Trotwaer. Jaargang 4

[p. 108]

Lieuwe Hornstra
Pinkster

Hwant der is in gong foar it sulver, en in plak foar it goud dêr't it smolten wurdt; it izer wurdt út'e ierde helle, en út stien wurdt it koper smolten. De minske makket in ein oan it tsjuster, en oan'e uterste grins ta ûndersiket er it stiente fan'e tsjusternis...
Job 28, 1-3

It wie ridlik drok yn tsjerke, stoffich, waerm en near. Jehannes wie allinne nei de heechmis stjûrd en hie in ûre ienlike forfeelsumens foar't mêd. Op dizze feestdei hie er in kwartsje meikrigen foar de kollekte; der wie tiid bihâlden. As men de munt ûnder in side fan it missael lei en dêroer wreau mei in smoarge finger en dan mei in neil, krige men in moai ôfprintsel. Hy hie wol sjoen dat heit it ek die mei in goune, ûnder de preek, mar mem hie lilk west, hja hie him in dúst jown, heit hie de goune knoffelje litten, dy't withwersanne rôlle, heit hie him wer deljown en de goune lizze litten.

- Spera in Deo, quoniam adhuc confitebor illi; hoopje op God hwant ik sil Him jitte loovje.

Men koe it better op'e knibbels dwaen as op it smelle lêsplankje; hy soe mar net knibbelje, dat kaem letter wol.

As er de finger wiet makke, gong it papier stikken; hy moast droech en snústerich wêze en justjes fetlik. Hy tyspele yn syn hier, dûkte ûnder de bank, makke syn finger stoffich op'e groun, kaem wer boppe, en forfette syn printwurk.

- Mea culpa, mea culpa, mea maxima culpa; troch myn skuld, troch myn skuld, troch myn greate skuld.

Der sieten gjin maten tichteby; gjin famkes dy't er troch rare grysjes giisgobje litte koe.

Jehannes waerd hjit, it jokke him rounom, en hy koe net stil sitte. Hy liet it kwartsje fan syn pols oer'e hân rôlje, om bar oer elke finger, mar by de pink gyng it mis. De munt rôlle him oer de foet en bidarre op'e groun.

- Et clamor meus ad te veniat; en mei myn roppen ta Jo komme.

Hy skeuvele fan'e bank ôf en gyng nei it kwartsje op'e sneup. Hy seach it net lizzen; hy hâldde syn wang oan'e groun, mar ûnder de knibbelbank wie ek neat to sjen. It moast foar- of efterút rôlle wêze. Earst nei foaren ta; it koe net fierôf wêze. De minsken sieten nou en harken nei de earste lêzing:

- En hja bigounen to sprekken yn oare talen.

It wie nou syn gouden ûre en krûp tusken de skonken troch om it kwartsje to sykjen. Nei elke bank skoud'er in eintsje nei rjochts of nei lofts, mar hy seach neat.

- Wy hearre harren yn ús eigen tael Gods greate wurken forkundigjen.

Der soe nou in skoft songen wurde, dat wie mei Pinkster altiten sa. Hy wie by it lofter gongpaed kommen. Oan'e oare kant seach er hwat glinsterjen; der wienen inkele plakken frij, dat hy stiek oer en gyng sitten.

- Et tui amoris in eis ignem accende; en ûntstek yn harren it fjûr fan Jins leafde. Doe't de sequentia ynsette, dûkte er ûnder de bank. It glinsterjend ding wie in dûbeltsje. Hy stiek it yn'e bûse en forfolge syn tocht, skean nei foaren. Der dampe in muffe lucht út'e boksen en rokken. Doe't er earen ûnder de tafel boarte, hie er dat al fornommen, net allinne switfuotten, mar in nearens dy't jin smoarde. Hy wie nou hielendal foare lofts kommen.

[binnenkant achterplat]

- Sine tuo numine; sûnder Jins godlike help.

It kwartsje wie net to finen. Hy stiek oer nei de hoeke fan it koarhek. Hy switte, de kop jokke him. Der stie in bidstuoltsje, dêr forsyld fan it sydalter. Hy gyng derop sitten.

- Flecte quod est rigidum, fove quod est frigidum, rege quod est devium. Bûgje hwat forkommen is, waermje hwat forklomme is, rjochtsje hwat forkromme is. Hy poattere oan it doarke fan it hek, it wie net op't slot. Fluch glûpte er deryn, die it doarke ticht, gyng it trepke ôf, sloech in hoeke om, die in houten doarke iepen, kaem yn in tsjustere rûmte, die it doarke efter him ticht, gyng op in trep sitten. Tonearsten seach er neat. Hy wie nou ûnder it prysterkoar. It sjongkoar klonk fier wei:

- Da perenne gaudium; jow de ivige freugde. Amen. Alleluja.

De minsken hoassen en gyngen oerein. Jehannes koe it geraes hearre. Efterstobek tripke er it mitseltrepke ôf; der bigoun him hwat to skimerjen. De pastoar boppe him lies it Evangeelje:

- Ik gean hinne, mar ik kom wer ta jimme.

Jehannes hearde suchtsjen. Hy hie heard oer prealgrêven, en in kammeraet hie fan mummys forteld. Der stienen ljedders en kisten en amers; hy koe se nou ûnderskiede. De rûmte wie lyts; hy seach in poartsje en dêrefter wie it ljochter.

Hy roun der hoeden hinne en dikere yn it greate forwulf. Earst seach er twa prealgrêven, stiennen kisten mei bylden fan de deaden derop, mei helmen, pânsers, swurden. Helden, tocht Jehannes. Der baernde in kears foar in byld, de holle en strielenkrânse leinen der nêst. Dat wie grif de hillige Antonius. Rjochts en lofts fan it poartsje stienen bylden op fuotstikken. Hy skeuvele nei rjochts, efter in fuotstik, en seach nei it forljochte part. Der stienen bieren. Fannijs hearde er suchtsjen, dat nou oergyng yn sêft koeren. Jehannes skûle wei efter it fuotstik, it hert bounze. De preek like dien to wêzen, de minsken gyngen wer oerein. Hy die war de rûmte fan'e tsjerke him wer to binnen to bringen. Hja bigounen nou oan it Credo. Hy stoarre nei de bieren. Ien stie hwat fansieden; dêr lei op it liif in minske, suver neaken, mei skuon oan. Jehannes die de eagen ticht.

- Ex Maria virgine: et homo factus est; berne út'e Faem Marije, en in minske wurden.

Hy die syn eagen wer iepen en seach nou ek in hast neakene frou op'e rêch lizze, mei bleate fuotten, har earmen om'e man hinne. Hja leinen deastil, de mûlen op elkoar.

Doe't Jehannes genôch sjoen hie, slûpte er werom nei it lytse forwulf, socht it trepke, die it doarke iepen en efter him ticht, en kaem ûnder de préfaesje wer boppe.

- Quapropter profusis gaudiis totus in orbe terrarum mundus exsultat; dêrom jubelet yn ûnbidige freugde it minskdom de hiele wrâld oer.

Hy fielde hwat yn syn skoech, gyng sitten en loek him út: syn kwartsje siet deryn. Hy troppe it yn'e bûse, die de skoech wer oan, roun nei de foarste bank en gyng tofreden sitten.