Trotwaer. Jaargang 2

[p. 18]

R.R. van der Leest / De wart

Oeds stapte de winkel yn. It wie dêr stoffich en skimerich, oeral lei in tinne laech saechmoal oer. Syn heit wie der net. Oan de wurkbank stie Hidde, de feint, to plankskaven. Hidde wie in pafferige jongkeardel, de oerstrûper spande om syn kont iderkear as er de skaef in set nei foaren ta joech. Syn eachjes sieten djip wei en stiene hiel ticht by inoar. Under syn noas hie er in stjerfoarmige groede dy't altyd blau bleau.

It wie lekker koel yn de winkel. Oeds sette him op in beitsbus del. De klean plakten oan syn liif fan it fuotbaljen. As er syn bûk ynhold, fielde er hoe't syn wiete himd der ôf strûpte.

- Fordomme, sei Hidde ynienen, al wer!

Hy liet de skaef los, seach nei syn pinke en stiek dy yn 'e mûle.

- Hwat nou? Oeds kaem fan de beitsbus ôf.

- Dy forrekte wart, sei Hidde, ik stomp my der hieltiten oan.

Hy biseach de grouwe wart yn it ljocht. Yn de kleauwen en der om hinne siet bloed. It roun oan beide siden by de pinke del en dripte oer de flier. - It moat marris út wêze.

Hidde krige in knyptange út it rak foar it ark, klamme de wart der sekuer tusken en knypte ta. Doe joech er ien hoart oan de tange en liet los. De wart bleau oan in feltsje hingjen.

- Fordomme, sei Hidde jitris.

Hy biet it feltsje troch en spuide de wart tusken de spoannen. Bloed dripte nou fan al syn fingers, it glied nei syn earmtakke ta. Hy hold syn earm omheech en die mei de oare hân in taest yn 't bûse. Dêr siet gjin snotlape yn.

[p. 19]

Hy bisocht foar syn liif lâns de hân yn 'e oare bûse to stekken, mar dat slagge him net. - Myn bûsdoek, krij myn bûsdoek even.

Oeds stoarre mei greate eangsteagen nei de bluodderige pinke.

- Toe jong, sjit dan op!

Oeds kaem net fan syn plak, hy hold him fêst oan it bekling fan in stoel. Foar him sakke in read flues en it wie oft sakke er sels mei.

Hidde flokte jitris. Hy gyng nei de kraen yn 'e hoeke ta en liet in fikse strael oer syn hân spuitsje. Doe stiek er in tippe fan in goare handdoek tusken de tosken en omwuolle syn hân. Mei in brede gniis kaem er op Oeds ta.

- As in baerch, as in baerch, sei er, wyls er tofreden nei it wynsel knikte dat al trochblette. Oeds seach net mear nei Hidde syn hân. Hy forroere him net, mar syn eagen sochten tusken de spoannen.

- Hwat sikest?, lake Hidde. - Myn wart? Hjir!

Hy bûgde him om de fleisknikkert op to krijen. Oeds liet de stoel los, stoude by him lâns nei bûten ta. Earst op it Lyts Skavernek bleau er stean. In boat waerd losse. Op 'e kade stienen splinterige kisten, dûkerige fetten en griene flessen yn izeren kuorren. It rûkte nei sjippe en ammoniak. Oeds sette him op in hege stoepe del. Hy seach nei de miuwen dy't op har eigen spegelbyld dûkten. Oan de oare kant fan it wetter ried in man foarby mei twa glêsplaten op it rak fan syn bakfyts.

Der striek in kat by Oeds skonken lâns. Se sprong op 'e stoepe en bleau in meter fan him ôf sitten. De kop draeide skean, bigoun to knikken, hold eefkes op, draeide de oare kant út en knikte troch. It bist haffele grif op in sinich stik fleis om, mar Oeds seach neat, dat it koe net great wêze. Einlings waerd it mei in forheftige biweging fan kop en hals trochslokt. De kat bleau knypeagjend sitten. Doe bigoun har liif to skokken, se kaem oerein, de tonge stiek út de bek, oer it liif weagen ronfels, se kokhalze en koarre it stik fleis út. It wie mar hiel lyts, bluodderich, mei wyt skom en giel slym der om hinne. De kat stiek foarsichtich in poat út en bigoun it stikje fleis om to rôljen. Op it lêst hie se it sa fier, dat it bûten it slymplak kaem. Se rûkte der noch even oan, liet it lizze en sette eigenwiis ôf.

Oeds stoarre nei it stikje fleis. It bloed wie der ôf, in swartbrún baltsje mei djippe barsten. Hy kaem oerein en sette syn skoech der op. Hy treau syn foet foarút, hy fielde it rôljen fan de knikkert ûnder de soal. Hy makke mei de foet draeijende biwegings, skoude him hinne en wer, mar it baltsje woe net plat, ik bleau oan syn skoech plakken. Doe krige er in prikje út de goate hinkele nei de rânne fan de kade ta en wipte it stikje fleis yn it wetter.

Hy hingele noch in set by de boat om en gyng doe nei de útstalkast fan De Harmony ta. Hy biseach de kleurefoto's. ‘De dief van Bagdad’. Hwat soe er graech nei dy film wolle. Mar hy wie noch lang gjin fjirtjin jier, hy hoegde thús net iens to freegjen, hy kaem der dochs net yn. Fammen mei walen foar en lange tinne pofbroeken oan dounsen oer in flier fan kleurde tegels. De kening siet ûnder in ôfdak fan kleden, neist him stiene twa grouwe keardels mei bleate hierrige boarsten, brede halzen en keale glimmende koppen. De

[p. 20]

prinsesse lei op har bêd, har droeve swarte eagen stoarren yn de nacht, se hie in donkerbrun plak sa great as in kwartsje op it wang en oan har fuotten knibbelen twa famkes. In man wie mei de polzen oan in peal fêstboun, syn himd wie iepen skuord, oer syn rêch sieten reade strimen. In man mei ringen yn de earen en in swipe yn 'e hân stie der gnyskjend by.

- Moai, hen?

Oeds seach op. Neist him stie Marten, dy't krekt in hânfol bret grôt út in tipkladtsje helle en it yn 'e mûle stiek.

- Goei, sei Oeds. Hy stelde út: - Giest mei nei de Ljouwerter om to sjen hwat dêr komt? 't Is hjoed tongersdei, moarn draeije de nije films.

- Gjin tiid, sei Marten. - Hjir.

Hy skodde Oeds in poarsje grôtkerlen yn de hân en stapte fierder. Oeds seach him nei, stiek alles tagelyk yn 'e mûle en kôge. Hy roun troch de stege nei de bioskoop ta. Mar by de Ljouwerter wie neat to sjen. De útstalkasten wiene leech, se hiene de âlde foto's der út helle en der noch gjin oaren foar yn it plak hinge. Yn it wite karton sieten allegear gatsjes fan de punaises. Inkeld it boerd mei de titel fan de nije film stie yn it portyk. ‘De vrouw voor het venster’. Dat like net botte spannend.

Oeds sette op hûs ta. De lêste grôtkerl koe er mar net fyn krije, al kôge er der noch sa op om. It ding bleau tusken syn kiezzen sitten, hy pluze it der wei. Hy hold in swartbrún knikkertsje mei djippe barsten tusken de fingers. De wée smaek fan bloed kaem yn syn mûle. Hy stiek de dyk oer, lei it baltsje op de it plaske fan syn middelfinger en skeat it mei de tomme yn de grêft. Hy huvere doe't it troch it goare wetter opslokt waerd.

Hy tocht nei hwat er dwaen moast om dat byld fan Hidde syn wart to forneatigjen. Doe't er it einlings wist, fielde er him in bytsje forromme. Troch it rút by in kapper seach er in klok hingjen. Al oer seizen. Hy soe it nou fuortendaliks dwaen moatte! Aenst waerd de winkel oanfage. Hy drafke nei hûs ta.

Yn de winkel wie it noch skimeriger as earst. Alle ark hinge kreas yn de rakken, mar de skaven leine op 'e side op de wurkbank. Hidde syn oerstrûper hinge oan in spiker. In tippe fan de bluodderige handoek stiek út in bûse.

Oeds socht tusken de spoannen. Der leine nou folle mear, by de wurkbank wie neat fan de flier to sjen. Hy wist it plak noch wol dêr't Hidde syn wart delspuid hie. Oeds siet yn 'e hoksen en krige mei de fingerseinen de spoannen ien foar ien op en liet se in ein fan him ôf wer falle. Op 't lêst hie er safolle fansiden lein dat er de planken fan de flier sjen koe. Mar Hidde syn wart seach er net. Hy krige it der binaud fan. Hwat langer hwat wylder bigoun er yn de spoannen om to reagjen, ynienen loek er syn hannen as wie er biten werom. Dêr lei de wart.

Hy krige in bûchtange út it rak, klamme de fleisknikkert der tusken en brocht him nei it binnenpleintsje efter de winkel. Hy lei it baltsje foarsichtich op 'e stiennen del, helle hwat spoannen, in âlde krante en in doaske lúsjefers. Hy stiek de brân der yn en seach nei it triljen fan de lucht boppe de flammen.

[p. 21]

Dêr gyng de wart. Yn syn noasters kaem de rook fan skroeid fleis. Mar alles brânde skjin op en doe't it fjûr út wie, lei der inkeld hwat jiske en in pear forkoalle triedtsjes dy't er sa fortraepje koe. Hy skopte de jiske alle kanten út en suchte. Dat wie foarby.

Krekt hie er de lúsjefers en de bûchtange wer to plak, doe't mem fan boppen rôp: - Oeds, hwer biste, wy moatte ite!

- Ik kom der oan!, rôp er werom en roffele de trep op. Hy hanwaske soarchfâldich en skoude by de tafel. Griene earte en appelsmots, syn lekkerste grienten.

Doe't se allegear oan it iten wiene, frege mem him ynienen: - Hwat hastou dêr?

- Hwer?

Mem wiisde nei syn hân. - Dêrre!

Oeds lei de foarke del en seach. Op syn pinke siet in grouwe wart.

It iennichste forskil tusken it ynfame, smoarge, leageneftige stik fan Jan J. Bylsma tsjin Trinus Riemersma yn ‘De Strikel’ en it ynfame, smoarge, leageneftige stik fan Gerben Abma tsjin Fraerk Dam yn ‘Trotwaer’ is dit: Riemersma en Dam binne net deselde.