Trotwaer. Jaargang 1

[p. 53]

Bauke de Jong

(jongfeint komt op en bigjint to kotsen)

boate:

Hast hwat tofolle hawn?

jongfeint:

Né, dat is myn sport.

boate:

Dus sa't in oar fuotballet, sa koarrestû?

jongfeint:

Welné, lyk as in oar keatst foar syn plesier.

boate:

Dat komt op't selde del.

jongfeint:

(fûl)

Alhiel net! Keatsen is hiel hwat oars as fuotbaljen.

boate:

Da's wier - - dêr hast gelyk oan, dêr hie'k sagau net oan tocht.

jongfeint:

(dosearjend)

Sju, keatsen bart mei in lytse stienhurde bal, fuotbaljen mei in folle greatere bal, dy't dêrom ek lang sa hurd net is. Keatsen docht men mei de hân, dêrom hat men de opslach, en net lyk as by fuotbaljen de úttraep. Dat komt omdat men fuotballet mei de fuotten sa't it wurd ek al seit. As men nou mei de hannen fuotballe, dan soene wy foar't neist forwachtsje meije dat se de útslach hiene. Mar salang as dat net sa is, ha se dêr de úttraep.

Sa sjogge jo wol dat keatsen in ynfryske eale hânsport is, fuotbaljen is ús wêzenfrjemd, leech by de grounske sport as it is.

En ik - ik koarje, dat is myn sport.

boate:

Lyk as in oar hurdfytst.

jongfeint:

Welné, wis men kin sa lang sa hurd fytse dat de mage jin omkeart en je koarje moatte mar dat krije je der gratis op ta. Dat is mar bysaek, wylst it by my krekt om it kotsen as prinsipe giet.

Mar dêr kin jo net ynkomme fansels.

boate:

Wiswol, ik sit gauris foar myn plesier op 't húske, as ik tominsten gjin lêst fan aembeijen ha. Ik jow ta, it is hwat

[p. 54]

oars as koarjen, hwat jo fan boppe dogge, dat doch ik fan ûnderen. Fansels it is net itselde, mar dochs....

jongfeint:

Dochs fine wy inoar hjir, al soe men op't earste gesicht sizze dat it ûnderskie, prinsipieel is. Mar dat is mar skyn, ik kots bygelyks faken yn't húske.

boate:

Ik soe gjin gaedliker plak bitinke kinne.

jongfeint:

En it soe neat deare as ik aembeijen hie, ik kotse der allyksa goed om.

boate:

Da's in great foardiel.

jongfeint:

Mar nei't húske gean hat ek wol hwat foar.

boate:

(spitich)

Fansels.

jongfeint:

It leit him mar oan'e mage.

mantsje:

(komt op)

Goeije.

jongfeint:

Goeije.

mantsje:

Hwat in waer hen

(optein)

Ik samlje húskepapier.

boate:

(slim ynteressearre)

Skjin of brûkt?

mantsje:

(hellet in rolle húskepepier út'e koer en rûkt der oan)

Ik sammlje allinne hiele rollen, dy't noch ynpakt binne.

boate:

En brûkt húskepepier wurdt net wer ynpakt of wol?

mantsje:

Ik ha der tominsten noait fan heard.

jongfeint:

Men kin nea wite, men heart fan rare dingen.

mantsje:

Dêr hat menear gelyk oan.

boate:

Mar botte warskynlik is it net.

jongfeint:

Se kinne jin bidonderje hwer't je bysteane.

mantsje:

Men hat der gjin siz fan.

jongfeint:

Men kin it net mear neikomme, men kin it net mear kontrolearje.

mantsje:

Men moat altyd op jins iepenst wêze.

jongfeint:

It iene kin krektlike goed wêze as it oare, men hat der gjin siz mear fan.

mantsje:

Men moat tsjintwurdich oeral op bitocht wêze, dat seit de Skrift ek al.

En hwat sammlje jo menear?

jongfeint:

Ik sammlje ôfbarnde lúsjefersprikjes.

boate:

Hwerom gjin hiele? ha je altyd lúsjefersprikjes as je smoke wolle, of in sigret oanstekke moatte.

jongfeint:

Da's fierstento gefaerlik.

manstje:

En de forsekeringspreemje giet raer omheech.

boate:

Jo soene se wiet hâlde kinne.

[p. 55]

jongfeint:

Mar dan kin je der gjin sigret mear mei oanstekke.

mantsje:

Né dat is gjin oplossing.

Mar sammlje jo neat menear.

boate:

(hastich)

Wis wis wis al. Kofjegrom, lege flessen en foaral stikkene folpennen.

mantsje:

Da's in moai bisit. Mar de measte minsken ha hjoed de dei gjin wenrûmte om hwat sammlje to kinnen. Dy kunst giet alhiel forlern.

jongfeint:

Al wer in kultuerbisit dat op ynstoarten stiet.

mantsje:

En jo menear, noch wol trije sammelhobby's. Hwer biwarje jo dat allegearre?

Ik nim oan jo ha der dochs gjin aparte wenrûmte foar bouwe litten.

jongfeint:

Dat soe in skandael wêze.

mantsje:

In grof skandael.

jongfeint:

De regering soe de hannen der yn slaen moatte.

mantsje:

Sa'n man moast oppakt wurde.

boate:

(skruten)

Mar - Mar -

mantsje:

Ha je wol oait.

jongfeint:

Skuort de bek ek noch mar yn't wiidst iepen.

mantsje:

As wie't samar neat. It liket wol dat alles langer kin.

boate:

Ja mar....

mantsje:

Oan sok praet ha wy neat.

jongfeint:

Triennen efterôf, dat is maklik genôch.

En ûndertusken mar jierren lang profitearje fan de wenningneed, en djûr forhiere oan lege flessen en stikkene folpennen.

mantsje:

En kofjegrom.

jongfeint:

Dat is der fier by troch, dat jo dat sels net fiele.

boate:

Ja mar.....

jongfeint:

Ik soe my mar stilhâlde as ik jo wie. It is gjin praet wurdich.

mantsje:

Ik soe sizze menear moat earst mar ris demokratysk útlizze hwat er by de ein hat.

boate:

Nou - ik sammelje.

jongfeint:

Dat wite we.

boate:

Ik sammelje....

mantsje:

Dêr hoege jo yn jou gefal alhiel net wiis.... op to wêzen. Wy jowe jo, omdat wy it goed mei jo miene, gelegenheit om to sizzen hwat jo foar forkeards dien ha, mar as jo dat nou brûke om propegande to meitsjen.

[p. 56]

jongfeint:

Ech hwat, sokken kin men net prate litte, dy moatte oanpakt wurde. De stok oer'e beulich, dat moasten se.

mantsje:

Litte wy it noch ien kear bisykje.

boate:

ik- eh- eh-

mantsje:

Jo sammelje.

boate:

Ja, kofjegrom - mar allinne fan kofje dy't ik sels opdronken ha.

jongfeint:

Goed prinsipe! Ik koarje ek allinne dat út, hwat ik sels opfretten ha.

Utkotse hwat in oar opfretten hat - ik moat der net oan tinke - bah.

boate:

En ik drink gjin kofje mear tsjintwurdich.

mantsje:

En de lege folpennen?

boate:

dy bin stikken.

mantsje:

Stikken? Hwat ha je nou oan stikkene folpennen?

jongfeint:

Mar as sa'n stikkene folpenne fol is dan rint de inket der ommers út.

mantsje:

Fansels, en dêr krij je rare flekken fan.

boate:

Mar dy folpennen dy binne net leech dy bin allinne mar stikken, de flessen dy bin leech.

mantsje:

Jo binne in minne útlizzer, jo helje alles trochinoar. Jo witte gjin flesse mear fan in folpenne to ûnderskieden.

boate:

Jawol.

mantsje:

Nou dat liket der oars net folle op. Mar hwat moatte jo ek mei trije sammelhobby's, dêr moat in minske ek wol yn omkomme. Hâld jo nou mar by de folpennen.

boate:

Ik sparje stikkene folpennen en of se leech binne of net, dat kin my krekt neat skille.

mantsje:

Nou fornim ik wol dat jo noch mar in bigjinnelinkje binne, in dilettant. Hwant dêr birêst nou krekt it wiere sammeljen op menear, dan kin alles skille, de lytse ôfwiking kin genôch wêze om it ûnder in apart forantwurde kategory to rangskikken. En elke kategory komt dan wer yn in apart doaske.

boate:

Mar dat doch ik ek.

mantsje:

Jo bigjinne der raer yn om to praten. En witte jo wol dat troch jou skuld de wenningbou stagnearret? De hûzen kinne net ôfboud wurde, omdat der gjin board is. Ynsté fan board meitsje se kartonnene doaskes foar jo. En hwerom? omdat der helte mear oan forstjinne wurdt, dêrom.

[p. 57]

boate:

Mar ik brûk allinne doaskes dy't oars weismiten wurde.

mantsje:

Ik hear it al wer. Jo ha it wiere samlersbloed net yn jo. In echte samler menear dy kin alles brûke, dy smyt neat fuort. Falt eat tafallich bûten syn spesialisme, dan noch net. Soks is reulobjekt menear.

In echte samler menear dy bikroadet him net om de wenningneed, dy lit apart in hús bouwe om syn samling ûnder dak to krijen. In echte samler giet oer liken. En hwat dogge jo mei dy lege flessen.

boate:

O, mar dat is brûksum materiael.

mantsje:

In echte samler ynteressearret him net foar materiael, dat noch brûkt wurde kin. Mar miskien is dit in bûtenwenstich gefal.

boate:

Ik garje krekt salang, dat ik genôch lege flessen ha om yn myn túntsje in hok to bouwen fan lege flessen.

Ik steapelje de lege flessen sa op, dat der suver gjin semint tusken hoecht. Och minsken hwat is dat in moai gesicht as de sinne der op skynt.

mantsje:

Mar wol de Skoonheitskommisje dat wol lije?

boate:

Fansels net, dy lit it elke kear wer ôfbrekke.

(laket)

Sadwaende hoech ik noait bang to wêzen dat ik net wyt hwer't ik mei myn lege flessen hinne moat. Ik kin elke kear wer mei in skjinne laei op en nij bigjinne. Ik lear wer fan myn foarich eksperimint, elke kear wurdt it wer moaijer. Stel je foar: in wand fan griene flessen, in wand fan wite flessen, it húske fan brune flessen en it tek fan reade flessen. Ien wand is iepen, hwant it is in simmerhûske. As it dan wer in skoftsje stiet, dan sjoch ik de gebreken. Ik bin dan fan doel de boel ôf to brekken, mar dan komt de Skoonheitskommisje en dy docht it foar my en nimt de rommel mei.

(alle trije laitsje).

mantsje:

Mar krije jo dan gjin boete?

boate:

Fansels, fansels, en dan ha'k in hiele tiid gjin jild om nije flessen to keapjen.

(alle trije laitsje - se huffe boate biwûnderjend op 't skouder).

mantsje:

Hat dy de Skoonheitskommisje eefkes moai to pakken.

stim:

(waerdich)

De Schoonheidskommissie.

s.k.:

(komt op; 2 âlde senile mantsjes en in pûrlillik âld tange fan in wiif - alle trije yn koar krektlyk as in skoalklasse)

[p. 58]

ien en ien is twa - twa en twa is fjouwer

(2x) (imbisyl laitsjend)

.

gemeente archit.:

Hearen!

2 mantsjes:

Hwa binne jo?

arch.:

Mar dat witte jo dochs wol, ik bin ommers de gemeentearchitekt. Hearen......

wiif:

Hear ik der soms net by?

arch.:

Nim my net kwea ôf mefrou.

wiif:

Juffrou, juffrou asjoblyft, ik bin noch faem, ik ha myn lichem rein biwarre. Yn myn tiid wie dat oars as tsjintwurdich, de jonges koene ús net oan it krús ta sjen.

(de beide mantsjes bigjinne geil to gnizen).

s.k.:

ien en ien is twa - twa en twa is fjouwer - ien en ien is twa

(ensfh.)

.

(ôf).

* * *

Persoanen: boate, hindrik, in plysjeman.

boate:

Jo, de hanthavener fan wet, oarder en regelmaet, fan goede seden en wetlik tolerearre prostitúsje. Jo komme op tsjin de pornografy en it kommunisme. Jo kinne Jou plak.

Mar Jo wite net, dat Jo in ôfskading wêze moatte fan it Keninkryk der Himelen. Ynsté fan immen to bikeuren, om't er gjin ljocht op'e fyts hat, ynsté dêrfan soene Jo sjongend foarop gean moatte, dat de man gjin oanriding kriget.

plysje:

Bring him mar gau op bêd.

boate:

Sa sprekt de wrâld, mei forstannige ried en died. Mar hwat wyt de wrâld fan Gods genede? Ik bin in forljochte dy't it ljocht ôfwiisd hat om net to forbarnen. Mar Jo steane noch yn it oardiel. Mei Jo - ek mei Jo, dy't alles tsjin hat hwat der mar to bitinken is, sels mei Jo kin it noch goed komme.

It is ûnbigryplik, dat Jo al net yn 't foar forlern binne. Mar hoe soene wy minsken bigryp toane kinne foar de folheit fan Gods genede. It is tsjin alle soun forstân, reedlikens en rjochtfeardigens, mar sels mei Jo kin it noch goed komme.

plysje:

Ja, ja, it is allang goed.

* * *

(stavering neffers Bauke de Jong - red. skriuwer)