Trotwaer. Jaargang 3

[p. 44]

Tr. Riemersma/Souvenir

oesterskulpen foun wurde sille. Miskien tinkt er dat in bern se weitôge hat of weismiten of weistoppe. Sil er tinke: hea, oesterskulpen, en se wer falle litte yn it strûkeguod. Of meinimme foar syn bern. Sizze: sjoch, hat heit found. Mar dat is net wier ik ha se foun, en weitreaun, om se letter mei to nimmen. Ik ha se foun, net stomtafallich, ik ha der om socht. It wie in iere moarntyd, de fûgels hienen my net wekker makke, de kjeld hie my wekker makke, de kjeld hold my wekker. Ik roun oer it strân, de sinne wie noch net op, it wie skimerich, yn it easten siet in bank. Ik socht tusken it oanspielsel om oesterskulpen, om gekke dingen, om net hielendal allinne to wêzen, hwant hwat net hastich meinommen wurdt, spielt wer fuort, wurdt oerspield en forwiske fan it tij. Lykas dizze bânspoaren dy't mei in ûre of hwat net mear to sjen wêze sille. Mar wer oare bannen as dy't slingerje as de auto hûndert riidt. Dit moatte bannen wêze fan in lytse landrover. Hastou oait yn in landrover sitten? Ik allinne yn in leger-jeep, en dat net iens út frije wil. Mar dat is wer langer lyn, dat wie noch foar it oanbigjin, oantinkens dy't net mear skrine, oantinkens foar oan 'e bar, ik ha ek it ien en oar meimakke. Oja, sizze se, yn dy tiid siet ik... Mar dat kin net wier wêze, it is to lang lyn, doe wienen sij der noch net it wie noch foar de sûndefal, ik koe noch alle kanten út, it lei allegearre noch foar ebbe en floed. Mar hwa lei yn godsnamme de polledaem? As ik my gewoan drifkje litten hie, nou ja, faeks wie ik earne op in bank hingjen bleaun, mar nou likegoed en as de floed wer op komt sil ik faeks fierder driuwe. Jezus, witst wol as in middei sitten hast to fiskjen, dat wol sizze to mimerjen, to prakkesearjen, en dan giest oerein, allinne it platte gers lit sjen dat der ien sitten hat, mar net hwa, net hwerom. Hwat plat gers litst

[p. 45]

nei, fuotleasten op it strân, mar soest eins nea weromkomme moatte. Eins soest fan dyn libben ien lange tocht meitsje moatte en nea weromkeare nei hwerst earder west hast. It griist dy oan, de bank dy't der doe net wie - in miste kâns? - dêr't nou in bank stiet, dêr't nou in pearke sit. Kinst net sizze: gadfordarry, soademiterje op. Kinst net iens sizze, kinst neat sizze, kearst de holle ôf, sjochst de fjilden oer dyst doe mei har seachst. Der barde neat - in miste kâns? Net iens, hwant hwa't ûnripe apels plukt en yt, brekt it letter sûr op. Seist: ik wachtsje op dy, en ast ryp bist en dy falle litst, dan falst yn myn hannen. Mar ik hâld hielendal net fan apels, tink ik ynienen, de apels dy't ik nou en dan keapje, lit ik meast forrotsje. Ik hie eins sizze moatten: ik wol dyn hier om foar myn eagen to hingjen, ik wol dyn boarsten om treast by to finen, ik wol dyn wiete lippen om hertstochtlik to wêzen, ik wol dyn skonken om neist my to rinnen, mar net mear, hwant mear kin ik net oan, ik lit it rotsje. Ik wol dy as it fiskersskip dat foarbygyng en op syn toeter blies. Toeter? Nou ja, wit ik hwat ik wie, in rotgelûd as fan in walfisk dy't diaré hat. Mar hâldstou fan dy bigreatlike leave lytse rottoeterkes? Mar ik tocht op in stuit echt wier wy koene fordomd wol nei Doggersbank gean, en ik ha de angel net iens by my. Né, it net ek net. Dou witst wol: ik span gjin net. Ast komme wolst: graech, mar it tyldriftich geâldehoer kin ik net mear opbringe. Tjé, tocht ik, hwer bidarje wy, it boat lei skean foar de weagen en koertste it noardwesten yn. Wy stiene op it dek as cowboys mei de forneamde far-look yn ús eagen. Né deale, dat wie net foar de sjeu, wy eagen nei de kym om net dronken to wurden fan it giseljende efterskip - siet dat noch oan it foarskip fêst of hobbele it op eigen manneboet efter ús oan? De fuotten wiid faninoar en de hannen yn 'e bûs hartstikke stoer, en elk foar oar tinke: tjé, hoe ret dy fint dat om stean to bliuwen, ik moat hyltyd stikum in foet forsette en mei myn fingerseinen yn 'e broeksbûsen it lykwicht biwarje. Ik bin bliid dat sij it stjûr hat, ik hie net tocht dat ik sa'n ein boppe myn téwetter wie. Mar hwer bistou nou, hwer is dyn lang hier, en hwer is myn dronkemansoermoed keard? It reade kring fan dy dêr't ik útknoffele bin en dat doe mei dy de rounwei op skeat. It lêste dat ik seach, en dat ik hyltyd wer seach, letter, doe't de kater kaem. Dyn fuortsnuorjen yn 'e nacht. Doe dine de ierde en letter it bêd, ik wie séslik, ik hie in bankskroef om myn harsens, mar ik mocht noch tankber wêze dat ik op bêd lei en net yn in foartúntsje. Der wie kop noch sturt oan to finen, alles meald trochinoar, en hyltyd dyn hier, dyn hier. Mar doe kriemde de boat, wy foelen yn flak wetter, froulju en bern kamen wer boppe, en wy foeren de haven yn. Mar dat is stom fansels, dou kinst fan it elysium dreame, mar moatst net in kaertsje keapje om derhinne to farren. Nim dan in kaertsje foar de bioskoop, dan witst datst forneukt wurdst. Ach elysium, ik hie noch gjin tsjen stap yn 'e bosk set doe hie ik de skuon fol sân. Op driuwsân stean, dat is noch hwat - jammerdearlik oan syn ein kommen - mar gewoan sân is rotsân. Tristan en konsorten kamen út op 'en minsten tolve wounen bliedend by har minnares, ik hie allinne mar smoarge poaten en in seare snút fan tofolle smoken. Knoffelst in lyts ûre troch de beammen yn 'e hoop dat skeanoer koarter is, mar fynst by tsjuster noait wer in útwei. Lit my dan forhongerje of forskuord wurde troch ien of oar préhistoarysk meunster dat yn dizze negoarij efterbleaun is de sandalen

[p. 46]

dy't it bist net bite kin sille har brocht wurde plus it horloazje, en hja sil it skriemend yn 'e hannen nimme en wer del lizze en wer opnimme. Of faeks sil hja allinne sizze: dy sak, mar dat sil ik net mear hearre, it sil in ûndergong wêze dy't in krêftich útropteken efter in sloppe sin set. Guon minsken hawwe har fuortbistean oan har dea to tankjen. Mar nikshoar, der kaem ien of oare idioat yn in koarte broek foarbyfytsen, rinst der mar gewoan efteroan en komst op in asfaltearre dykje út. Mar it ellindige is dat guon minsken har tael net ûnder de knibbel ha. Soest gewoan even logysk tinke moatte: unyk is unyk, dat wol sizze: it bart ienris en komt nea werom. Der is in ûnforwachtse moeting, der is in moannenacht, der is in petear fan taesten en fielen. En dan soest stopje moatte, dou hast in minske moete, dou hast in ûre lokkich west. Lit de blom not bloeije en fortoarje, dou hast de teare kleuren yn 'e knop sjoen, lit it sa. Souvenirs hawwe gjin takomst. Mar dou wolst de fuortsetting, en dan krijst hwatst wolste: yn dit lân klopje alle adressen. Se is it. Se is it sa fordomd datst noait in kear sizze kinst: se wie it net. En tinkst dochs: hwer is de fonk, hwer is de trilling, de sfear. Hwat is der mei har? Der is gjin groun foar hoop, foar twivel, foar wanhoop. It is gewoan in forsin, krekt as by ljochtskyndei de skimerlampe opsette om it gesellich to meitsjen. Du rinst by nacht nei it strân en nei trijen wurdt it al hwat ljocht Dou sammelst oesterskulpen dyst aenst fuortgoaije silst. Dêrom ja, dou wurdst fanatiker navenant dyn beuzichkeit sinleazer is In stik of fiif seis hie ik op 't lêst yn myn kâlde kloeren. En nearne in plestikpûdtsje of in stik papier. Hie ik bigreatsjen mei de skulpen dat ik se net daliks fuortsoalde de dunen yn doe't ik op it skulpepaedtsje stie om in sjekje to draeijen? Ik ha se meisjoud de dunen troch en dy fordomde bosk wer troch dêr't ik by ljochtskyndei sels gjin paed troch fine koe. It doarp troch, en doe pas haw ik se ûnder de strûken lein. Ik sil se fine kinne, as ik wol. Mar faeks bart it nea. Hoefaek al haw ik it spoar fan tolve jier lyn weromfolgje wollen, doe mei dy legerjeep? It sil der dêr noch wol like wyld en iensum hinne lizze, ik moat it weromfine kinne, de oergroeide spoarlijn, it paed by it kanael lâns, en dat smelle houten brechje by dat yslike gemaeltsje. Hwerom by god haw ik der altyd nei lange om dat wer to sjen, wer to rinnen en to bilibjen? Hwat haw ik dêr weitôge, dat ik weromfine moat, of hokker tried is dêr brutsen dy't ik dochs wer opnimme moat? Of is it allinne masochisme dat my nei dy iensumheit werom driuwt, lykas ik ek út masochistyske motiven by hjerst nei dy godforgetten forlittenheit fan Soarremoarre en Smelle Ie ried? Mei dy soe ik se weromsykje wolle, mar allinne net Mei dy soe ik al dy spoaren bylâns gean wolle, ek dêr't ik siet to fiskjen mei Belgysk daei by dat houten brechje. Mar it moat net, it soe forried wêze. Yn gêrs en sân binne gjin emoasjes werom to kennen. En dan, hoefaek is dy wâl al útmeand neityd, en hoefolle tijen binne der oer it strân gien? Ik soe der net iens hwat weromfine, lit stean dat in frjemd der hwat oan ha soe. Nammers, iensumheit is in to persoanlik bisit as dat der frjemde eagen oer gean meije. Ach, dou witst it wol, ek al soenen wy deselde kykjes knippe en ien plakboek oanlizze, it objekt is net wichtich, allinne de emoasjes telle. Dêrom sil ik de skulpen lizze litte. Foar my allinne hawwe se wearde, dêrom kin in oar se my net ûntnimme, sels al soe er se meinimme, hy nimt hwat oars mei as ik der dellein haw. En hwat sil bistean tusken dy en

[p. 47]

my? Bistou noch wichtich foar de emoasjes dy't ik oan dy bilibbe haw, en ik foar dines? Of moatte wy nije oantinkens sammelje? Plaetsjes efterinoar draeije, hiel hurd, dat suggerearret kontinuïteit... Ach né, alles is fragmint, is yn himsels ôfroune. Hwat ek bistean sil tusken dy en my, it sil neat tadwaen of foroarje oan hwat west hat. It forline kin nea stellen, leagene of bismoarge wurde. Dêrom sil it my net reitsje, as ienris dy