Trotwaer. Jaargang 3

[p. 38]

Tichelwurk
De bibliotheek fan Ubbo Emmius

moat net mei nei de Bulleflakte!

Men kin der net bitiid genôch by wêze, dat is fakentiid dochs al to let. It bigjint mei in lyts krantebirjochtsje, mar de ein is monstrueus. Dit kear in forslach yn de Leeuwarder Courant fan 3 novimber '71 fan de bistjûrsgearkomste fan de Stichting Lerarenopleiding ‘Ubbo Emmius’, en dêr in kopke yn Bibliotheek, dat foar in biskate alinea neijer omtinken freget. Dêr wurdt û.m. yn meidield dat ‘... de heer Stellinga verder opmerkte dat de behoefte aan een bibliotheek met het daarbij behorend personeel zich zo langzamerhand ook laat voelen’.

Hie men it net tocht! Dit is net niks. Hwant dr. G. Stellinga is direkteur fan it ynstitút en hat neffens kêst 6 fan de (konsept)statuten yn it bistjûr in advisearjende stim. Ut soarte, ja, mar tink dêr net to licht oer. Hwant sa'n biskieden oanrin wurdt dutsen troch de statuten, dy't sizze dat de stifting har doel bisiket to birikken troch (kêst 3, 1 b): ‘... alle andere wettige middelen, die voor het doel van de stichting bevorderlijk zijn.’

Mar as it heal kin moat dit net trochgean. Dit giet net om in pear boekjes, dy't yn ien fan de gebouwen wol in pear plankjes fine sille, - al sil it earst sa miskien wol foarsteld wurde - dit hâldt in tige ambisieuze opset yn. En soks kin jierren duorje, mar komme docht it. Alle nederlânske universiteitsstêdden kinne it forhael sa njonkelytsen wol fortelle: hwat foar professorale ambysjes en akademysk separatisme der yn de ynstitútsbibliotheken biskûl giet; en hwat dat kostet, en hwat in handicap dy desyntegraesje op 'en dûr bitsjut, binnen it universitair forbân allinne al om yn it bibliotheekbidriuw ta hwat planning, efficiency, koördinaesje, ta automatisearring en modernisearring to kommen.

En hyt soks net oerdriuwen, hwant ûnderskat dit net. In eigen bibliotheek is in soarte fan yntellektuele autarky, in stik status boppedat dat der net om liicht. Yn sokke rounten wurdt meast net alto sunich rekkene. En it nivo en de titelatuer, de brij fan argumintaesje, it ynelkoar gripen fan ûnderskate bilangen - ek op langere termyn -, stean der boarch foar, dat der by forskate subsidiëarjende ynstânsjes handiedigens genôch to finen is om it spul mei to spuljen. Dat is faeks net iens kwea opset, bigryp my goed. Mar soks bigjint as in tovenerslearling in eigen bistean.

Dat pleit fóar, en de opbou fán sa'n bibliotheek kin men de eksterne fase neame. De ynterne spilet net swak by. Hwant hwat greater sa'n ynstitút aenst wurdt, hwat ûnbistjûrberder de opelkoar ynwurkjende krêften.

Sa'n bibliotheek wurdt in taleveringsbidriuw foar dosinten en studinten, dy't - de praktyk wiist dat út - der gjin bisleur oer ha hwat dêr eins om giet, en dy't amper har paed yn sa'n bibliotheek fine kinne. It bliuwt yn har eagen in ûnderdiel fan ûnderskikt bilang. Dat stekt alderôfgryslikst. Sa'n bibliotheek/bibliothekaris bigjint him op to blasen om foar fol oansjoen to wurden. Dêr binne ek foarbylden fan.

[p. 39]

Hwant hwêr giet soks op ta, de bibliotheek fan it Ynstitút ‘Ubbo Emmius’?

Neigeraden it tal fakulteiten groeit sa'n bibliotheek op 'en dûr dochs gau nei in 30-50.000 bannen. Dêr giet in bibliothekaris oer, dy't in help ha moat. It kin tafalle, mar alles byelkoar skaeije dêr nei forrin fan tiid in man as 5-8 om.

Dêr moat romte foar komme, nei in pear needoplossingen in definityf ûnderkommen, dat hwat eigentiids opset en foaral outilearre wêze moat: magasinen, útlienburo, ynformaesje-ôfdieling, kantoaren, in lêsseal (mei gau in 200 tydskriften), in studyseal, studykabines; mei it winsklike boartersguod: kompaktakasten, randtriever-systeem, bibliofoan, mikroviewers, fotokopiëarapparatuer, teletracers ensfh. Tink om de tovenerslearling!

Och, it bigjint hiel biskieden, nochris, mar in miljoen oan ynvestearring is neat. En in pear ton per jier is dan ek gau nedich om it hwat by to hâlden.

Hwat moat hjir oan dien wurde? In jier lyn spile de kwesty Provinsiale Bibliotheek, nei oanlieding fan it Rapport Van Ommen. Deputearre Steaten woene yn dy P.B. mar leaver net tofolle haechske ynfloed ha. Dy P.B. wie foar de Provinsje it lokies foar de Fryske Universiteit, dêr woe hja har net tofolle foar bine.

Sa'n ‘Ubbo Emmius’ komt fansels in aerdich ein yn 'e rjochting. En dêr sil dochs omtinken oan jown wurde moatte, binammen nou't prof. Snijders - foarsitter fan it Stichtingsbistjûr - yn itselde kranteforslach sitearre wurdt: ‘Ik zie Ubbo Emmius eerder op de Bullevlakte dan de universiteit’. Dêrmei lit er in bytsje hoop oer foar dy Universitaire fêstiging.

Dan kin der dochs al hwat barre. Deputearre Steaten sille dochs wol ynfloed ha op it bistjûr fan ‘Ubbo Emmius’, om hjir hwat oan dwaen to kinnen. De desyntegraesje fan de ljouwerter bibliotheekforsjenningen moat perfoarst net greater. Hjir leit in kâns foar it gripen om de Provinsiale Bibliotheek in dúdlike taek to jaen. Hwer't sá'n bibliotheek stiet praet men to'n earsten net oer nochris in ynstitútsbibliotheek! Dêr komt by dat men nou al útrekkenje kin, dat der oer in jier as tsien, tweintich ris in heldere kop oan it biwâld komt - oan hwat kant fan de matearje ek - dy't de P.B., dan evt. al universiteitsbibliotheek, en dat spultsje fan ‘Ubbo Emmius’ byelkoar bringt. Fansels! Der kin ûnderwilens al hwat bard wêze, fansels, mar út sa'n útspraek fan de hear Stellinga wurdt wol dúdlik dan men net alto optimistysk hoecht to wêzen. Dêr blykt yn alle gefallen út, dat der yn dit stadium fan oprjochting fan it opliedingsynstitút, dat al mei it earste jier út ein is, noch gjin ôfspraken bistean. Dat ferget fan wjerskanten ek wol hwat. Op 'n minsten fiergeand oerliz oangeande it oankeapbilied. En dat hâldt yn dat elk foar oar elkoars spesialismen erkenne en akseptearje moat, en dat kolleksjefoarming en biskikberstelling troch ynbring fan twa kanten bipaeld wurde sil.

Hjir stiet in folsleine apparatuer gebrûksklear!

En soene Deputearre Steaten net mei nammersto mear klam yn Den Haech oanstean kinne op subsidiëarring fan rykswege fan de P.B.? Op it earste gesicht lykje dit ûnôfhinklike bilangen. Mar pas op, D.S. tingje ommers om de gunst fan it Departemint fan ûnderwiis. Dat kin nou. En dat koe de Provinsje jiers ek noch wolris hwat skele yn 'e eksploitaesje fan de P.B.

Ofsjoen dêrfan, it soe binaud wêze as aenst twa bibliotheken op heale krêft draeiden, dat der ûnnedich duplisearre waerd yn gebouwen, stêf, apparatuer, boeken, tydskriftebesit ensfh.

Yn dit stik kinne de forantwurdlike autoriteiten har net op 'e Bulle-flakte hâlde.

l. popma