Trotwaer. Jaargang 15

[p. 95]

Piter Yedema
Foar in planmjittige oanpak

It útjaan fan in tydskrift wurdt yn ús maatskippij rekkene ta de wurksemens fan it partikulier inysjatyf. Der is in útjouwer dy't nèt, omreden der er himsels ‘koperatyf’ neamt, ynienen fan dy opfetting ôfstân nommen hat en folslein eigen redenen hat om it spultsje draaiende te hâlden.

Yn in útjeftebelied hoecht finaal net opnommen te wêzen dat de belangen fan har meiwurkers beskiedend wêze moatte soene. Dêr binne gjin ôfspraken oer. In redaksje kin net oars as dat belied befêstigje. Hja hat in winkeltsje en dêrmei it rjocht allinne dàt yn 'e oanbieding te nimmen wat yn har kream te past komt. Hja hat gjin ferantwurdingsplicht tsjinoer lêzers en skriuwers, hja hoecht mei harren útspraken gjin rekken te hâlden. Oft soks ferstannich is, is wat oars. Hja ferplichtet gjinien om kopij yn te leverjen of in abonnemint te nimmen.

Dochs is der oanlieding om de samle meiwurkers en lêzers foar in petear út te noegjen. Krisis of net, poere loksillichheid fan de redakteuren hat der net mei anneks west.

Wat wol hja yn dat fermidden fan allegear autonome belangen eink oan de oarder stelle? Dochs grif net in ferantwurding oan guon meiwurkers dy't ek wol oer de post kin. It hat gjin sin in ploechje minsken op te trommeljen as harren miening jin kâld lit.

It leit foar de hân dat it belied yn sa'n gearsit troch meiwurkers en lêzers op it harspit nommen wurdt. Soks is net noflik as men gjin masogist is, dêr't ik earst mar fan út gean wol.

Mar der soene dochs ek alternativen te praat komme kinne?

T - algemien tydskrift foar literatuer

Hjiryn stiet skôging, proefnimming en it bewustmeitsjen fan de maatskiplike ferflechtingen fan de literatuer yn fryslân sintraal.

Hja folget de ûntjouwing yn de literêre metodology en fiert in belied dêr útlis fan te dwaan en op de fryske literatuer ta te passen.

It boekjebesprekken sec is hja fanôf stapt. Dizze tsjinstferliening oan de boekhannel moat de krante him mei rêde.

It opnimmen fan literêre bydragen yn ingere sin hat hja beheind ta it eksimplaryske. Gedichten en koarte ferhalen, de befoarrjochte genres om opnommen te wurden yn in tydskrift, kinne by in útjouwer oanbean wurde.

Hja jout omtinken oan ferwaarloazge genres as it drama, de reportaazje, it brief, it reisferslach, it essee.

Hja besiket ek oer de grinzen hinne te sjen en beskate ûntjouwingen yn

[p. 96]

oare literaturen te folgjen. Hja soe besykje kinne yn kontakt mei oaren beskate projekten fan de grûn te krijen; in ynvintarisaasje en evaluaasje fan de ‘krityk yn Fryslân’; ‘De ein fan de roman’; of eat oars wat aktueel is.

Yn sa'n opset soe ek plak wêze kinne foar nederlânsktalige bydragen.

De redaksje fan dat tydskrift T (haadletter, steande foar tiid, taal, tsjerne, trotwaar,...) stelt in útjefteplan foar in jier op. Soks soe hja it bêste yn in wider fermidden beprate kinne om har fan meiwurkers te fersekerjen. Hja kin dat oerlis útwreidzje ta in meiwurkersrûnte dy't it plan goedkart. It wurk dat op de redaksje ôfkomt leit fral yn it flak fan de kontakten en de koördinaasje. Dyjinge dy't it útfiere moat, komt dat jier net oan skriuwerij ta.

Sa'n taak soe troch de provinsje subsidiearre wurde kinne - de opdracht is dreech genôch.

It hat gjin doel yn detail te gean. It gie my om in skets te jaan fan in alternatyf, dêr't in mear kollektive wurkwize by folge wurdt.

Men kin hjir tsjinynbringe dat sokke útstellen it yn it lantsje fan nonkonformisten, yndividualisten en literêre tuchtmasters nea helje sille. Wol, wa't gjin belang hat by it plan, kin altyd noch mei ferskuorrend nijsgjirrige produkten besykje yn te brekken. Of der wurdt troch de yndividualisten direkt de wei nei de lêzer socht, yn eigen útjeften. It is in fryske nuveraardichheid om alle gedichtebondels earst yn de tydskriften ôf te printsjen.

Ik wit net oft it reëel is om sokke útstellen hjir te dwaan. Hoewol't se by my op 'e achtergrûn meispilen, haw ik se op de gearkomste fan 15 jan. net oan 'e oarder steld. My tinkt dat se dochs wol yn it barren om Trotwaer hinne thúshearre en ik wol se dan ek yn it blêd sels útsprekke.