er mar krekt oan.

‘Wat in leven net!’

‘Wolst ek wyn?’

‘Hy sjocht dat oars.’

‘Mei ik der wol even by, myn trui leit dêr.’

‘Hiest do foarhinne gjin snor?’

‘Dat die wol even sear hear!’

Piter sit wat fansiden en harket nei wat der om him hinne sein wurdt. Op it feest binne net folle minsken dy't er ken.

Hy jout him der ek net echt by, hy wachtet op Hindrik.

Se hawwe hjir ôfpraat, beide kenne se de gastfrou.

Piter drinkt syn glês leech. As it krityk wurdt, wol er noch wolris wat drinke.

It liket oars goed, Hindrik mei him wol lije.

As hy der is, bliuwe se op 'e bank sitten, wylst de oaren dûnsje.

‘Do soest it ris sjen moatte,’ seit Piter, ‘yn 'e hjerst binne de kleuren noch moaier. Mei in pear wiken is it moaie der ôf.

Kinst nije wike snein net?’

De gastfrou ûnderbrekt harren: ‘Sille jim net ris dûnsje, frije kin letter noch wol.’

Nachts - as Hindrik yn 'e sliep is - giet Piter nei de keuken om wat wetter te drinken. Hy sil der wol oan wenne moatte, Hindrik is lang sa krekt net as Jasper. Dy syn oanrjocht is altyd oprêden.

Dizze prakkesaasje hâldt him lykwols net lang út 'e sliep.

De oare moarns wurdt Jasper stadichoan wekker. Hy docht it him oan tiid. Hy hâldt der fan om wat langer op bêd te bliuwen, wylst Piter ien is fan: wek-

[p. 273]

ker - dan der mar ôf. Piter wol ek it leafst allinnich yn in bêd sliepe en wol ek noait mei Jasper tagelyk ûnder de douche. Se hawwe dêr wolris spul om hân.

‘Do bist fierste romantysk,’ seit Piter dan, ‘sokke saken betsjutte neat.’

Hy tinkt oan Piter syn liif, sa't it betiden tsjin himoanleit, waarm en switterich, mar tagelyk tinkt er oan wat Martsje ris sein hat: ‘Piter is in kâlden ien, foar him binne oare minsken boartersguod.’

Sa'n útspraak fynt Jasper oerdreaun, Piter jout him no dochs al in heal jier syn folsleine oandacht.

As er de klean oan hat rint er de tún yn mei syn earste kopke kofje. It is minder waarm as juster, mar de sinne skynt noch wol. Tusken de beammen sitte spinreagen en de bledsjes begjinne te ferkleurjen.

Hjir is de natuer altyd yn feroaring, yn 'e stêd is de hjerst der ynienen.

‘It kin hjir oars tige spookje,’ hat Piter ferteld, ‘hurde wyn en swiere loften. Dan tinke je wol, siet ik mar op in terp.’

It leit der no sa rêstich by dat men it jin net foarstelle kin.

Jasper faget wat gers byinoar en sjocht dan wat út oer it fjild. Yn 'e fierte komme twa fytsers oan. As se tichterby binne, docht it bliken dat it de twa jonges fan Geart en Jantsje binne. Se sjogge him wol, stekke ek in hân op, mar fytse troch. Frjemd, tinkt Jasper, as Piter der is komme se altyd even oan. Soe de iene troch ha, dat hy graach nei him sjen mei?

Hy wol nei hûs, hy begjint him mear en mear nuver en iensum te fielen, hy wol Piter fertelle hoe't it west hat.

Earst yt er noch wat. As er yn 'e keuken dwaande is, heart er hoe't de wyn oanhellet.

Foar 't er de doar útgiet, lêst er de ynstruksjes ‘Bij vertrek’. Sneins is der mar ien bus mei ‘aansluiting’, hy moat avenseare. As er nei de bushalte rint is de loft al fetlik donkerblau wurden. De wyn pûst him lyk yn 'e rêch.

Ut de bus wei sjocht er hoe't de blêden fan 'e beammen waaie.