|
| |
| |
| |
foto: johan witteveen
| |
| |
| |
Pieter van der Mark (60) yn petear mei Josse de Haan
‘Se kinne net altiid mei in kruk rinne’
Van der Mark, deputearre fan kultuer yn Fryslân, mar ik soe radikael wêze, seit dat er antwurdzje sil hwat er antwurdzje wol, dat er oan myn kapstokfragen wol hwat ophingje sil. Hy fynt himsels net idel en bisiket it ek net to wêzen. Hy is ryksambtner, ynspekteur fan 't lânbouwûnderwiis, yn tsjinst fan it ryk, op nonaktyf en kin as er syn sit forspilet daelk werom nei dit ûnderwiis. It is syn wiisichheit. Hy fynt it dwaes in burd allinne yn 'e fekânsje of soksahwat stean to litten, omdat men it dêrnei net mear doart. Je dogge it of je dogge it net. Ynfloed op him hawn hawwe njonken syn heit en mem, de hear Van der Wielen en de âldgriffier, de hear Woltjer. Mar ek Hindrik Algra hat him mei foarme. Hy wurdearret de hjoeddeiske demokratisearringsgolf posityf. Ek de iepenheit.
M. Folsleine iepenheit stean ik foar. Allinne, ja it keart de saek wol op. Dat is it iennige biswier dat ik der tsjin ha. Net oerdriuwe. En der binne in protte minsken hjoeddedei dy 't it oerdriuwe, en binammen de minsken dy 't der oer skriuwe.
It greate gefaer is, dat men regelingen treft dy 't inte binne op 'e âlde strukturen, en dy âlde strukturen binne mei iepenheit en ynspraek allinne net nij. Dat is by 't ûnderwiis krekt sa. 40 Jier lyn al hearde men de kreet: fornije. Nou nei 40 jier binne wy noch gjin stap fierder. Hjir en der wurdt der wolris hwat dien mar, en nou siz ik it hiel slim: it is in kwestje fan yntelliginsje en kreativiteit. En dy kreativiteit is by alle minsken lang net like great.
| |
| |
- Kin de kreativiteit bifoardere wurde.
M. Ja, wis en seker, mar dan moatte wy ôf fan 'e autoritaire strukturen. En op it punt fan de ynformaesje moat hiel hwat foroare wurde. Hwant dat is krekt it ûngelok, dat der party minsken binne, dy 't net witte hwert se oer prate. Dy hawwe gjin genôch ynformaesje, gjin genôch bilangstelling, of sjogge it allinne mar yn swart - wyt - skemaas.
- Tinkt Den Haech ek yn swart - wyt - skemaas.
M. Demokratisearring soe ek hjir in wichtich ding wêze kinne, hwat de provinsjes oanbilanget. As men tsjinspul leverje koe. En dat is op 't stuit it greate manko by de provinsjes. Se kinne gjin tsjinspul leverje yn Den Haech. De minister fan CRM bgl. biskikt oer bipaelde ynformaesje fan it CBS hwert se mei wurkje kin. Dy gegevens binne der foar de provinsjes net. Sij jowe ús dus sifers oer, wylst wy dêrtsjinoer gjin oare sifers jaen kinne. Ik bin dêrom ek foar desintralisaesje fan de buroos fan it CBS, sadat je mei iepen gegevens komme kinne by de ryksoerheit. Wy kinne gjin macht foarmje tsjinoer de macht fan dy ryksoerheit. De foriening fan Ned. Gemeenten kin dat bgl. wol. De provinsjes ha noch gjin mienskiplik buro, ek al omt de forskillen faek to great binne. Der sil lykwols dochs sa 'n buro komme moatte, wolle de provinsjes tsjinoer Den Haech in fûst meitsje kinne.
- As pressygroep, of gewoan macht tsjin macht.
M. Ja, pressygroep, of oars, net daelk macht tsjinoer macht. Men kin it ek sa stelle, dat fan de ryksoerheit mear oerliz wêze moat mei de provinsjes. It ryk bipaelt de polityk dy 't se hawwe wolle, en dan wurde de provinsjes ris frege, hwat tinke jim der fan. Mar yn feite leit it dan al fêst. Men tinkt yn 't westen troch de bank ôfgryslik sintrael. Se wolle alles gelyk ha. Dat bitsjut foar Fryslân gjin útsûndering.
- Wy soene tsjinoer it westen hwat hurder wêze moatte, it image hwat byslypje.
M. Der mankeart wol hwat oan ús image, fansels, dat sil wol. Mar je rêdde it mei in image allinne ek net. Je moatte wol spikerhurd wêze, en dat is ek net slim. Mar oan 'e oare kant moatte je it ek wiermeitsje kinne. En dat is de kwestje: wy hawwe gjin mankrêft. De bêste minsken, of nee, de bêste minsken wol 'k net sizze, party minsken gean fuort.
- Mear oerdriuwe.
| |
| |
M. Wy oerdriuwe altiid to min. Wy binne fierstento biskieden. Wy binne sels sa biskieden, dat, ik nim nou mar it gefal mei de Akademy, wy fifty-fifty dogge. Nou, dan siz ik, hwêrom dogge wy fifty-fifty. Hwêrom kin it ryk it hiele wurdboek net bitelje? Lykas dat foar Hollân ek bart.
De kultuerried wurket net sa 't se wurkje moast: reorganisaesje en in demokratisearring binne wol winslik.
- Sit der hwat yn de demokratisearring fan de Fryske Kultuerried.
M. Jo kinne my net slimmer fraech stelle as oer de Kultuerried.
De Kultuerrued is advysorgaen en oerlizorgaen foar de provinsje. Oars bistiet der gjin forbining. Dat maot ek net. Mar hwert it nou yn haedsaek om giet, is, dat de Kultuerried net wurket sa 't se wurkje moast.
- Fynt de Kultuerried in klankboaijem by it folk.
M. Dat falt jo mei. Dat falt jo mei. De klankboaijem is der wol. Mar it is op 't stuit sa - en ik stel it miskien hwat skerp - dy kultuerried sjocht it sels net. En it bistjûr is ûnmachtich. As der net in better bistjûr komt, dan komt it mei de kultuerried net klear. Dan rint it forkeard.
Oan 'e oare kant freegje de gemeenten - en miskien individueel ek wol - genôch by de Kultuerried, mar der komt net út hwat der eigentlik útkomme moat. En hwat se wolle. Ik tocht dat in reorganisaesje en in demokratisearring fan 'e Kultuerried wol winslik wêze soene.
- Kin de WKF (wurkgroep kultuer Fryslân) in funksje hawwe.
M. It binne mar inkelden. En dat is krekt it slimme, dat je by in foroaring fan 'e Kultuerried to meitsjen hawwe moatte mei nije strukturen. En dy nije strukturen binne der noch net. Demokratisearring is wol goed, mar fortsjintwurdicht sa 'n lyts groepke minsken hwat?
- Hwêrom altiid dy fortsjintwurdiging, en it yn hokjes triuwen.
M. Om my mei 't ek à titre personel, bipaelde kwaliteiten kinne ien geskikt meitsje. Mar oars moatte je fêst hâldde oan de demokratyske fortsjintwurdiging.
- Fortsjintwurdicht TRYATER ek hwat, rint it op in djûr net fêst mei dit bistjûr.
M. Dat wit ik net. Dat hinget ôf fan hwat der fan tryater tolânne komt. En
| |
| |
dat bitsjut twa dingen: docht it ryk mei, 40%, dan komt it klear. Ek in goeije oplieding is wichtich. Jowt it ryk ús sa lang de tiid om it eksperiment fan dy oplieding to folbringen.
En fansels, der moat in krêftich bistjûr wêze. En dat mankeart der wol ris oan, nou en yn 't forline. Oan 'e oare kant sil der in fint komme moatte dy't de direksje goed yn hannen hat. Boppedat moat it bistjûr him net mei alle mooglike dingen bimuoije, hwert sa 'n bistjûr gjin forstân fan hat. It bistjûr moat allinne de lieding jaen.
- Gearwurking Noorder Compagny.
M. Men moat der net op rekkenje. Men moat op eigen fuotten stean, en der moat tryater goed om tinke. Hwant de Noorder Compagny bliuwt úteinlik in selskip dat sawol mei Grins as mei Drinte as mei Fryslân to meitsjen hat. Boppedat is der ek forbân mei de oare selskippen yn 't lân. In to greate bining mei de Noorder Compagny soe bitsjutte kinne, dat wy derûnder troch geane.
Der soene wol mear gearwurkingsfoarmen socht wurde moatte, mits it bistjûr fan 'e Noorder Compagny - dat tusken heakjes ôfgryslik swak is - dat ek wol. Lykwols, se wolle it net. Sij sjogge it net. Net subsydzjetechnysk, net hwat dekors oanbilanget, en ek net yn de regy. Se sjogge elkoar as konkurrinten, dat moatte je net forjitte.
As de Fryske biweging net mear partisipeart, en net mear selswurksumheit toant, dan giet it mei de Fryske kultuer net goed.
M. Je moatte noait freegje of kultuer of kunst in funksje hawwe. Kultuer is ynherent oan 'e minske. En dus bistiet yn in maetskippij fan minsken kultuer.
Je moatte bgl. ek noait freegje hwat is de funksje fan in timmerman, of fan in skilder of in dichter. Nee, it heart byelkoar. Je kinne it noait los fanelkoar sjen. En dat dogge se tsjintwurdich tofolle. Sadré je it los fanelkoar sjogge, kultuer en kunst skiede, kultuer en maetskippijkrityk, it gewoane wurk en de boppelaech, dan kom je der noait. Kultuer is ynherent oan de minske. It heart derby. Of oars, sa is de minske skepen.
- Is kultuer soms in forsiering, in formeitsjen of in tarieder foar hwat.
M. Nee, ik sjoch it as in opdracht. Opdracht fan elk minske - om mei to dwaen - of om net mei to dwaen. Dêrfoar moat er frij wêze.
- Subsydzjes kweke in elitegroep en bifoarderje it passyf meidwaen.
| |
| |
M. De oerheit moat eigentlik oars net dwaen as de helpende hân biede. De helpende hân biede yn dizze sin, dat se winliken as eask stelt: partisipaesje fan de minske mei de kultuer, as dy partisipaesje der net is, en de selswurksumheit ek net, dan rêdde jo it net, hwant dan komme je to sitten mei in steatskultuer of mei in elitekultuer. Dy kant moatte wy bislist net út. Dat is de iennichste bitingst feitlik, lit sizze, foar bgl. De Fryske Biweging. As dy net mear partisipeart en net mear selswurksumheit toant, dan giet it mei de fryske kultuer net goed.
- De biweging hâldt him tofolle mei futiliteiten dwaende.
M. Nou ja, dêr komt it wol op del. De greate linen ûntbrekke faek. Dat wol net sizze dat ik de greate linen oanjaen kin, mar ik wol al sizze dat ik der biwust op oanstjûrd ha, nei 't ik dy portefeuille krigen ha, dat it ryk mei docht. Tink yn dit forbân mar oan it rapport Van Ommen. Dat is tige biwust fan myn kant bard.
- Tsjintwurdich spilet de ekonomy in greate rol, kinne jo yn 't kolleezje tsjin dizze macht opbokse.
M. Je moatte it wol op in bipaeld stuit spylje. Gewoanwei spylje.
- Hat Klompé it goed spile, dat wol sizze, wie it in bikwame minister.
M. Nou moat ik in hiel skoft stil wêze. Hwant as ik it goed sizze soe, dan moat ik sizze, ja, it wie in goeije minister. Mar ik wol der by sizze, dat se lang net alle dingen seach. Seach se it net allegearre to sintrael? En seach se it ek allegearre net tofolle yn 'e âlde strukturen? Bgl., as ik tink oan it memorandum, dan is dat hielendal inte op 'e âlde strukturen. Dat jildt ek foar de subsydzjeregelingen, dy 't ek inte binne op 'e âlde strukturen. En se sille noch mear inte wurde op 'e âlde strukturen.
- Miskien moat de ynfloed fan de rie foar de kunst útwreide wurde.
M. Dan wol ik in rie foar de kunst hawwe, hwert ek de regio yn fortsjintwurdige is. Ek dizze rie foar de kunst is in sintrael lichem hwert allinne westersk tocht wurdt. Je miene dat eigentlik alle kultuer by Swolle ophâldt.
- Ik haw ris in plan makke foar in demokratyske opbou (fortsjintwurdiging) fan de rie foar de kunst, elke provinsje twa minsken, esf. esf. (trotwaer suppl 2, okt. '70).
| |
| |
M. Dan soe 't miskien better wurkje kinne. It is op himsels net sa 'n gek plan, mar de swierrichheit is, dat je it yn de provinsjes werienswêze moatte. Oan 'e oare kant giet nou de rie foar de kunst in stap fierder as wol winslik is. De rie foar de kunst wol it bilied bipale. Dat kin, mar dan is it gjin advysorgaen mear, dan jowt it regear it út hannen. En it is de fraech as dat kin. Deselde kwestje spilet yn 't nasjonale oerliz fan gewestlike kultuer, hwert men in reorganisaesje wol. Se sizze: wy bipale it bilied. Foar my komt dan de fraech nei foaren as dat wol yn de demokratisearring fan hjoeddedei past. De demokratisearring fan hjoeddedei jowt fortsjintwurdiging fan it folk yn politike partijen en forskate publike lichamen. By de rie foar de kunst is dit net sa. Dêr wurde mar hwat minsken yn treaun, sûnder dat se tobekfalle kinne op in demokratisearre foarm.
- As de Fryske Kultuerried in demokratisearre rie foar de kunst wurde soe, kin dizze nije rie dan foech krije om selsstannich dingen to dwaen.
M. Dan krije je twa situaesjes. Dan moatte je sizze, hwat is de kultuerried: oerlizorgaen fan 'e Fryske oerheit, en oan 'e oare kant útfierdend buro foar kulturele saken. Dy twa dingen kinne wol byelkoar, mar der moat net in forminging fan funksjes komme.
Ik soe my yntinke kinne, dat je sizze, dizze minsken lûke ien oan foar de byldzjende kunst, en in manager foar it Fryske Boek, en ien foar it toniel hwert ik dan foar 't gemak ek de musyk mar bylûk. Dit is útfierdend. Dêrnjonken hat de rie de taek de provinsjale oerheit to advisearjen èn de gemeentlike oerheden.
- Stel, de rie krijt in bidrach om in part fan de taken fan G.S. oer to nimmen.
M. Dat kin der wol ynsitte, mar dan moat je in hiele oare foarm hawwe, in hiele oare demokratisearre foarm. Dan moat der foar de Kultuerried in parlemint komme, dat keazen is. Nou ha je allinne noch mar fortsjintwurdigers.
Nou leit de situaesje sa: wy binne troch it folk keazen, om it samar to sizzen. Wy freegje hwat der libbet by it folk: dat advys komt by de Kultuerrued wei, bigryp my goed, in netdemokratisearre kultuerried, sa 't ik al earder sein haw. Wy hoege ús dan ek net bislist to hâlden oan it advys, hwant it is en bliuwt in advys.
- Troch sokke ûndemokratyske tastannen stiet de oerheit in ein ôf fan de bifolking, of fine jo fan net.
M. It hoecht net. Se sizze it allegearre fansels, mar wy ha in soad persoanlike kontakten, en dat is tige wichtich.
| |
| |
Aensens dan kotse de minsken wer fan alle seks dy 't der is: it is in kwestje fan moade.
- Persoanlike kontakten bringe wol ris konflikten mei, ik tink nou even oan de tsjinstelling Piter Wybenga en jo yn de subsydzjestriid mei de tiidskriften.
M. De mooglikheit fan in petear wie der wol, sa leit it net. Mar jo kinne fan twa kanten útgean. Sjoch ris, ik haw min ofte mear nei foaren brocht: wy moatte sa mooglik objektyf der tsjinoer stean as oerheit. En it biswier hwat ik tsjin Piter Wybenga hie, dat wie, dat hy min ofte mear hwat forfoel yn in bipaeld wettysisme. Ik ha der hwat in oar idé oer. Oan 'e oare kant jilde dy noarmen, hwert Piter Wybenga it oer hat, en Algra ek, foar alle minsken. As je der nou oan leauwe of net. Dy noarmen gean oer alle minsken.
- En de ynterpretaesje fan dy noarmen.
M. Sels de ynterpretaesje. Men kin der ûngelyk oer tinke, mar foar my leit it yn haedsaek sa, dat ik siz, ik wol stean en falle by dy kristlike frijheit. En dan kin ik wol sizze, heden as ik stean en falle wol by dy kristlike frijheden, dan sil ik my - en nou siz ik it hwat theologysk - my hâlde moatte oan 'e rigels ta myn bêstwil. Dy rigels ta myn bêstwil, dat kin men de sedewet neame, de tsien wurden, dat kin my neat skele, hoe je se neame wolle.
- Ik sjoch in paradoks yn 'e forbining ARP en kunst (of in Van der Mark en deputearre fan kultuer) yn de sin fan noarmfêst en it omfiergoaijen fan noarmen.
M. Wel nee, hwant dy paradoks is der net. Foar jo net en foar gjin ien net. As jo in byld of in muorreskildering bgl. yn Grikenlân sjogge, dan ynteresearret it jo net oft it tsjin of foar de oarders is, oft it avantgardistysk of net avantgardistysk is. Nee, it wurket op jo yn of net.
- Dochs leau ik dat de ARP it gesach by definysje foarstiet, en bgl. úteringen yn de moderne roman, of skilderkunst, of by maetskiplike foroaringen net daelk foaroanrint.
M. Je kin it ek oars stelle. It is in kwestje fan moade. Je wit noait hoe slim de moade wurkje kin. Ek de moade yn dizze dingen. Dat hâldt yn dat it foarbygeand is. As se nei twa dagen of nei in heal jier sizze, hee de koltrui giet der út, dan giet de koltrui derút. Dan doch jo de koltrui ek wer út. Der sit in hiel sterk moadeforskynsel yn. En dat sterke moadeforskynsel
| |
| |
moatte je net ûnderskatte. Hwant nim bgl. de seks, itselde, aensens dan kotse de minsken wer fan alle seks dy 't der is. Der sit ek noch in oar elemint yn. Forstean my goed: as ik seks siz, dan kin 'k foar 't selde moardpertij of soksahwat sizze. Ik tocht dat de minsken - en ús minsken faek ek, dat wol 'k der wol by sizze - dat net altiid sjogge. Se sjogge bgl. mei alle wille nei in wrede cowboyfilm, in detektive of sok spul, hwat yn wêzen like slim is as dy seks en ligerij.
- Der hoe 't om my gjin etiket kristlike noarm op.
M. Dat is nou krekt myn biswier tsjin jim. Hwant as wy sizze fan noarm, dan tinke jim oan kristlike noarm. Mar dat is gjin kristlike noarm, hwant der is mar ien noarm. Dy jildt foar alle minsken, kristenen of netkristenen.
- De konsekwinsje soe wêze, dat je ôfgryslik politykdwaende wêze moatte yn progressive sin: kinne jo jo dan noch thús fiele in ARP.
M. Jo forjitte dat der ek fansels in bipaelde dekadinsje spilet. En dat je dy dekadinsje yn alle kulturen hawn hawwe.
- Delgong.
M. Ja, jim moat net miene dat dit trochgiet. Ik stean der tige kritysk tsjinoer, hwant ik stean tsjin alle dingen kritysk.
- In radikael yn 'e ARP.
M. Ik soe wol radikael wêze kinne.
- Kin dat yn Fryslân.
M. Yn Fryslân is it hiel oars, ek al mei troch de opfieding fan it Frysk Deiblêd. Je krije in bipaelde blik op 'e ûntwikkeling.
- De tsjerke sil de minsken fan de ARP ek wol in bipaelde blik jaen.
M. Ar en tsjerke moatte je skiede. De Ar hat mei de tsjerke neat to meitsjen. Jo hawwe op 't stuit de kar tusken it kristendom en neat. Hwant as der nou hwat oars wie, dat men bgl. lykas eartiids in kar dwaen koe tusken kristendom en sosjalisme - of om my it kommunisme, of D'66 (dy 't ik hwat amerikaens fyn) - tusken kristendom en pragmatisme dus, dan siz ik, ik leau net oan dat pragmatisme, hwant der sit altiid hwat oars achter. Ik leau ek net oan it sosjalisme of it kommunisme, der bliuwt eigentlik mar ien kar oer: it kristendom of neat. En dan kies ik biwust foar it
| |
| |
kristendom.
In universitaire fêstiging foar Fryslân is fan folle greater bilang as, lit wy sizze, de ien of oare healwize Philipsfêstiging.
M. Ik mei de bibel, Marx en Freud net op ien line stelle. Omdat Freud in moadeforskynsel is. Marx in moadeforskynsel is. Mar de bibel bliuwt. De bibel is iepenbiering. It is net in gewoan boek. Tsjintwurdich wurde faek bipaelde dingen op itselde spoar setten. Op ien line. En dat kin absolút net.
- Ofsjoen fan 'e wearde moatte je fêststelle dat de ynfloed op 'e wrâld elkoar net in soad ûntrint.
M. Dan bin 'k mar foar in part mei jo iens. Sa 't it liket hat Marx in ôfgryslike greate ynfloed op 'e wrâld, ek al bistean syn tinkbylden noch mar in goeije hûndert jier. De bibel is folle earder forskynd, mar dy hat ek noch in frij greate ynfloed.
- Binne der yn Fryslân boeken of skriuwers dy 't op jo ynfloed hawn hawwe, mei oare wurden hawwe jo favorite skriuwers.
M. Ik lês alles. Ik haw gjin favorite skriuwers.
- Wadman.
M. Wadman forslacht yn 'e psychology.
- Rint er der yn fêst.
M. Ja. Folslein. As er sa trochgiet, en oars ek folslein.
- Hwat founen jo fan ‘Fabryk’.
M. Dat foun ik goed. It biswier hwat ik ha - en dat is hyltiten sa - dat it to inkeld is. Ik bidoel dit: as jo de persoan fan de man yn ‘Fabryk’ biskriuwe, dan freegje je: hokker persoan hat er op it each? Ik bidoel net yn werklikheit, mar dizze man mei dizze òf psychopatyske ôfwiking, òf minsken primitive ôfwiking: is dat nou it byld fan 'e fabryksarbeider? Der sil wolris ien wêze, mar der binne ek 100.000 oaren. It is net it tipe fan de yntogrearde normale fabryksarbeider. Hwêrom wurdt nou spesifyk dizze man útkeazen. En dat sjogge je yn in hiele bulte romans, dat se krekt it typyske der útnimme. De forbining fan maetskippij en literatuer is faek fier to sykjen.
| |
| |
- Hwat founen jo fan 'e Gysbert Japikspriistakenning foar ‘Fabryk’.
M. Nee, dêr wie 'k it net mei iens. Dat wol dus sizze, yn safier wie 'k it der net mei iens, dat ik persoanlik foar mysels it boek fan Rink van der Velde better foun.
- Dochs akkoard mei de jury.
M. Dat is in hiele oare saek. Persoanlik foun ik lykwols ‘De Fûke’ better: goed ôfwoegen yn syn totaliteit.
- Hwêrom hawwe jury's fan literaire prizen gjin autonoom foech.
M. Hwat moat ik dêr nou fan sizze. Jury's binne rare minsken. Troch de bank.
- Is it in probleem om jury's to krijen.
M. Ja, it is tige slim.
- Binne literaire prizen wichtich.
M. Nee, ik fyn it hielendal net bilangryk. It kin in stimulearring wêze. Mar it greate biswier is dat se allegearre oer it hynder tild wurde mei de tiid. En it rountsje is yn Fryslân bitreklik lyts: se komme allegear wol ris oan bar. Yn 'e foarm fan addisjonele honoraria soe 't miskien better wurkje. Ik bin foar goeije honoraria foar de skriuwers - en om my krije de printers ek in part - mar se moatte der sels ek hwat foar dwaen wolle.
- Men krijt soms de yndruk dat der sûnder subsydzjes yn Fryslân noait wer hwat bart; bistiet Fryslân sels aensens ek troch de subsydzjes of lizze der mooglikheden yn de rekreasje of yn de yndustry.
M. Ik sjoch it bislist net yn 'e yndustry. Ik sjoch it mar foar in hiel lyts part yn 'e rekreative sektor. Ik sjoch it allinne mar yn in universitaire fêstiging. Hjir yn Fryslân is forlet fan minsken dy 't in universitaire stúdzje hawn ha. En as jo hjirre in hegeskoalle hawwe, dan bliuwt in greate stêd. En nou bin ik gjin DS'70-man, mar ik wol dochs sizze, dat in universitaire fêstiging foar Fryslân fan folle greater bilang is (tink oan it boek fan Drees jr.), as lit wy sizze de iene of oare healwize Philipsfêstiging.
Der moatte krinten yn 'e bôlle sitte.
M. It subsydzjejaen hinget ôf fan de reaksjes fan it folk. Subsydzje is foar my oars net as de helpende hân biede. Nou kin je sizze, se kinne net altiid mei
| |
| |
in kruk rinne. En it liket der wol op dat men altiid mei in kruk rinne moat. Mar dat komt fansels mei, omt je hjir mei in forskriklik lyts taelgebiet sitte.
- It Frysk Orkest hat mei de tael net sa 'n soad to krijen.
M. Mei it Frysk Orkest leit it eefkes oars. Dat moatte je ek net yn dy sin sjen. Ik sjoch it folle mear yn it edukative - passyf en aktyf - dan allinne mar de moaije fasetten. Je kinne tinke oan musykskoallen, koaren, en gean mar troch. It is fansels wol in machtich stik subsydzjejild, dat wol 'k der wol by sizze. En de fraech spilet wol, moat it orkest sa 't it der nou is, hjoeddedei sa bliuwe. Miskien yn 'e foarm fan ien orkest foar it noarden. Lykwols, dan moatte je de ôfstannen hjir yn 't noarden net forjitte. Op groun fan 'e ôfstannen kin sa 'n noardlik orkest syn edukative taek net goed forfolje.
- Is it ek foar in part statussymboal.
M. Nee, fansels net. Alles hwat status is, dat is forkeard.
- De regionale televisy is dus gjin statussymboal.
M. De regionale televisy hat in dúdlike funksje. Der sit fansels ek amusemint yn. Mar hwat ik mien, is, dat je yn it moderne kultuerpatroan net sûnder de massamedia kinne. Dat jildt tagelyk foar radio en televisy. En net allinne edukatyf. Mar fansels ek - nou lit my it sa sizze - der moatte ek krinten yn 'e bôlle sitte.
- Regionale televisy njonken, of yn gearwurking mei de kranten.
M. Je soene sizze kinne dat it in forbrekken wêze kin fan it monopoalje fan 'e parse.
- Dat wol sizze, it monopoalje fan 'e Ljouwerter Krante.
M. Ja, dêr komt it wol op del. En dat soe wol goed wêze.
- Bringt de monopoaljeposysje fan 'e Ljouwerter Krante gefaer mei.
M. Nou, gefaer, gefaer. Je moat net altiid yn gefaer tinke.
- Se jowe nou ek boeken út, en hâlde dêrmei alles straks yn eigen hân.
M. Dat is wier, mar de forhândingen binne hjir folle lytser. Je moatte it net yn dat forbân sjen, hwant dan kinne je noch folle fierder gean. Tink oan it
| |
| |
Springerconcern, esf. De forhâldingen binne hjir sa lyts, dat persoanlike relaesjes in rol spylje kinne. Mear net.
- Dochs wol in forskaet yn rjochting en ynstelling.
M. Ja, ik foun 't ek spitich dat de Friese Koerier fordwine moast.
- Hwat kranten lêze jo.
M. Dat stekt net nau. Ik lês it Frysk Deiblêd, de Ljouwerter en Trouw. Fierders de knipselkrante. Hwat de wykblêdden oanbilanget, dat is tige ûngelyk: in tsjerklik wykblêd (nee, net dat nije, hwant ik bin net forûntrêst), alle fryske blêdden, en faek ek wol De Groene en Vrij Nederland. De Linie net in soad. Elsevier lês ik noait.
- Hwat fine jo fan De Groene en Vrij Nederland.
M. Se binne to westlik orienteard. Se witte fan neat. De Ljouwerter Krante is goed, en stiet as sadanich ek bikind yn 't lân. It Frysk Deiblêd is hwat nijs oanbilanget foarliker as de Ljouwerter, yn Snits alteast. En fierder de haedartikels fan Algra, men kin der forskillend oer tinke, mar de man hat foar dat er goed skriuwe kin.
- Hat it Frysk noch takomst.
M. Fansels, oars die 'k der net oan. As der mar literatuer en gedichten bliuwe.
|
|
Auteursrechtelijk beschermd