|
| |
| |
| |
Oene Spoelstra
Deiboekfragminten
1 septimber 1965.
Literatuer is oars neat as ferdringingen nei boppen ta helje, op papier smite en as dy roes bard is, kin men der op spuie of faaks wol om gûle. It bliuwt lykwols in ferdringing en in oar drinkt it op as wie it sûkerwetter. Dêrom is it mar goed dat der net al te folle mei literatuer pield wurdt, der binne al genôch neurotyske minsken. Dan hat it hynder it better, dat ik op dit stuit yn 'e kamp draven sjoch. It draaft yn igale sirkels, de brune sturt omheech as in sierlike wapperjende flage yn it pearljende ljocht fan dizze earste septimberdei. It bloed brûst en priket him. Mei djip oanhâldend wrinzgjen en moaie brune keutels jout er utering oan syn driften yn dizze eange kamp, mei de huzen as heech ôftekene grinzen om it griene lân hinne. Dat is it hynder syn utering, wylst de minsken deunby yn 'e huzen swijend nei him harkje en sitte te sjen. Hja doarre sa net. Hja binne op 't lêst minsken.
| |
Tongersdei 24 juli 1969.
As men Max Frisch syn deiboek lêst mei dy mingeling fan observaasje, gedachten, filosofyen en sketsen, oeral wei, dan soe men nocht krije oan sa 'n skriuwerslibben. Lykwols, it al te ambachtlike stiet my tsjin. Skriuwe omdat it moat, om jins brea der mei te fertsjinjen, ien kear haw ik der fan dreamd. Mar no't ik hjir sit yn Ferwert, op dizze souderkeamer, in soarte fan trainingskamp fan hoe 't it wêze soe as men skriuwer fan berop wie, dit libben fan lêzen, kuierjen, fytsen en no en dan skriuwe, it is my te liddich, ik kin der myn doel net yn fine. It sabeare spontane dat men út in oar syn wurk mient te lêzen, it is in tige yntellektueel en moedsum wurk: neitinke, trochkrasse, oppenij begjinne, ophâlde, oerskriuwe, grimmitich wêze om 't it net wol, jinsels befredigje út argewaasje, op 'e neilen bite, switte.
It grutte probleem is om de erfaring oer te dragen op papier, mei deselde djipte, deselde skientme, itselde rotgefoel. Ik bedoel it sa: de skriuwer belibbet wat, de byldzjende keunstner sjocht wat. Men wol it op papier sette, op it doek fêstlizze, yn hout of stien fykje. Mar dat direkte momint, dyselde erfaring driuwt fuort en wurdt ta in oare wurklikheid op it momint dat men it besiket fêst te lizzen. Bygelyks justermiddei op it tsjerkhôf te Wânswert. Nei fjouweren middeis, waarm waar, in seldsum
| |
| |
broeiske stilte oer de lannen. Dan stiet men dêr op dat tsjerkhôf, in âlde festing boppe de lannen, in flechtheuvel foar it folk, men sjocht om jin hinne, hjir en dêr in ko, in trekker en wei te haaien en fierder fûgels. Hoe moat men sa'n gefoel yn 'e goedichheid oerbringe, dat gefoel fanyn 'e midsieuwen te wêzen, fan in bolwurk mei in ringmuorke ôf op al dy skientme del te sjen, al dy iensume pracht. En dan dy fjouwer mannen dy't strjitstjinnen lizze yn de gleone sinne, yn de dearinnende strjitte, yn in dea doarp. Wylst de Apollo 11 op wei is nei de ierde, lizze dizze mannen har bestean del yn lytse brune stiennen, oant fiif oere ta, dan nei hûs, mei de hite holle ûnder de kraan, bôle ite, wat krantsje, in moaiwaarpraatsje mei de buorlju. En dan is it wer tiid om op bêd, healwei tsienen tsien oere. De moannemannen fleane troch, mar moarnier sân oere begjint it wurk wer. Ek yn Wânswert wol men kreaze strjitten ha.
Middei, hast ien oere, krekt it iten op.
Men moat skriuwe om ta skriuwen te kommen.
| |
(jiertal ûnbekend)
the first of january, january first, dit is dan it begjin fan in nij jier. wa wit wat it ús bringe sil. sûnder haadletters oan't no ta. ynfloed fan hessel miedema. ik wit eins net of 't him dit no wol is, dizze moadieuze neiaperij fan trinus en oaren. Literatuer hinget net fan haad- as lytse letters ôf. It minskewêzen hinget net fan it úterlik ôf. Trinus Riemersma ôfrûne freed. Moai lang skjin hier. En Bartle L.: lang, minder fersoarge. Tr. hat trije romans skreaun en wat dogge B. en ik oan literaire aktiviteiten?
| |
(jiertal ûnbekend)
Gean ik troch mei it Frysk? Behearskje ik it Nederlânsk net goedgenôch? Werom net gewoan yn it Nederlânsk?
Weinig voorkomend binnen het oeverloze gebied der sociale wetenschappen is het bestuderen van het gedrag van tandartsen. Dit is een zeer begrijpelijk verschijnsel als men twee zo tegenstrijdige wetenschapsgebieden naast elkaar plaatst en de ene het onderzoeksobjekt voor de andere laat worden. Is het een vanzelfsprekende zaak dat eens per half jaar het gebit van de socioloog-opbouwwerker uit het stadje X aan een nauwkeurig onderzoek wordt onderworpen, waarbij een optimaal gebruik wordt gemaakt van het instrumentarium van de onderzoeker, zoals bijvoorbeeld het fototoestel, een omgekeerde dienst wordt zelden bewezen. Zelf heb ik - gezeten in een stoel die comfortabel heet te zijn - plotseling een idee voor een origineel sociaal-wetenschappelijk dissertatie-onderwerp. Komt het bijvoorbeeld voor dat een tandarts op de namiddag tussen drie en vijf uur aan een vernauwd bewustzijn lijdt, wat ik slaperigheid noem en oplos door een slaapkamerraam te sluiten en geheel gekleed een half uur te gaan liggen? Merken patiënten dit? Of de secretaresse misschien, die de edele taak heeft de weinige Latijnse woorden die een dergelijke arts hoeft te kennen, uit haar hoofd te leren
| |
| |
en wanneer gedikteerd, zo snel mogelijk op te schrijven. Ook leert zij bedreven te zijn in het wisselspel. Dit is een spel van geven en nemen, waarbij de gelijkenis met het vroegere balspel met twee ballen tegen een muur, opvallend is. Vroeger was dit spel typerend voor de sociale rol van het meisje, thans heeft het in de tandartsenpraktijk een uitbreiding ondergaan. Man en vrouw spelen het nu samen, met een duidelijke hiërarchische positie van de man. De ballen zijn chemische materialen geworden en de man heeft de functie van voortplanter, op een openlijke en snelle wijze die alleen in de pornografische film kan worden aanschouwd. Hij vult een gat bij zijn object, hetzij een man of vrouw, daarna wast hij meestal zijn handen.
Zelf draag ik een snor. Dit ter sieraad of ondersteuning van de mannelijkheid. Zelf meende ik een duidelijke grenslijn te moeten aanbrengen tussen de neusgaten en het mondgat. Dit gebeurde op het moment dat ik in de tandartsenstoel gezeten, bedacht dat ieder mens wel enigszins bijziend is en dit ook voor tandartsen moet gelden. Toen schoot mij een nulhypothese door het hoofd: De tandarts die 's middags tussen drie en vijf uur praktijk voert, steekt even vaak zijn materiaal in het neus-als in het mondgat. Op dat moment slikte ik heftig, hetgeen mij een tik op de neus opleverde. Sinds ik een snor draag schieten mij andere hypotheses te binnen, zoals: Er is evenveel kans dat tandartsen met opzet een verkeerde kies vullen als het omgekeerde het geval is. En: Tandartsen hebben ongeremde sadistische behoeften. Dit is geen goede hypothese, bedacht ik en werd onrustig. Ik heb meteen een kalmerend middel gevraagd. Ik kreeg het met genoegen, wij betalen zelf de rekening. Onlangs heb ik besloten het tandartsenbezoek iets minder vaak te doen plaats vinden. Men kan niet eeuwig een snor laten groeien.
| |
Flylân, sneintemoarn 10 (9) juny 74.
It is goed no en dan sûnder frou te wêzen. Skriuwen kostet sa'n bulte tiid dat men... (foar wa praat ik, dochs allinne foar mysels?)
| |
27 novimber 1974.
De keunst fan it skriuwen is om it each ta in reflektor te meitsjen. Men seit: Der is nearne sa 'n nijsgjirrige film te sjen as op 'e strjitte - en dochs moat der noch heel wat barre om der literatuur fan te meitsjen. It lêzen fan oarmans wurk makket jin wat dat oangiet wolris wanhopig. It liket as hawwe ‘echte’ skriuwers alle tiid om de moaiste en meest eksotyske reizen te meitsjen nei plakken dêr 't de ferhalen op 'e strjitte lizze. Krekt haw ik wer dwaande west mei ien fan Simone de Beauvoir har memoires, ‘De druk der omstandigheden’. Se makket mei Sartre de meast eksklusive reizen nei Ruslân, Cuba en Brasilië en beskriuwt mei kleurige halen de merken, it iten en de wantastannen fan de minsken. Mar it is walchlik wat se docht: tarre op 'e grutte namme fan Sartre en har begeliede litte troch de meast foaroansteande minsken út ûnderskate lannen. Lekker ite en drinke, neamt men dat de druk fan de omstan- | |
| |
nichheden? Myn krityk komt fuort út wrok, út ûnbehagen mei de besteande sitewaasje fan moarns al mar wer deselde wei fytse te moatten. Mei as sûnder rein, foar it stopljocht wachtsje en dan wurkje, dat automatysk gedrach, dat sosjaal wêzen sûnder gefoel foar wêr't men mei dwaande is.
De earste taak foar in skriuwer is om nei te tinken. De druk fan myn omstannichheden makket my dat ûnmooglik. Dêrom kin ik net wêze wat ik wêze wol: refleksyf each, beskriuwer fan dat goare stik rotdyk, dy rotminsken dy't ik elke dei wer tsjin kom, dêr't ik sosjaal tsjin wêze moat. Ik bin nammentlik learaar. Sa wurdt myn fak omskreaun. Guon minsken - faak noch te jong om te witten wer't se it oer ha - besykje my der ûnder troch te krijen. En as sy it net dogge, docht de rest it wol. De aardige menhearen fan it mammoetynstitút, de lieders, dy't mear as ta de noas yn eigen stront sitte en fan wa't men dan ek net folle mear ferwachtsje mei as in korrigearjende opmerking, in oantrún dat it allegear wol goed komt. Ik besykje my der oan te ûntwrakseljen, mei klopjend hert. Ik besykje om minder oeren te krijen, om tiid foar mysels te hâlden. Dat ferget moed. Want dat past net yn it ynstitút dêr't de boat en it nije hûs in like fanselssprekkende saak binne as in les wiskunde as dúts. In minske dy't jild stekt yn syn frije tiid om te tinken en te skriuwen, is gek. Dat wurdt der sein. Mar it moat wol sa wêze. By sokke gedachten drip ik mar ôf, mei lamme fuotten, de lange gong del.
| |
17 maaie '78.
It wurdt werris tiid om mei dit deiboek fierder. It besykjen yn it ferline, yn de studintetiid (de einleas iensume wachttiden yn 'e 2e klasse fan it Ljouwerter stasjon, mei de brune taffeltsjes en stuollen, de ynspiraasje troch it filter fan de stasjonskap), dy âlde tiden moatte weromkomme. Myn grutste ynspiraasje is de útjefte fan in seary autobiografynen, útjûn troch de Arbeiderspers. Oan't no ta haw ik de autobiografyen fan Pablo Neruda, Virginia Woolf en Annie Romein-Verschoor kocht. Noch net ien boek lêzen en it sil der ek wol net fan komme. Mar dat let net. De oanwêzigens fan boeken jout op himsels genôch ynspiraasje. In goed boek azemt sa'n stik energy út by it trochblêdzjen, sa'n stik libbenskrêft, dat it genôch ynspiraasje jout om foar it skriuwerskip te kiezen. Dêr haw ik genôch oan. Dêrom gean ik ek troch mei boekkeapjen. Net om se te lêzen, mar om energy yn 'e hûs te heljen, om de einleaze wrakseling te fielen - it kin net oars - dy't him ek by it skriuwen fan dy boeken ôfspile hat. Dy haat-leafde dy't ik sels ek fiel by it skriuwen. Oan 'e iene kant it der tsjinoan hingjen, it der foar weiwinen, oan 'e oare kant it suver geastferromjende effekt as in produkt ôf is. Sels by it groeien fan it wurkstik nimt de sensaasje al ta. Dêrom kies ik wat langer wat mear foar it skriuwerskip as wêzentlike foarm fan bestean. It is net iens sa sear in ‘kiezen foar’ fan myn kant út. It skriuwen kiest mý.
As ik langere tiid mei wat oars dwaande west ha as skriuwen, komt dat gefoel fan ûnbehagen, dy drift om te skriuwen, om it libben stâl te
| |
| |
jaan troch wurden. Mooglik is it in ferlet om nei myn dea trochbestean te bliuwen. It is myn oertsjûging dat it hawwen fan bern gjin inkelde garânsje is foar dat fuortbestean. Theo Veen, dy't ik in wike as wat lyn tsjinkaam hjir yn Amsterdam, sei: ‘Myn promoasje oer Frjentsjer is miskien fan net folle belang. Mar ien ding wit ik seker: nei myn dea sille noch minsken it boek ynsjen en der in bytsje belang by ha’. Datselde stiet my mooglik ûnbewust foar eagen. Derom helje ik dy literatuer yn 'e hûs dy't my de siken benimt om de ambachtlike prestaasje. Ik tink oan it boek oer D.H. Lawrence: ‘The priest of love’. Efter yn dat boek stiet in list mei it wurk fan Lawrence, lykas gauris yn sokke boeken. Wat Lawrence fan 1910 ôf skreau, benimt my de siken. As ik op in stille sneintemoarn tusken acht en njoggen oere, wylst Sjoukje noch wat omskarrelet, hurd even it boek út de kast pak en foar de safolste kear trochnim wat Lawrence skreau oan romans, toanielstikken, skôgings, dan wit ik dat ik yn gjin trije minskelibbens sa'n produksje helje sil. Mar wol wit ik dat foar it skriuwen fan sa'n oeuvre in ûnbidich stik disipline nedich is. Soks is muontsewurk, mar moat in sensaasje jaan as op de heechste berch. Itselde haw ik by it wurk fan oare grutte skriuwers as persoanlikheden. As ik de autobiografy fan Nadezda Mandelstam yn hannen haw ‘Hope Abandoned’ (it earste part ‘Hope against Hope’ haw ik net bemachtigje kinnen), dan sjoch ik in Russyske frou yn in grize Moskouse flat sitten, dy't mei de disipline fan in arbeider dei yn dei út wurket oan har ferslach fan it dichterslibben fan har man Osip. Op sa'n momint, krekt sa as op dit momint, om kertier oer njoggenen moarns, de 17e maaie 1978, hotel Terminus, Damstrjitte te Amsterdam, krij ik in kick. Troch al dy boeken dy't skreaun binne. In soarte fan telepathyske stimulâns.
| |
9 augustus, woansdei, hurdsyldei. (1979?)
It is op dit stuit middeis kertier foar fiven en ik haw hjoed noch gjin klap dien. Hyltyd mar ferlechjes, ferlechjes. Se bringe my soms yn in steat fan razernij dy't amper yn te hâlden is. Ik hâld my dan stil, mar ik kin wol oan ien wei troch godferdomje om it minste. Om in spiker dy't slein wurde moat, om in lid dat net fan in jampotsje wol. Ik kin mysels wol yn 'e hûd bite dat der sa'n bytsje út de pinne komt.
Skriuwen is in pracht fak as it risseltaat op papier stiet, mar de romantyk dy't der by de net-skriuwer omhinne hinget, moat ik net folle fan ha. Skriuwen is oars neat as sitten gean, de kop der by en oan 't wurk.
Haw noch in prachtich ferlechje om net te skriuwen: it lêzen fan in Bulletin-nûmer oer de autobiografy yn de literatuer. Haw der hjoed tusken de bedriuwen troch stikum even yn blêde en it gau wer yn 'e kast set. Net oankomme. Fierste nijsgjirrich.
Haw in bulte ferwachtings fan it nije plan dat nije wike tongersdei yn giet. Tongersdeitejûns nei Kampen, betiid op bêd (of swimme of nei de film of nei de skouboarch) en fral: de boel klear lizze foar de oare
| |
| |
moarns. De skriuwmasjine yn de oanslach, it fel papier mei de lêste rigels yn de masjine, de oare moarns sawn oere fan 't bêd en de hele dei allinne. Net tefolle kofjedrinke (ek dêr sille wol wer seldsum snoade ferlechjes ûntstean om it wurk út te stellen). Yn elk gefal: in hele dei skriuwe, sûnder omballingen fan frou en bern, post en tillefoan. It abonnemint yn Kampen op ‘Maatstaf’ opsizze (De Revisor hâld ik. It is te gek om sa'n prachtich tiidskrift op te sizzen, al moat ik noch in hele jiergong lêze) en mei in nij útgongspunt begjinne: it is net nedich jin ynspirearje te litten troch oarmans wurk. (Altyd dat gestrún yn dy boekwinkels, dat blêdzjen thús, dat útstellen fan it wurk). Yn Kampen moatte alle boeken de doar út. In keale rûmte. Gjin inkelde ferlieding.
| |
Freed, 13 maart 1980.
Ik sit yn de Schurer-keamer fan it FLMD, oan it Schurer-buro, mei de buste fan Schurer foar my. Ik haw hjir in kertier omstapt en it oerweidiget my. Ik sjoch nei Schurer syn kop-yn-brûns, it betsjoenjende fan immen dy't grut west hat as minske en dy't no wei is.
It potsje stiet foar my mei syn skriuwark. Ik nim de fulpinne der út, soldategrien. It hulske dat de pinne ôfslút is wat brutsen. Ik haw de pinne yn myn lofterhân en der giet troch my hinne: hjir is wat mei ôfskreaun. It is in wûnderbaarlike erfaring, dizze pinne yn 'e hân te hawwen, grienswart en wat fochtich op it plak dêr't ik him beet haw. Ik helje it bakkeliten dopke fan de pinne: in gouden kroantsje pinne, merk The World, 14 Kar., 1st quality.
Ik haw in boek yn 'e hannen ‘Daar gaat een dominee voorbij’. Ik soe der even ynsjen, hjir en dêr wat lêze. Dan sjoch ik dat der mei balpinne ynskreaun stiet: ‘Fedde en Wil Schurer, Hearrenfean 1965’.
Eltse kear as ik in boek yn hannen haw fan immen dy't wei is en syn namme mei de eigen hân der yn skreaun hat, wurdt it my even kâld oer de rêch. Op sa'n stuit kriget it mei literatuer dwaande wêzen in bisûndere diminsje, om't ik my yn in tradysje fiel fan minsken dy't mei eat dwaande wiene - skriuwe - dat sa wichtich foar harren wie, dat se der harren libben oan wijden. Dan haw ik it gefoel dat skriuwen net sinleas is en dat oer safolle jier nei myn dea ek wer immen op it FLMD sitte sil te plúzjen yn datjinge dêr't ik mei omwrotten ha.
| |
Snein, 30 maart 1981.
Anke trije dagen âld en noch altyd bliid mei dizze nije fulpinne, krigen fjirtjin febrewaris, op myn jierdei. Ik skriuw dizze wurden as juwieltsjes. In seldsum gefoel, sa'n fulpinne.
| |
29 maaie 1980.
Justerjûn de Italiaanske film ‘Vita de Ligabue’ sjoen, oer it libben fan de skilder mei dyselde namme. Prachtige film oer de keunstner as rânefiguer, as kranksinnige. Faaks is it sa dat allinne troch it skeppen fan
| |
| |
‘kranksinnige’ sitewaasjes keunstwurken fan in kranksinnige kwaliteit ûntstean kinne. Dat sterket my yn de gedachte dat ik net nei in realisme op it toaniel stribje moat. It absurde is in fezel fan myn bestean. Dy ympuls moat ik folgjen bliuwe. It realisme is wol op 'e dyk te finen. En oars wol foar de tillevisy.
| |
2 juli 1980.
Kertier foar njoggenen jûns, gjin tiid eins foar my om te skriuwen. Ik bin in moarnsminske en op 'e neimiddei begjint foar my it ein fan de dei al. Mar no moat ik dizze oantekens meitsje. Ik moat mysels oanleare dat skriuwen eat twangmjittichs is, eat dat elke dei pleats fine moat, lyk as iten en drinken. Ik haw in bulte wurk om hannen, twa projekten lizze der noch, en ik kin der mar net ta komme.
Fannemiddei Normal Mailor syn nijste roman kocht ‘The Excutioner's Song’. Sûnt dat momint haw ik in poermin sin. Mear as tûzend siden lytse letter skriuwt Mailor dêr del. Muontsewurk en dêrom haw ik it boek kocht. Sa gyng it my ek mei ‘USA’ fan John Dos Passos. Lêze doch ik sokke boeken nea helendal, dat wit ik al op it momint dat ik sokke boeken keapje. Boeken fan sa'n omfang hoege foar my net lêzen te wurden. As ik sa'n boek njonken my op it buro lis haw ik fuort in min sin, omdat myn eigen gepiel der folslein by yn it neat falt. Ien ding lês ik wol út sokke boeken: wurkje, wurkje en nochris wurkje. Lju dy't de literatuer en it skriuwerskip minachtsje, moat men earst nei hûs stjoere mei in boek fan fjouwerhûndert siden en dat oertype of oerskriuwe litte. Dan sille wy wer ris prate.
Dizze deiboekblêden binne ek in ferlechje om net werklik oan it wurk te gean.
Lies fan in Amerikaanske skriuwster dat se op har skriuwmasjine in stikje papier plakt hie mei ‘Every day two pages’. Se hâlde it by yn in skrift en moast foarút wurkje mei fakânsjes en wykeinen. Dat is it iennige systeem.
It slimste fan alles is dat men jin sa beheine moat ta ien of twa genres. Ik soe ferhalen skriuwe wolle, gedichten, romans. En skôgings fral. En lêze. Lêze. Lêze.
| |
Tongersdei 3 july, healwei seizen, donker waar, kin der mar net foar komme.
K.L Poll skriuwt yn syn rubryk ‘mengelwurk’ (NRC 27-6-80): De kunst is het vinden van een geschikte vorm. In die vorm kan ineens van alles opbloeien dat eerst geen wortel schoot. De vorm doet dienst als vroedvrouw voor beelden, ideeën, gevoelens. De goede vorm is een verademing’. Foarm is foar my oan it begjin fan in nij wurkstik wichtiger as de ynhâld, rint alteast foarop. Toaniel is foar my gauris in foarm fan byldzjende keunst: ik rjochtsje yn myn gedachten rûmtes yn, meitsje decorûntwerpen en lit dêr wat yn barre. Toaniel wurket it sterkst as men ge- | |
| |
brûk makket fan de mooglikheden fan it visuele. Toaniel is komselden ideeënkeunst. Der moat men in boek foar lêze. Toaniel ropt in nije wurklikheid op, dy't te sjen en te hearren is. Bertold Brecht hat in grut toanielskriuwer west, mar ik leau net yn syn epysk, belearjend theater.
| |
Sneintejûne, 14 desimber 1980.
Earjuster de première fan ‘Ik kin net oars’. Fan Tryntsje v.d. Zee in bosk blommen krige mei in kaartsje ‘Al wat moai is duorret koart’. Haw no in depressyf gefoel. Nachts wurd ik wekker mei it stik. Alle mooglike mominten fan de nacht komme my flarden fan it stik foar eagen, sa't it wurden is en sa't ik it my eins net foarsteld hie. Nei de première en de kranteréaksjes tocht ik: Ik hâld op mei toanielskriuwen. Al dat gesoademiter en dy omballingen der omhinne. Oerlis oer dit en oerlis oer dat. Regisseurs dy't hele happen der út helje om't it net yn harren fisy past en dan op it lêste stuit fan jin nije tekst freegje, om't de foarstelling oars te koart wurdt. Ik tocht, ik wol in roman skriuwe. In monumintale roman fan fjouwerhûndert siden of mear. Sa'n gedachte makket my dan ûnwis. Der lizze noch trije projekten dêr't ik tasizzingen oer dien ha. Ik soe op sa'n stuit de hele boel opsizze wolle en lekker in tal romans lêze. Hie niis John Barth syn roman ‘The Sod Weed Factor’ noch yn 'e hannen. Haw in nij boek fan him besteld ‘Letters’. Soe ek in roman yn brieffoarm skriuwe wolle. Of in roman oer Snits, mei in grut tal personages.
Ik sil de skiednis wol yngean as immen dy't oan syn eigen plannen te'n ûnder gien is. As immen dy't in pear aardige gedichten skreaun hat en yn in beskate perioade aktyf wie op toanielmêd. As ik my wer op gedichten talis, soe de melancholike perioade wolris weromkomme kinne. Dy perioade haw ik ôfsluten mei in gedicht dat ik no wol publisearje doar, om't ik oer it gefoel hinne bin dat it wêzen is fan it gedicht.
Somtiids leit my it libben nei oan 't sear
ienlike mominten op myn broas fergonklik paad
dat 'k wit hoe 'k sels myn wei kies en werom
myn eigen dea wit en net harkje wol
ik wit dat 'k ienlik bin en nei my al dy oaren
ik wit myn neatichheid en dêrom krekt
om't tûzenen al foar my itselde ferhoalen
Poëtysk haw ik nearne pine oer
brekbere knoppen bin' wy ommers
en knopen yn in ivich trochgeand snoer
mar 't hellet net myn fielen oer
dat 'k einleas ienlik bin
| |
| |
| |
2 jannewaris 1981.
Haw âldjiersdei - mei op oanstean fan Sjoukje en Thomas Bernhard - besletten gjin ynterviews wer te jaan. Ik haw gjin nocht om it wêrom dúdlik te meitsjen. Ik doch it yn earsten gewoan net wer.
Freek de Jonge (NRC 28/3/80) oer it keunstnerskip: As't yn 'e rekken krijst datst troch in bepaalde groep omearme wurdst, moatst sizze doare: ik hear net by him, ik gean myn eigen wei. As konsekwinsje dêrfan, is it needsaaklik bepaalde taboes te trochbrekken. Wannearst, lyk as ik, koste wat it kostet, eigenaardich bliuwe wolste, is der gjin oare mooglikheid’.
Harry Mulisch: Skriuwen is it riedsel fergrutsje.
|
|
Auteursrechtelijk beschermd