Trotwaer. Jaargang 18

[p. 71]

Cornelis van der Wal
Yt lekker

In pear wike lyn hie Hidde ek alris tocht dat er wat lyts en reads yn it strewelleguod fan it stedspark ferdwinen seach, mar no wie er der wis fan: der sieten hjir kabouters! Syn niiskrekt diene waarnimming wie wol sà klear west, dat hy twifele der net mear oan; der wie sels noch in skimp fan in wippend grys burdsje sichtber west en ek it reade jakje foldie oan de beskriuwings dy't jo yn mearkes en folksferhalen fine kinne. It mûtske wie neffens Hidde net read west, it skynde wat út in grienens.

Hidde gong op in bankje by de parkfiver sitten en tocht nei oer de wize wêrop't hy kontakt mei it fabelwezen krije koe. Der kaam him neat yn 't sin. Hy klaude mei syn lange neilen yn syn smoarch brún burd en seach nei in stikmannich fjochtsjende en tsjatterjende einen, de sinne wie al oan it sakjen en wjerspegele readeftich yn it út en troch ûnrêstige wetter. De wyn wie sêft en lij en boarte wat mei syn fettich hier. Hy makke in pear oantekenings yn syn bûsboekje en fernaam sadwaande net dat ien fan de krekt noch fjochtsjende einen, in jerke fansels, by de igge fan de fiver op hipte. De fûgel waggele nei it bankje ta en bleau eefkes foar Hidde syn mei sandalen bedutsen fuotten stean. Doe naam it bist in soart fan sprong - fleanen koest it net neame, al fladderen de wietige wjukken wyld - en hapte yn Hidde syn justjes wapperjend burd. Hoewol't Hidde in sekundêr of faaks tertiêr reägearjend figuer wie, joech er dochs dalik in lûde gjalp fan pine en kjellens. Hy sprong oerein en krige de fûgel by de glysterige poaten beet yn in besykjen om it ôfwikende bist fan syn kingewaaks ôf te lûken. Jawis, hy wie in grut natoerleafhawwer, mar doe't de jerke ek noch op syn tafallich krektwosken spikerbroek begong te skiten kaam der in wyld fjoer yn syn oars sa sêfte brune eagen en mei syn rjochterhân knypte er de klopjende kiel mei in freeslike krêft ticht. De ein liet los en foel dea foar Hidde syn fuotten del. Hy fage it swit fan syn troch de sinne ferbaarnde foarholle en treau ris mei syn lofterfoet tsjin it kadaver oan, dêr't fansels gjin ferweech mear ynsiet. Noch hyltiten agressyf ferkocht er it bist in wâd, sadat it stoflik oerskot mei in bôge, de wjukken slop fladderjend, de fiver ynfleach. Hidde joech him wer op it bankje del en seach de sinnestrielen mei de sinkende fearren omtyskjen.

Wat soe soks no allegearre betsjutte?, tocht er, want Hidde hie de ôfwiking dat er yn alles wat der barde in betsjutting sykje moast. Ien ding stie lykwols

[p. 72]

foar him fêst: it hie wat mei it kaboutermantsje te krijen; hy moast sa gau mooglik mei dat mantsje, of mei ien fan syn soartgenoaten, yn 'e kunde sjen te kommen. Moarn mar wer nei it park ta, hy krige no in frekte sin oan iten. Yn in snackbar friet er in patatsje stofy en in broadsje hamburger-spesjaal op, mar syn mage grommele troch, sadat er ek noch mar in lihanboutsje mei satésaus naam. Dêrnei betelle en krôke er, klaude oan syn kont en brykskonke it pân út. Dat brykskonkjen hied er oerhâlden fan in ferkearsûngemak; hy wie in pear jier ferlyn ris mei de dronkene harsens op 'e fyts de stêd yngien en by de earste de bêste bocht al tsjin in oerstekkend âld wiif oanflein. It wiif hie allinnich mar in skaafde knibbel hân, mar syn rjochterskammel wie aardich ferdraaid west. Hy rûn dus no in bytsje bryk, mar de krêft yn syn lange skonken wie alderheislikst, dêr koe syn eardere frou, dêr't er no fan skaat wie, oer meiprate.

It fette fretten besoarge him al rillegau in oanfal fan magesoer. Under it rinnen massearre er syn meagere pânse stinnend. In lyts famke mei ljocht hier seach him ferheard oan en liet har ijsko op it rêstige trotwaar falle. Dat wie no krekt wat er nedich hie, hy foel op 'e knibbels del, slikke mei dyn leareftige tonge it ranende molkeprodukt fan de smoarge tegels, gong oerein, streake it famke, dat triennen yn 'e eagen hie oer it hier, joech har in kwartsje en rûn troch. De pinemage wie no fuort en sa koe er syn tinzen by wichtiger ûnderwerpen hâlde.

Sa, dat smakket net sa min, sa'n brette ein, tocht it kabouterke wylst er him noflik stinnend útspeake. Hy joech him del op in heapke droege blêden en âlde kranten en seach nei de drippen kondinsfocht dy't oan 'e souder fan de troch him kreake grêfkelder hongen. De trije liken dy't dêr yn leine hie it ierdmantsje mei lijen yn in sleat soald, se smakken te âld. Boppe in gesellich fjurke hong in koperen kofjetsjetteltsje te protteljen, it mantsje snúfde de rook yn syn wat snotterich noaske, sadat de damp syn blauw breintsje berikke koe, dat dêrmei gelyk fan kleur feroare en no pearseftich waard. By dit soarte kabouters koene jo meastentiids troch de tinne plasse hinne sjen, dit fansels allinnich wannear't de pitertuerlike wezens harren beskermjende mûtse ôfsetten hiene. Eefkes letter sloarpe it kabouterke de spitigernôch wat sloppe ikelkofje efter de ribben en gong op syn tinkstuoltsje sitten, dat er in pear wike lyn fan in wylgestobbe yninoar flânze hie.

Syn earst wat motske eagen begongen stadichoan in aparte glâns te fertoanen, wat der meastentiids op wiisde dat er kontakt mei ien of mear oare kabouterkes krige, mar diskear fielde it fintsje lykwols dat der immen oars ferbining mei him socht. Jawis, it wie deselde persoan wer. Hjir sieten grutte mooglikheden yn, hy koe no mei syn opdracht úteinsette. Bûten rûn lij wetter

[p. 73]

út brodzige wolkens en eefkes letter grommele de tonger, lykas wenst is by paranormale situaasjes. It nuvere ierdmantsje gnyske en dûnse fleurich om it knetsjende houtfjoer hinne.

Hidde siet rûngear yn syn briedstoel en gluorke nei it t.v.-sjoernaal. Neist him stie in heal leechsûpte flesse wodka. Efter syn eagen baarnden alkoholtriennen en út syn wide noastergatten rûn grieneftich focht; in wietige boel. Om't it nijs syn mankelike tastân noch slimmer drige te meitsjen sette er it âlde buizetastel út en knoffele nei syn muzykynstallaasje ta. Eefkes letter waard in jeugdsymfony fan Mozart oan de stoffige keameratmosfear tabetroud.

Nei't er wer op syn antike briedstoel - in erfstik - delfallen wie, seach er it hear ris oer, te begjinnen mei de ynrjochting fan syn wenkeamer. No, dat like net sa bêst. Der hong neat oan 'e muorre, útsein it pearse behang dat op ferskate plakken losliet en in selsmakke skilderij, abstrakt en ydioat. Hy hie mar twa stuollen, dyjinge dy't er mei syn meager bilwurk beduts en noch in oarsoartige, metalen stoel dy't by syn skeansakke buro stie. Dit buro brûkte Hidde gauris ek as itenstafel, dat koene jo oan de fet- en ketsjupplakken op it skriuwblêd sjen en ek oan de tsientallen folskreaune mappen, dy't as ûndersetter brûkt wiene. De mappen leine op in steapel neist it buro, der grimelen lytse michjes omhinne en ek oare, net te neamen ynsekten fûnen dêr harren miel. Op 'e flier leine âlde rjappelsekken, dy't er eigenhannich oaninoar naaid hie, dêr wie er noch altiten grutsk op. Gjin planten en útsein de niiskrekt neamde wezens gjin húsdieren.

Mozart wie ôfrûn en waard ferfongen fan Bruckner syn stive mystyk. It waard tiid en skôgje yn himsels, dat die Hidde likernôch alle jûnen, meastentiids yn dronken tastân, wat op himsels net befoarderlik foar meditaasje is, mar by him brocht de drank faak it wichtichste nei boppen en dan hawwe wy it net oer de mageynhâld en sa, mar oer de fraach: wat sil ik hjirre, wat is myn taak? Hy daalde no djip yn syn geastlike yngewanten ôf, en it wiene benammen wer de klisjeemjittige frustraasjes út syn puberteit dêr't er súntsjes om skrieme moast. It wie allegearre tige begrutlik en it waard net folle better doe't opstigings oangeande syn nei in heal jier al skuorde houlik har oppenearren. Syn wiif wie útpykt nei't se syn mânske samling moaie-jongesfoto's ûntdutsen hie en ek it ferkeapjen fan hurde wâden en it foarlêzen fan syn eigen Fryske Plato-oersetting koene dat net foarkomme.

Krekt op it stuit dat er swiersettich oer syn wiffe takomst tinke moast, hearde er dat der eat oan de doar fan syn appartemint siet te klauwen. Miskyn in kat dy't troch de gauris opsteande bûtendoar deryn glûpt wie. Der mar eefkes hinne om te sjen. Hidde kaam wurchsum oerein, naam in farske swolch wodka, skodde hier, burd en tinzen en rûn nei de doar ta.

[p. 74]

Lykas altiten krige er de doar mei lijen iepen en it earste dat er fernaam wie in aparte rook, in âlde, ieuwenâlde rook. Ynienen stoden in stikmannich lytse reade mantsjes syn gong yn, harren mûtskes wiene grien, guon hiene grize burdsjes en oaren hiene wite, mar wat by alle kabouterkes gelyk wie, dat wiene de skerpe, wrede, wite toskjes, dy't tusken de snoar- en burdhierren troch glânsden yn it pearseftige ljocht dat út Hidde syn net op besite betochte keamer streamde. It grutste part fan de mantsjes luts Hidde, oan syn boksen skuorrend, oer de keamersdrompel, de oare trije treaunen hymjend de doar ticht. De grutste kabouter gong lyk foar Hidde oer stean en sei mei ferrassend djip lûd: ‘De minsk sil troch tolve útkarden iten wurde. Ranend sil de reus ûntstean’. Mei dizze wurden, dy't fibrearjend opsein waarden, foel Hidde as in stik beton efteroer, syn holle kaam spitigernôch op in leech bierfleske telâne, sadat er in pear tellen fuort wie. Doe't er syn eagen wer iepen die, fernaam er dat er omwuolle wie mei in soart fan nylontried dat pynlik yn syn hûd snie as er him ferwege woe. It iene kabouterke begong wer te praten: ‘Foar't wy mei ús miel úteinsette, wol ik earst besykje út te lizzen wat der mei jo barre sil. Eangje net, want it is de wil fan it Hegere. Wy sille beskate parten fan jo lichem konsumearje, te witten it hert, it brein, foarsafier oanwêzich, en jo, ja, hoe sil 'k it neame, jo tyldielen. Wy hawwe jo foar ús hillich doel útsocht om't jo it berne slachtoffer binne, dat witte jo sels ek wol, en om't wy fan de filosofy útgeane dat itjinge dat it swakst is allinnich mar sterker wurde kin. Der komt noch mear by, mar dat begripe jo dochs net. Ite, jonges!’

De keardeltsjes wiene aardich roppich yn it liif, sa te sjen, se slobberen Hidde syn weake grize harsens fia de earst leechmakke eachholtes mei smaak op. Underwilens wiene oare, wierskynlik perverse kabouterkes, dwaande mei it opsminkeljen fan syn sâltich spultsje. De grutte kabouter hie mei in yn ferhâlding grut knyft syn bonkjende hert derút snien, sloarpe longerich it spuitsjende bloed efter de knopen en bepluze doe it eale fleis. De helske pine dy't Hidde by dizze gastronomyske aktiviteiten fielde, bleaut fierders ûnbesprutsen, mar wol moat dúdlik wêze dat it ferlies fan syn brein foarearst gjin ferlies fan gefoel ynhâlde.

It wie sa njonkelytsen wol in smoarge bringst op Hidde syn rjappelsekken, stikjes liljend fleis en bloedpuozzen bedutsen it brune weefsel. De kabouterkes leine mei beblette mûltsjes yn in sletten sirkel om Hidde syn stoflik oerskot hinne. Syn geast sweefde dêr in heale meter boppe. De kabouterlieder preuvele in stikmannich tsjoenspreuken, it gefolch wie dat der in triljen troch de mantsjes hinne teach, se krûpten tsjininoar oan, nee, se raanden oaninoar fêst. De reade jaskes en de griene mûtskes gongen yn in stjonkende reek op en nei in pear sekonden wie der gjin yndividueel ierdmantsje mear te ûnderskieden. De sirkel fan no hast floeiber fleis waard hieltiten lytser oant it

[p. 75]

leechblette lichem berikt waard. In lichte eksploazje wie it gefolch, de ruten rinkelen justjes. In wieljende fleisbrij stjurre en bedarre stadichoan en it barde dat Hidde syn sweefjende geast wer yn de stof werom kaam.

Tenei mar wer op bier of wyn oergean!, tocht Hidde doe't er mei in ferskuorrende pineholle fan de flier oerein kaam. It stonk frijwat nuver yn 'e hûs, sadat er de ruten yn it wiidst iependie. It wie al ljocht bûten, hy hie blykber de godgânske nacht as in Maleier op 'e grûn lein. De pineharsens gong ek mar net oer, faaks koe er better efkes nei bûten ta.

Op 'e tsjerketoer seach er de tiid: tsien oere. It wie al lekker soel bûten. Hea, wat wie dat, hearde er de sinne tsjin him praten? Hy seach omheech en murk dat er sûnder knipperjen yn it fûle ljocht opsjen koe. Sa bleau Hidde wol in trije kertier stean en it hillige ljocht lottere syn plasse. Dit barde allegearre op in stadichoan drok wurdend plein efter Hidde syn wente. Doe't syn eagen wer nei de ierde ta sakken en de grutte skare minsken merkbieten dy't ûnderwilens om him ûntstien wie, doe begong Hidde earst wat stammerjend, mar dwaandewei tige rapmûlich te preekjen.