Trotwaer. Jaargang 18

[p. 10]

Piter Yedema
It lege midden

Oer: Piter Boersma, Op weagjende grûn.
Koperative Utjowerij, Boalsert 1984.

De poëzy yn dizze tredde fersebundel fan Boersma komt jin noflik en ûnderhâldend oan. De dichter stelt de lêzer net foar riedsels, mystearjes en oare ûnoplosberheden, syn gedichten jouwe in tal wenstige poëtyske tema's wer op in wize dy't perfoarst net baanbrekkend is. Oan poëzy moat lykwols ek de eask steld wurde dat hja nij en nijsgjirrich is en net allinne gongbere paden delgiet.

It haadtema fan de bundel soe ik de nostalgy neame wolle. De dichter besiket yn tal fan fersen de wrâld fan eartiids sa skerp en sintúchlik mooglik foar jin del te setten. Besocht wurdt om dy wrâld te benaderjen, dêryn te ferbliuwen. In tema dat dêrmei anneks is, is de beskriuwing en it belibjen fan de natoer. De natoerlike driuwfearren oppenearje har op in ideale wize yn de dreamwrâld dy't it ferline ek is. Fansels is it ûnmooglik om yn dizze idealisearre wrâld te libjen, men rakket yn in isolemint, men ferfrjemdet fan de werkelikheid ensfh. Party gedichten wurkje dizze gefoelens fierder út.

Yn it earste gedicht fan de bundel, ‘it lêste hûs’, wurdt de wrâld fan it ferline mei ûngewoane gloede delset. Der wurdt langst útsprutsen om yn dy wrâld te ferbliuwen ‘ik wol mei immen op 'e hikke sitte’, mar tagelyk is hjir ek al it besef dat dizze privaat-werkelikheid (‘it wurdt werkeliker alle dagen noch’) ta gruttere iensumheid liede sil.

Gedichten om it twadde tema hinne liede ta in hâlding fan oanfaarding. Yn it weromkommen fan de maityd wurdt in befêstiging sjoen dat it ferline yndied weromkomme kin. In suver foarbyld derfan is tinkt my ‘de sinne de waarmte it ljocht’. It kin net daalk in erfaring neamd wurde dy't jin omsmyt, ek de taal is flak en prozaysk:

de ienfâld fan hjir te sitten
tusken krokussen en titelroazen
sa fertroud en dochs sa nij

Dochs bringe dizze gedichten wat opteinens, wat moed yn de selsopwekke

[p. 11]

treurnis. It is my net slagge om alle gedichten ta ien fan beide skiften werom te lieden. Der binne gedichten by dy't alhiel op harren sels steane. Hja wurde dan blykber goedgenôch befûn om bundele en bewarre te bliuwen, hoewol't ik dêr wat in gedicht as ‘koaning-keatser’ perfoarst oars oer tink. Yn dit gedicht komt in fiktyf personaazje oan it wurd mei in searje breinroere, breadronkene gjalpen, nei ôfrin fan in blykber ôfmêdzjende keatsmiddei. Hy liket weirûn te wêzen út de dichter syn Keatsroman en komt hjir slim mei de klompen yn it spul.

De foarm wêryn't de dichter syn poëtyske ferbylding stal jout hat net folle nijs te bieden. Hy docht wol war om syn taal fûnkelje te litten, ik sil ek net sizze dat soks him soms net slagget. Mar der sitte my tefolle fersrigels yn dy't de ferbylding steure, ûnderstek dogge, bekommintariearje. In rigel as ‘sa fertroud en dochs sa nij’ komt hookstrooks mei in fêststelling sûnder dat op poëtyske wize fielber te meitsjen. Yn wêzen tille de gedichtsen op fan sokke prozayske ynstruisels dêr't de lêzer op poëtyske wize neat mei begjinne kin. Hja binne benammen steurend om't hja foar it meast ferwize nei hiel algemiene gefoelens, sadat sokke rigels slimme klisjees wurde.

De titel fan de bundel is ûntliend oan in fersrigel út it gedicht ‘wy gean troch myn jeugdgebiet’. Dit gedicht bestiet út twa kwatrinen en fertoant as iennichste yn de bundel einrym. It lêste kwatryn giet sa:

de weagjende grûn
de elze- en wylgeboskjes it reidlân
fertel de bern oer myn bân
hoe't ik it hjir as jonge fûn

It effekt fan it einrym giet hjir ferlern troch de ôfwêzigens fan in beskaat metrum yn 'e fersrigels. Ek it fêsthâlden oan manlik rym, en net it mear gebrûklike ôfwikseljen fan froulik en manlik rym makket in knoffelige yndruk. Hoewol't dizze strofe ritmysk en grammatikaal min is, is de rigel ‘de weagjende grûn’ hiel byldzjend en suggestyf. De rigel docht it ek hiel goed as titel fan de hiele bundel.

Weagjende grûn jout jin in falsk gefoel fan fearkrêft. Jo skriuwe oan eigen libbenskrêft ta wat heart ta de eigenskippen fan it sompige en ferriederlike lân fan it Lege Midden. Jo meitsje in grut fersin as jo dêr net op jins iepenst binne. Oars sakje jo deryn wei.