Trotwaer. Jaargang 15

[p. 223]

Halldór Kiljan Laxness/Jarich Hoekstra
Lilja
It ferhaal fan Nebukadnesar Nebukadnesarsson bij libben en bij dea

Ik jou de man dy namme allinnich mar dat de lju niget sjen sille oan it ferhaal en bij harsels tinke: heden, dit is grif in aardich ferhaal. Oars hie t der ek wol mei ta kinnen en neam de man N.N., hoewolt net ien fan beide nammen brûkt wurden is bij de begraffenis dyt hoden waard nei oanlieding fan sy dea. Earlik sein is t my troch t sin gongen hoet er hiet of hè k it einliks nea rjucht witten. Mar wat kin t ek skele? Want sat jim sjugge stiet der in oare namme boppe syn namme en einliks is dy earste namme folle wichtiger, sat wy sjen sille at wy it ferhaal út hè. Dit is einliks in tige lang ferhaal, it is einliks ûnbidige lang; at k my der goed yn jou, dan besau ik my der gauris oer hoe lang at it is - en lykswols begûn it mei ien fan e koartste meldijen dyt k ea heard hè, men koe t kwalik in meldij neamme; it wie earder in fragmint fan in meldij, de twadde helte fan in koarte meldij, en it meastepart dêrfan bestie út in eintoan, en dy waard sa lang oanhoden dat men neffens alle ridlike proporsjes wol oannimme moest dat dit it slot wie fan in grutte simfony fan ien of oare foarname komponist, en it is sa swier fan hegere keunst, dat k dat meldijfragmint leard hè oan in kunde fan my dyt skielk toankeunstner wurde wol, dan kin dy der in simfony mei meitsje at er greot en sterk wurden is en de wrâld de earen hingje litten het nei de wizen dyt har oarsprong hè yn e sykhellingsorganen fan e lju op Snaefellsnes.

No sil wy ris hearre.

Doet ik in skoaljonge wie wenne ik yn in souterrain yn Reykjavik, yn in behindich keammerke nêst e kachel fan e sintrale ferwaarming fan it hûs, mei in tinne skiedelmuorre dertusken; en dan hear ik op in winter hyltyd dy meldij sjongen, mar fral op e lette jûn, neit de kachel oanset wie foar de nacht. Hij ward alweroan ophelle mei in grau lûd, dat wie as in kronkelige en wiffe streek, en bij de lêste toan wie it as hie de sjonger fergetten om te sykheljen, en sa waard de toan optlêst wei, en út m sels kaam de stilte as wie de sjonger weirekke op itselde stuit as de toan, en dan duorre it in skoftke en hearde men neat fan e sjonger. Mar justjes letter koe men wer wat gebrom hearre, en dat gebrom die alle war om ta toanen te wurden, mar mei lange stilten dertusken, en it wie klear te hearren dat de meldij noch altiten libbe yn t hert fan e sjonger, al wie it lûd heas en brutsen en fielden de toanen de boaim fan e stimorganen. Mar lykswols kaam it nea sa dat de sjonger himsels net bij eintsjebeslút

[p. 224]

fûn yn dy koarte meldij mei dy lange noat, dyt sat k al sein hè skielk ta in grutte simfony wurde mat.

Sa song er foar my yn e stilte alle jûnen weroan de hele winter lâns, en doet ik begûn te pinfiskjen nei dat sjongen jûns, doe kaam ik derachter dat it de man wie dyt de sintrale ferwaarming oansette. At it nei tolven loek gong er fuort.

Doe stapte ik op in jûn it hok yn dêrt de kachel fan e sintrale ferwaarming stie. De gleone koallen baarnden read yn t tsjuster achter it healiepene kachelsdoarke. En foar de kachel siet Nebukadnesar Nebukadnesarsson omtrint yn 't tsjuster wei te sjongen.

Goejûn, sei ik.

Goejûn, kaam út it tsjuster it beskie mei in âld heas lûd.

t Is jir waarm, sei ik.

Ik gean fuort, sei-d-er.

Is dit jo keamer net? frege ik.

Nee, sei-d-er.

Oong, sei ik, mar ik hè jo jir jûns oars wol gauris sjongen heard.

Ik gean fuort, sei-d-er ûntskuldigjend en gong oerein.

Jo mat om mij net fuorgean, hear. Ik kaam allinnich mar eefkes om jo goeie te sizzen omt ik jo sa faak sjongen heard hè.

Ik sjong net, sei-d-er.

Mar ik hè t oars wol gauris heard, aksele ik tsjin.

Nee, sei-d-er, ik hè nea sjonge kinnen.

Ik hè de meldij leard, sei ik.

Mar hij grommele allinnich mar wat yn m sels en woe achter my lâns ta de doar út glûpe.

Ik wol jo net steure, sei ik.

t Is bêdtiid, sei-d-er en gong fuort.

Op in kear doet it frear en sniejage, hiene se my in piano-omskot sjen litten achter in stikmannich twaletten ûnderoan bij de see. Dêr wenne Nebukadnesar Nebubadnesarsson. De man is foar t neist sa muzikaal omt er yn in omskot sûnder spylark wennet, tocht ik.

Doe gong der in jûnmannich yn stilte foarbij.

Mar nei in skoftke fergeat er my wer, en begûn lykas tefoaren datselde meldijfragmint te sjongen mei dyselde lange toan dyt weiwaard. Dat ik gong wer nei m ta.

Goejûn, sei ik.

Goejûn, sei-d-er.

Do sjongst, sei ik.

Nee, sei-d-er.

Wêr hast dy meldij leard? frege ik.

Meldij? Der is helendal gjin meldij.

[p. 225]

Do sjongst oars hyltiten in meldij.

Ik sjong net, sei-d-er, ik hè nea sjonge kinnen.

Do núnderst, aksele ik tsjin.

Doe sei-d-er: Ik hè ienris langst hân om sjonge te kinnen. Mar dat is foarbij. It komt net iens yn my op. Ik sit allinnich mar sa út en troch foar de kachel at k m oanset hè. Mar no gean k fuort.

Wêr komst wei? frege ik.

Ut it westen, andere-d-er.

Wêr út it westen?

Fan Olafsvik.

Is dat wat in aardich plak?

Der is in bêste branning lykas op mear plakken, sei-d-er.’

Hest femylje yn t westen?

Dy bin wei.

Wat hiest dêr bij de ein yn t westen?

Wat k bij de ein hie? Ik hie einliks neat bij de ein, allinnich at it ris sa útkaam, bijtiden op see, bijtiden op it lân. Mar krekt sat it útkaam.

Wêrom bist nei Reykjavik ferfearn?

Hij swijde lang en andere optlêst:

t Is al lang foarbij mei alles yn t westen. t Is allegear foarbij yn t westen. It het sûnder mis goed fan dy west om nei Reykjavik te kommen, sei ik. Nei myn betinken is Reykjavik in stik aardiger as oare plakken yn t lân. Hij swijde wer lang en siet op in kistke foar de kachel, en diskear wie t ljocht yn t kachelhok dat hij seach yn e gatten op dyt yn e snuten fan syn learzens sieten.

Myn earste nacht jir yn t suden hè k oars op it tsjerkhôf op t súd sliept, sei-d-er.

Soa, sei ik en om m te treasten heakke ik deroan ta: Mannichien het m der oars ûnder deljaan matten om langer as ien nacht op it tsjerkhôf te sliepen.

Ja, sei-d-er.

Hij wie gruzich op e wangbonken en hie in griis burd dat sat t like net boarstele wurden wie.

Dat is net folle mear watst oan e fuotten hest, sei ik.

t Koe wol minder, sei-d-er. Ik hè dizze learzebrot nêst twa jier fûn yn t suden yn Vatnsmyr. Ien het se tink fergetten yn e turfgatten.

Hij gong oerein en krych syn hoed fan in spiker achter e kachel. It wie ien fan dy stive huodden dyt keaplju brûke salang at se nij binne, mar dyt ornaris yn t jiskefet smiten wurde at der in skuor komt tusken it skaad en de bol, of at ien of oar ûnnoazel bern it itensmes troch 't boppest stutsen het.

Mei k dyn hoed ris sjen? sei ik.

[p. 226]

It gat yn e bol koe wol in bernefûst trochhinne.

Dit is in âlde hoed wurden, sei ik en seach troch t gat nei boppen nei de souder. Mar it is wol dúdlik dat dit ienris in bêste hoed west het.

Ik joech m de hoed werom, en hij krych m oan en seach ek troch t gat. Der bin net in soad dyt it úsheit troch de hoed sjugge, sei-d-er brykbekjend. Hij hie ien tosk. Doe kaam de hearlike maityd.

It is nea sa ferliedlik om ta t rút út te hingjen en sikuer acht te slaan wat der op strjitte bart, fral it meast ûnbetsjuttende, as bij t maityd at men oan t learen is foar t eksamen. Dan komt men ta ferskate tûke ynterpretaasjes fan wat der op strjitte bart.

Op âlde maaie kamen der nije minsken yn in wente op e middelste ferdjipping fan t hûs. Ik wie t op ien of oare wize gewaar wurden, fierders koe t my fansels gjin sprút skele. It wienen in man en in frou, se hienen ien famke, se het nei alle gedachten acht jier west, se hiet fan Lilja; en út har uterlik naam ik ôf dat de man-en-frou bûtenlju wienen, want se hie frissels, ljochte, en eigenoanrette wollen sokken. It famke boarte mei oare bern op e binnenpleats bij my foare, en har mem wie ôfgryslike mâl mei har, want se hong it meastepart fan e dei ta t rút op e middelste ferdjipping út en stjoerde it famke as in reezjemint, mei oanhâldende warskôgingen:

Tink om e auto! Tink om e dronken kjirrel! Tinkom e hûn, Lilja! Lilja, tink om e plysje!

It wie yn e tiid dat der noch âlde mei balstiennen opboude muorkes wienen tusken e persielen yn e stêd, en oarekant e strjitte wie san balstienmuorke mei in kampke derachter; it wie oars net in botte drokke strjitte, en op it muorke sit Nebukadnesar Nebukadnesarsson yn e blauwe maitydssinneskyn te sjen nei de bern dyt op e binnenpleats boartsje. Syn gruzich gesicht striele fan bewûndering, troch t ûngeboarstele burd hinne. Mar tsjin e jûn waarden de bern wurch en gongen nei hûs ta om in stik bôle, mar Lilja bleau benachter op e binnenpleats en hipte allinnich op ien foet yn in hinkelspul mei harsels, en doe rôp Nubukadnesar Nebukadnesarsson:

Lilja.

Mar se bearde dat se t net hearde en hinkele fierder, as hie se der it grutste belang bij om it spultsje te winnen, dat Nebukadnesar Nebukadnesarsson rôp nochris:

Lilja-lea.

Se bearde dat se t noch net hearde, mar seach nei in skoftke nei boppen nei t rút, at har mem dêr ek noch wie, mar har mem wie nei de koken ta gongen om iten te sieden.

Wol Lilja-lea neat sizze joed tsjin âlde Nebukadnesar Nebukadnesarsson? frege er op it muorke. En hij helle út e bûs in foech pepieren pûdsje

[p. 227]

dat er de hele tiid bij m hân hie. Doe stiek it famke wat skytskoarjend dwars oer de strjitte, mei de hannen achter op e rêch, en kipe yn syn pûdsje. Dêrnei seach se nei boppen nei t rút. Der sieten resinen yn t pûdsje, blinder! Se bearde lykswols dat har dat neat gjin nij die en dat it har net it measte skele koe, mar it eintsjebeslút wie dat se beide op it muorke sieten te resyniten, sij tsien wylst hij ien opiet. Se slingere earst skruten mei de fuotten en seach fiis nei syn ûngeboarstele burd. Doe begûn se foar m op e strjitte te hinkeljen. Har mem rôp boppe ta t rút út en sei dat se thúskomme moast te iten, mar nei in skoftke kaam se werom omt se wist dat it pûdsje noch net leech wie. Sa gong de maityd foarbij; en mei gauwens hie Lilja net mear in skalk each op Nebukadnesar Nebukadnesarsson, mar draafde m temjitte at se m fan fierrens oankommen seach, en taaste m yn e bûse en fûn sels it pûdsje mei resinen. En soms sieten se jûns lang op it muorke, en it like my sa ta dat de âldman it famke ferhalen oan t fertellen wie, want se harke mei sân pear earen nei wat er sei.

Is dat femylje fan dy of sa? frege ik en doelde op it famke har âlden.

Se komt út it westen, sei-d-er.

Kinst harren dan?

Ja, sei-d-er. Dat is Lilja.

Ik koe net rjucht hichte krije fan e man. It wie wat in aparten ien, tocht my. Mar ik woe der net yn omriere; it lei my kâld; ik hie oars wol wat oan e kop. En al hie k útfûn dat dy lju helendal net út it westen kamen, mar út it easten, dan hie k der noch gjin nocht oan hân en hottefylje dêroer mei de âldman.

Hij wie goed tweintich, en se hienen inoar fan lyts ôf oan kinnen, se wienen fan t selde jier, mar sij wie justjes jonger, berne yn e lêste moanne fan t winterhealjier. Hij bea har oan om in húske foar har te bouwen op e Snoppa, mei in hoekje grûn en in grientetún, sat dat doe wenst wie. Hij fiske yn e mande mei Gudmund silger de skipper fan De Ferwachting en warde m tige; mar hij koe nea sjonge. Sij hiet fan Lilja.

En wat doe? frege it famke.

Ik hie t net oan tiid om der langer nei te harkjen en toch bij mysels: hij fertelt har ien of oar âld ferhaal út it westen. -

Dy jerst kaam ik út it noarden, en op in kear praat ik mei in pear maten fan my, en dan stiet der in man fan fierrens nei my te sjen. Hij wachtet oant ik harren goeiesein hè. En sagaut ik dat dien hè, giet er foar my stean en stekt my in smoarge hân ta: Nebukadnesar Nebukadnesarsson.

Watfoar moais hest te fertellen? sei ik.

Neat, sei-d-er.

Woest wat fan my?

[p. 228]

Nee, sei-d-er. Ik woe allinnich mar graach witte at jo my noch koenen.

Fansels, sei ik. Ik kin sels dyn meldij noch. Hoe is t oars mei dy lytse faam fan dy?

No hè se my myn pensjoen ûntkrigen, sei-d-er, dy tritich kroanen.

Wêrom dat?

Josep het sein dat k der resinen foar kocht hè. Mar do bist grif goed yn e wet.

Wa is dy Josep?

Femylje fan my. Hij besoarget my út en troch fisk en sawathinne.

Harkris, matst mar nei de boargemaster ta gean, sei ik, want ik koe dêr gjin spul mei hè.

Ik wit nt, sei-d-er. It kin my einliks ek neat skele. Ik hè meskien kâns op in hûs fan t winter.

In hûs?

Ja, lykas ferliden jier.

Stookst dan net mear yn t hûs lykas ferliden jier?

Nee, sei-d-er, it is foarbij mei alles dêr yn t hûs. It is allegear foarbij yn t hûs.

Hoe kin dat sa?

Och, dat wit ik net sa lyk, sei-d-er.

It bêste, sei ik.

It bêste, sei-d-er, en tankje foar de freonlikhyd.

Hij lichte de hoed.

Ik hè m net earder wer sjoen, dat k wit teminsten, as gâns jierren letter. Ik learde doe ta dokter. Hij waard yn in lekken de anatomyseale yndroegen, en ik koe m werom hoewolt se m wosken hienen. Ik hie foar him gjin oar gefoel as wat men het foar deade minsken oer, dyt gjin oanhâld hienen yn e maatskippij; en earst oan e ein fan e begraffenis dyt hoden waard nei oanlieding fan syn dea, seach ik de gearhing yn syn libben en dea. Dit wie in man dêrt net ien oanspraak op makke, hij wie syn eigen dea stoarn yn in piano-omskot, net ien wist feitliks hoet er hiet en wêrt er wei kaam, en noch minder wat syn idealen west hienen yn t libben. Op dy anatomydei woe my sels de meldij dyt er songen hie net mear yn t sin komme. Ien ding wie wis, hij waard mei wittenskiplike krektens útslachte, en we skôgen m fan binnen mei mear niget as at er ea fan bûten beskôge wurden wie, doet er noch yn wêzen wie. Mar wêrom soe k dêr fierders fan ophelje jirre? It is al lang lyn dat ik de aardichhyd fan heelkunde ôf krych en my op oare dingen útlei. En omt it al sa folle jier ferlyn is, sil k bekinne dat der yn e namme fan e wittenskip wat mei m útheefd is dat net earlik hân foar foet wie, syn bonkerak waard nammentlik út m helle en oppûtst, it wurdt no brûkt foar wittenskiplike observaasjes,

[p. 229]

- ik sil net sizze wêre, - en it ôffal fan e man waard weismiten. Dat wie in geheime wittenskiplike gearswarring, dat we leinen stiennen yn e kiste, ien fan ús maten rette dêrmei, en dêrnei brochten wy m te hôf, in stikmannich heelkundestudinten, om tefoaren te kommen dat ien it lyk op it lêste stuit begnuve soe. We droegen de kisten yn en út e tsjerke.

It wie einliks in ôfgryslik suterige dei yn e swartste midwintertiid, it wie Thorlaksdei^*. De begraffenis waard beret eart it helendal ljocht wurden wie, en de tsjerke wie behongen mei swarte pronkkleden omt krekt de middys fan dyselde dei in yn e stêd tige ferneamde konsul ginneraal beierdige wurde soe. Dêr wie sat k al sei Nebukadnesar Nebukadnesarsson bijyn prakkesearre troch de ûnmeilydsumens fan t tsjerkhôfbestjoer, omt se te witten dien hienen dat fanwegen de krystdagen dyt ophannen wienen dy man joed begroeven wurde moest en oars mar net. En it wie einliks in skandaal dat san skiterich begraffeniske hoden wurde soe foar roukleden.

Der waaide in stive súdwestewyn en it sniejage doet wy de kiste deryn avesearren. We wienen yn tûzen noeden dat de boaiem derút falle soe, en dat de stiennen oer de tsjerkeflier rôlje soenen, by alle drôvens en plechtigens. En doet wy healwy it mulpaad kommen wienen wie k sa senewachtich wurden fan t gekreak yn de ûnnutte kiste, dat k my net mear ynhâlde koe tsjin e grutte idioat dyt wy besteld hienen om de stiennen yn e kiste te lizzen; boppedat beswykten wy suver ûnder it gewicht. Dêrnei gongen wy op e foarste bank sitten as wienen wy femylje fan e ferstoarne, en de domeny kaam der hastich ynsetten út it koar wei, healbeskamme, sat men fan tinken wol hè koe, oer sok misbrûken fan e roukleden (at de femylje fan e konsul dit wiiswurde soe, dan wie t nt bêst) en begûn fuortendaliks mei in koarte begraffenispreek dyt er de foarige wike hoden hie foar in ûnbetsjuttend boereminske, en fersinde m fansels oanienwei at er sizze moest fan ‘ús leave ferstoarne broer’, dêrt yn e preek stie fan ‘ús leave ferstoarne suster’. Ien kear ûntkaam m sels dat ‘de dea fan dizze leave ferstoarne suster fan ús in swier ferlies wie foar de man en bern dyt se achterliet yn in oare hoeke fan t lân’. Ik wie deabenaud dat ien dy ûnsin fernimme soe, en seach achterom yn tsjerke, mar útsein de begraffenisûndernimmer wie der oars gjin begraffenisfolk as in âldminske, hopelik dôf, dyt achteroan yn tsjerke siet, en ik besocht mysels dermei te treasten dat se der grif ynkommen wie om de bui ôf te skûljen, en dat it har fierders likefolle wie waat der begroeven wurde soe.

* 23 desimber

[p. 230]

Mar doet wy de kiste der wer útdroegen hienen en de lykwein stadich en swier úteinset wie, wa makket dan risselwaasje om it lyk te folgjen nei t tsjerkhof op t súd: datselde âldminske mei de ronfelige noas ta de swarte sneinze omslachdoek út, en de blaustreekjese skelk foar. Dat ik en twa oaren seagen oars gjin rie as der temûk achteroan te sjaggeljen om der om te tinken en bijneed tefoaren te kommen dat dat âldwiif net begjinne soe te heibeljen op it tsjerkhôf, want we wienen einliks net earder gerest oer dizze begraffenis as wanneart it grêf tichtsmiten wie. Optlêst krigen myn maten der lykwols har nocht fan om jir noch langer mandélich oan te wêzen, dat se glûpten Café Uppsali yn, en lieten mij derfoar opstrûpe om de lykstaasje it hele ein yn e rekken te hâlden. En sa sjaggelen wy achter e kiste oan, dat âldminske, ik, de domeny en de begraffenisûndemimmer, beide mei in hege hoed.

Neit it grêf tichtsmiten wie, en de domeny en de begraffenisûndernimmer fuortgongen wienen, doe stie dat âldminske dêr noch yn 'e sniejacht nei de modder te stoarjen. Ik bongele wat bij t tsjerkhôfsstek om, mar se kaam net, dat ik gong wer werom nei t grêf.

Wêr wachtsje jo op, frou? frege ik. Koenen jo dy man?

Se seach my suver kel oan, en doet se anderje soe ferloek har gesicht, de lippen trillen har, en de mûle sakke yn t kier, dat ik seach dat se gjin tosken mear hie. En se krych de triennen yn e âlde reade eagen. Ik hè alris earder ferteld hoe aaklik at it is om âlde minsken gûlen te sjen.

Jo mat net gûle, frou, sei ik. Hij is bij God.

Ja, sei se en fage de triennen ôf mei de tippe fan e skelk.

Jo mat nei hûs ta gean foart jo kjeld skypje, sei ik, want ik mocht der net oer dat it minske dêr noch langer omstrúnde.

We rûnen tegearre oer t tsjerkhôf.

Wêr komme jo wei? frege ik.

Ik kom út it westen, sei se.

Jo komme doch net fan Olafsvik?

Ja.

Dan hè je m fansels kinnen?

We wienen fan t selde jier. Doe bin k dêrwei troud nei t suden ta. Ik hà fjirtich jier yn Keflavik wenne.

Hoe hite jo?

Ik hyt fan Lilja.

Libbet jo man noch?

Nee, dy is al lang wei.

Hè jo ek bern?

Ja, ik hè trettjin op e weareld set, andere it minske mei san helpleazens yn har stim dat ik fuort foar t ferstân hie dat se op syn minst sechtich bernsbern hè moest.

[p. 231]

It is al nuver, sei ik. Hij het altiten allinnich west.

Se strampele stil nêst my oer t paad, en ik ferwachte net dat se my noch anderje soe; der kaam wer in bui opsetten út it suden wei oer de Skerjafjord. Dat bij t tsjerkhôfsstek makke ik risselwaasje om ôfskie fan har te nimmen en lichte de hoed.

It bêste, sei ik.

Se joech my har âlde, meagere hân, seach mij, de iennichste dielhewwer yn har leed, oan, en sei:

Ik hè ek altiten alinnich west.

En doe rekke har gesicht wer út e foegen, en se loek de tippe fan e skelke oppenij foar de eagen en kearde har ôf.

En jir hâldt it ferhaal op fan Nebukadnesar Nebukadnessarsson dyt mar ien nacht op it tsjerkhôf sliept het.

Halldor Kiljan Laxness, pseudonym foar Halldor Gudjónsson, waard yn 1902 berne yn Reykjavik. Hij het gâns jierren om utens in Jeropa en de Feriene Steaten tabrocht. Yn Belzelân hat er in skoft yn in kleaster sitten. Laxness wie roomsk, mar om 1928 hinne briek er mei it katolisisme en waar sosjalist. Hij het suver elk literêr genre wol beoefene, mar it wichtichste bin syn romannen en koarte ferhalen. Fan syn romannen kin men neamme Ljós heimsins (It ljocht fan e wrâld, 1937-1940), Salka Valka (1931-1932), Sjálfstaett Fólk (Selstannich folk, 1934-1935), Atomstödin (De atoomsintrale, 1948) en Brekkukotsannáll (De skiednis fan Brekkukot, 1957). Yn 1955 krych Laxness de Nobelpriis foar literatuer.

Lilja is in ferhaal dat yn in soad dingen karakteristyk is foar Laxness syn tematyk en styl. It haadtema út syn hele wurk, de iensumens fan e minske en it net bijsteat wêzen om inoar wier benei te kommen, fynt men yn dat ferhaal ek werom. Lykas wol gauris bij Laxness is de haadpersoan ien dyt bûten e ‘normale’ maatskippij stiet. It ferhaal op himsels is hast op it sentimintele omtôf, mar dat wurd ryklik oerhelle troch de absurde gefallen dyt deryn ferarbeide bin en de stikelige koartswyl dêrt it mei skreaun is. Laxness syn wize fan fertellen is frijwat springerich troch de ûnferwachtse oergongen dyt er bijtiden makket. Oan dy ferteltrant en oan e persoansbeskriuwing kin men ûnder oaren sjen dat Laxness yn syn skriuwerij ek besiket om oan te sluten bij de Yslânske tradysje, benammen dy fan e midsieuske sagas.