Trotwaer. Jaargang 6

[p. 175]

Kommentaar

De jirfwar ôprinte brief fon Willem Abma oan ut Fonds voor de Letteren is ek yn ôskrift nai de L.C. gien. Vot de L.C. durmai dien hat, kin de lêzer út ut jir yn hiele hear en fear oernómmen artykel fon Rink van der Velde gevaarvudde.

Vot mai mun reedlekervize fervachtsje dot un redaksje mai san ôskrift dógt? a. De redaksje beskôget ut os un ynstjoerd stik en nimt ut óp yn 'e rúbryk dêrfwar. De redaksje fon 'e L.C. behôd him ut rjócht fwar óm te lange ynstjoerde stikken yn te kwatsjen. Dot kin fonsels inkeld betsjutte dot oerstollege en eamelege alynéas durútknipt vudde. Yn Willem syn brief sitte gjin sloppe en jeuzelege ainen, dot dy hie fólslain ópnómmen vudde matten. Hij is nochol lang, dot is vier, mar de redaksje soe - reedlekervize - ut fólgjende yn ómtinken nimme matte: 1. Willem skrjûwt lang safolle ynstjoerde stikken net os Roorda, Snethlage of Radsma, dus dy poerinkele kear dot ur ut dógt, mai ut vot langer útfolle; 2. De fryske lyteratuer kómt yn 'e rúbryk ‘Ingezonden’ lang sa faak net oan bod os de FNP, de pornografy, Jezus Kristus, ut aaisykjen, etc. etc, dus dy poerseldene kear dot ut bart, mai ut vot langer útfolle; 3. Ut belang fan Willem syn brief is dochs ûnvittend fólle grutter os dy kolómmenfól trutteg gesijk oer ut foar en tsjin fon bwastfieding, etc. etc. etc.

b. Ut stik is net ónjerre fwar de rúbryk ‘Ingezonden’. (Bij twivel stelt de redaksje him yn ferbyning mai de oteor.) Don besjógt de redaksje ut stik óp syn (nijs) veade. Is ut stik fon ûnveade, don vud ut vaismyten. Hat ut un behainde veade, don makket ien of oare learling-sjoernalist dur un kwat berjóchtsje fon. Hat ut stik un ridleke veade, don vud dur un langer berjócht fon makke, eventúeel mai un pear sytaten. Fynt de redaksje ut stik prachteg, don freget ur de oteor ut stik ôprintsje te maien yn ‘Beurtelings’. Fynt de redaksje ut un útsprutsen rotstik dêrt ur ut hielendol ûniens mai is, don freget ur de oteor - ûnder ópjefte fon ut motyf - ut stik ôprintsje te maien yn ‘Ingezonden’ en skrjûwt dur un ferneategjend kómmentaar bij yn dyselde rúbryk of yn un haadartykel.

Dy mooglekheden hat de redaksje fon 'e L.C. net óp sind. Of vól óp sind, mar fersmyten. Vêróm? Vêróm is Willem syn brief telône kómmen yn ut gniishûkje fon 'e L.C.? Vjinnen dur gjin skwalkronten óm út te sytjerjen of ôde viven mai grutte granyems óm oer te skrjûwen, vie dur yn Bokwert neat gjin nijs en voe de gib ek noch net springe? Dot vól mij net oan; ut lyket mij nammentlek ûnvjirskynlek dot Van der Velde de brieven dyt fwar de redaksje ónjerre binne iepenmakket en lêst en dur fwar syn rúbryk - sûnder maivitten fon 'e kolegas - de meast gaadleke úthellet. Dot lyket mij net vjirskynlek. Willem syn brief is him taskikt. Vêróm?

Reedleke redenen binne dur net fwar te betinken, mun kómt dur olinne út os mun bij de redaksje fon 'e L.C. partideghyd en persoanleke rankúnnes ûnderstelt. Dot is net leuk mun ferleget jun óp san menier ta ut nyvo fon Rink van der Velde.

[p. 176]

Mar dyt fizeghyd oanpakt, hôd gjin skjinne honnen. En de L.C. is un fiis bledsje. Heel fiis. Reinder hat dur ol oer skreon. Josse ek ol. Diskear mai ik.

Myn ûnderstellingen: de redakteoren hawe de koppen bijenwar stutsen en se havve riedplachte hût se mai ut ôskrift soenen. Nèt ópnimme, fonsels net: dur vudde befreone persoanen yn oanfollen en de skrjûwer fon 'e brief jert bij de ferkeade partij. Mar dur hielendol neat oan dwaan? Don begjinne se (Josse, Reinder, Trinus) strak ver te seoren dot de L.C. ynstjoerde stikken vegeret. Dû mat ien un genyaal ydee krygen ha: vij jaue de brief oan Rink, dy ‘makket dur vól vot fon’.

Fon L.C.-kont besjoen yndied de bêste óplossing: Rink stjit dur óm bekind dot ur nooit un útsprutsen persoanleke miening útteret - dy hàt ur meskjin net iens -, en hij is dus (!) ópjektyf. Hij is ek spûûkbenaud óm fwar un ‘echte lyterator’ ferslyten te vudden en dógt syn útterste bêst óm tróch te gean fwar un gevoan montsje dot sa no en don rus vot skrjûwt, och samar fwar de adeghyd ju, sûnder lyterêre bedoeling, och nee ju, en hij hat dus (!) gjin belang bij de lyterêre knikkets en hij is dus (!) gjin partij. Bóppedat kin Rink ut mooi sizze, hij is de grapjos fon 'e L.C.

Van der Velde hat dur yndied un leuk stikje fon makke. De Trotwaerredaksje fynt ut ek hatstikke leuk, dêróm hat ur ut ek oernómmen. Spytegernôch blykt út dit artykel vól un knap stik rankúnne en kómme dur vól un monneg basten yn ut masker fon ‘ik ha dur gjin belang bij en ik dóg mar fwar de adeghyd mai’, mar fonsels de lêzers fon Bokwerder Belang sille dot net yn 'e gaten ha.

Ik rin ut stik even nai:

a.	ûnkrektheden: 1. ‘op ruime schaal afschriften verspreid’ - dur binne mar un stik os fiif ôskriften fwótgien, lykos út 'e brief sels blyken dógt. 2. ‘Want hij heeft, zoals gezegd, weer niets gekregen, terwijl hij regelmatig publiceert.’ Vêr hellet Van der Velde dot ‘weer’ vai? Ut syn tûmme? 3. ‘de Friese adviescommissie, waarvan hij maar één lid, Jo Smit, met name noemt.’ - dur bestjit gjin Fryske advyskómisje.
b.	gekoanstekkerijen: 1. ‘opdat zoveel mooglijk mensen zijn verontwaardiging zullen delen.’ 2. ‘Vorig jaar kreeg hij zelfs de Gysbert Japiksprijs voor poëzie en dat was de officiële erkenning van zijn literaire kunnen. Reden genoeg voor Daniël Daen om een stevige brief van ruim twee dicht betikte velletjes te schrijven, waarin hij zijn eigen verdiensten voor de Friese literatuur etaleert en plaatst naast die van de acht gelukkigen, die wel in de prijzen vielen.’ 3. ‘Zes van de acht gehonoreerden voldoen volgens Daniël Daen niet aan de eisen, hijzelf wel.’ 4. ‘En nu maar afwachten of het Fonds onder deze bewijslast zal bezwijken of dat Daniël Daen ook in de toekomst tot de verdrukte minderheid in Friesland zal blijven behoren.’
c.	ut leeglizzen fon óppesysje: 1. ‘hoogwaardige roddel’ 2. ‘Dat moest natuurlijk nodig veranderen.’ 3. ‘een ingezonden stukje’

[p. 177]

Dot is oerbleon fon Willem syn brief. Ut is ut selspetret fon Van der Velde, sille wy mar rekkenje: ûnvjirheden fertelle, gekoanstekke, de diskusje oer un beskate misstôn bagatellysjerje en perfwast gjin aigen miening útterje.

Op Van der Velde en syn hoernalistyke maten hûgge vij grif net te rekkenjen os vij vot oan 'e bûttenslaggen fon ut Fonds dwaan vólle. En ek net óp ut Skrjûwersbûn, lykos Van der Velde yn óprjóchte ienfôd fernijt. Ut Skrjûwersbûn vit fon 'e preans gjin kwea, ut vit amper dot ut libbet, en ot ut sykheljen net fonsels gyng, don hienen de measte leden ol dea vest.

Vont dot bljûwt dur fonsels vól fon oer: dur mat vot feroarje bij ut Fonds.

Trotwaer kómt óp disse saak veróm.

TR. RIEMERSMA