Trotwaer. Jaargang 1

[p. 28]

[p. 29]

Tjitte Piebenga / Ljouwert

Tjitte Piebenga, berne 12-8-'35, alkoholist en erotomaen, wurket meastentiden hurd en lang op paedagogysk en literair mêd. Lijt lykwols gauris oan dépresjes, kin dan neat en riidt yn sokke stimmingen gauris in auto yn 'e prak.
Bigjin '67 troud mei hannah ludwig. Sûnt dy tiid wol aerdich opknapt, mar kin fakentiden noch hyltiten net ûnder himsels út. Dêrom op 25-7-'69 ophâlden mei smoken en sjongen. Prúmket en fluitet allinnich noch. Brûkt fierders popla en forskjinnet him eltse dei. Hâldt der fan plysjes en poaijers de gek oan to stekken. It earste bikomt him meastentiden goed. It lêste net. Dêrom boksles. Slacht mei yn- en willemoed literatoaren, stikjeskriuwers, kritici en oare hufters yn elkoar. Poaijers net. Brake.

Hanneke

- Dat skoander famke, sei mem.

Ik seach har noch wyt en mei greate eagen foar it rút sitten, har nachtpon wiid om har smelle skouderkes, in kessen heech yn 'e rêch. Se seach mei skrille eagen nei bûten. De tongerslaggen knetteren oer de dakken.

- Hoechst net to sjen ast wolst, sei pier.

Se draeide har net iens om, se seach allinnich mar en loek de tekkens hwat heger.

Doe skeat in tongerslach tsjin 'e ruten en in bal fan fjûr rôlle by de toer del oer de naeld fan it tsjerkedak. It wie in fûleindich stik ljocht, dat stadich oer de pannen kroep en dêr't sa nou en dan in stik ôf foel.

- Fordomme, hime pier.

Hanneke seach en seach, se die har eagen hast ticht, mar se kearde har wyt gesichtsje net ôf. Se trille en kroep fierder ûnder de tekkens. - Aenst brân yn 'e buorren, sei ik.

It fjûr foel út de goate fan it tsjerkedak. Wy koenen de swarte loft wer sjen en de dakken, dêr't de pannen fan de tsjerke ynienen wer

[p. 30]

dûnker boppe út stutsen.

It bigoun to reinen, swiere drippen kletteren tsjin de ruten oan, de buorren waerd skier en wy seagen de husen hast net mear.

- Goed foar de brân, nou giet it wol út, sei pier.

Hanneke draeide har om. Se loek de tekkens heger en gie langút lizzen mei har gesicht nei ús ta. Har eagen stiene great yn it wite antlitsje, it read fan de wangen wie der al net mear. Se glimke. Har eagen waerden noch greater en it like, as krigen de wangen hwat kleur.

- It barnt gelokkich net, lústere se.

Se suchte. Har eagen giene ticht. Ik tocht, dat se nou wol deagean soe, mar it sykheljen hâldde net op, de tekkens giene hast net to sjen op en del.

Pier tikke my op 'e earm en wiisde mei de holle nei de doar. Op de teannen giene wy der út, de doar gie sunich efter ús ticht. Ynienen waerd pier wyld, hy sloech my op it skouder en raemde my yn 'e side.

- Forgeemje, hwat in lôge, raesde er.

Hy dounse yn it spielplak om as in wyld, syn wyt hier stie him steil oerein op 'e kop, de eagen lei it wyt hast foar.

- Tink om hanneke, rôp ik.

Hy loek him der neat fan oan, hy raesde dat it hwat die, it galme hol nei yn de grize romte. De molkbussen klingelen der oer, sa sloech syn lûd troch de nauwe halzen.

- Tink dochs om hanneke.

Hy sprong fier de loft yn, syn hannen hast tsjin de souder oan, it liek as bongele er oan it plafond, syn sokken skeaten nuver troch de loft en hy fleach hast oer de molk bussen hinne.

It hie brânne moatten, raesde er.

Ik gie op him ta.

- Hâld dy de bek.

Hy seach my oan, efkes mar, doe gie er troch mei mâltjirgjen, mar hy raesde sa lûd net mear. Doe gie er hymjend op de molk bussen sitten. Syn skonken langút oer in pear halzen hinne. Hy gappe nei de siken, de ieren yn syn sliepen koe ik klopjen sjen, swit stie him yn lytse, ljochte drippen op de foarholle. Hy wonk mei syn wiisfinger. - Dat hie oars wol in brantsje west, sei er.

Syn eagen gnysken.

- Ik hie broer wolris sjen wollen, mei syn greate brânwarpet en de spuit dy't it net docht.

[p. 31]

- Miskien brânt it wol, sei ik.

Hy stoude nei de rútsjes, dy't op de buorren útseagen. Der wie gjin gluorke to sjen, alles lei der noch krekt sa hinne, de loft wie allinnich hwat ljochter en it reinde net mear.

Pier stiek syn hannen yn 'e bûsen en line mei de knibbels yn de finsterbank. Syn hier wie noch ien tizeboel en ik koe de switterige stappen by de bussen wei nei de ruten ta op de reade betonflier sjen. Hy hime noch.

- Gjin brân, sei er.

- Sille wy der hinne?

Hy skeat nei syn klompen dy't foar de bûthúsdoar stiene. Ratteljend die er se oan en de doar sloech kletsend iepen. De hingels kreaken der oer. Hy griste syn fyts by de earste stâl wei en sprong der op.

- De doar iepen, raesde er.

Ik fleach foar him út it bûthús del en hâldde de doar foar him iepen. Doe sprong ik der efterop en wy slipten troch de blabber yn 'e daem. Hy skeat de dyk op. Syn skonken giene hyltiten hurder yn de rounte, hy loek oan it stjûr foar it oansetten en de fyts sloech ûnder ús hinne en wer.

Syn iene hân liet it stjûr los, hy wiisde.

- Dêr stiet pyt, baltte er efterom.

Piet stie foar de étalaezjeruten fan de winkel tsjin de traeljes fan it fytserek oan to skoppen. It klonk wit-ik-hoefier oer de buorren. Doe't wy by him wiene hâldde er op.

- Hoi, sei er.

- De tsjerke barnt, hime pier.

Pyt skeat nei de hoeke fan de winkel en seach der om hinne. Hy draeide him stadich om.

- Dat lygst.

- Wy ha it sels sjoen, grommele pier.

- Us heit hie it wol witten, dy is by de brânwar.

- Der wie in fjûrbal sei ik.

Pyt kaem op my ta.

- Dat lygst ek, ik ha der neat fan murken.

- Der wie in fjûrbal, sei pier.

- Hy rôlle by de toer del en doe oer it dak.

- Wy wenje yn 'e buorren, dan hie ik it dochs sjen moatten?, frege pyt.

- Hy wie der, sei pier.

Pyt kaem hyltiten tichter by ús. Hy gniisde. As pyt sa gniisde wie er

[p. 32]

gefaerlik, ik seach hoe't er fûsten makke yn 'e bûsen, syn bûsen stiene fier út en it biweechde dêr. Ik die in pear stappen efterút. Pier stie noch mei de skonken oer de stange, hy seach neat. Pyt kaem tichter by pier. Ynienen helle pyt syn fûst út en mepte pier lyk oan 'e kop. Pier foel oer de fyts hinne, it efterst tsjil lei los fan de groun en it draeide.

- Dat is foar it ligen, lake pyt.

Pier stoude oerein.

- Der wie in fjûrbal, fordomme, raesde er.

Hy soe op pyt yn mar dy bleau tsjin de hoeke fan de winkel oanhingjen. Hy seach hoe't pier op him yn kaem.

- Kom net tichterby, jonkje.

Pier bleau stean. Hy seach pyt oan, dy't nou net mear lake. Hy liet syn tosken sjen, it wyt skittere tusken syn lippen, dy't strak yn syn wangen stiene. Pier bleau stean, hy loek oan 'e skouders, en bigoun to glimkjen.

- Der wie in fjûrbal, sei er.

Hy loek nochris oan syn skouders en draeide him om. Pyt kaem efter him oan. Kalm pakte pier syn fyts by it stjûr en sette him rjochtop tsjin de winkelsmuorre oan. Hy die gjin stap hurder, ek al bleau pyt krekt efter him.

- Dû bist gek, gnyske pyt.

Pier draeide him om.

- Dat kinstû net bigripe, sei er.

Pyt stie foar him, de earms hongen gewoan by him del, hy makke gjin fûsten.

- Wy hawwe it sjoen, wy sieten by hanneke, dy hat it ek sjoen, freegje har.

Pyt loek oan de skouders en lake. Hy spuide lyk foar pier op de groun.

- Hanneke giet dea, sei er.

Ynienen waerd pier fjûrread, hy sprong op pyt ta en skopte him yn 'e mage. Pyt sloech dûbelgear tsjin de muorre oan, syn hannen mei de fingers wiidút tsjin de stiennen oan. Pier skopte en sloech, kroanend sakke pyt omleech, oant er yn it grind foar de winkel lei. - Der wie in fjûrbal en hanneke giet nét dea, flústere er.

Doe skopte er pyt fûleindich yn 'e side. Pyt sei neat mear, hy lei dêr mei in wyt gesicht op de grindstiennen, der kaem bloed út syn mûle. Pier liet him lizze, hy draeide him om en gie nei syn fyts. Stadich

[p. 33]

kaem pyt oerein, hy fage oer syn mûle en seach nei it bloed op syn hân.

- Net ien leaut jim, yn 'e buorren hat net ien it sjoen.

Doe naeide er út, syn klompen rattelen op 'e dyk.

- Praet der mar net wer oer, sei pier.

Hy sprong op 'e fyts en ried fuort, de kant fan hanneke-en-dy út.

- Dat skoander famke, sei mem nochris.

Ik bigoun to gûlen. Mem kaem by my en striek my toch it hier.

- Nou leaut noait ien ús, tocht ik.