Tirade. Jaargang 23 (nrs. 242-251)

[p. 172]

Marko Fondse
Autumni Speculum

Laat het niet sterven.
Hij gaf mij de sleutel.
Een vrijgemaakt huis
naar de geest en bij de notaris.
Varkensleer het behang, een schrijn
tegen falsaris tijd.
Een dronk nog. Stiller de dagen.
Op de stilste beroerden wij boeken,
verzen die goed verjaarden, steeds verklarender wijn.
In alzijdig verstillen verscheidde hij,
verliet het huis als een bruid.

Dan sloeg de regen toe.
Grind knarste zichzelf.
In de vijver ingebed
tussen goudblad
gekanteld een karper
zilver op goud.
Een vrijgemaakt huis. En leeg.

[p. 173]

 

Ik was een lauwe getuige

 

van rampen. Ik moedigde sterven aan.

 

Verwilderd in weelde

 

zocht ik bramen in schrale parken

 

van bosgiganten.

 

Zwijgende erfenis diende,

 

verzorgde een zwerfkat met ogen blauw.

 

Letters, luw verzonken in zwaar papier,

 

herleefden -

 

vergeefse notulen van een oeroude samenzwering.

 

 

 

Dan

 

de randen van mijn domein.

 

Lorken en zwammen. Slijm.

 

Ik overtrad de grens.

 

 

 

De molmende boot

 

- één tocht nog volbracht -

 

zonk.

 

 

 

Mist trok over het meer.

 

Een oerwoud wegen en wijzers.

 

Niet een enkele weg.

 

 

 

Dan kalfde de oever af.

 

En de steiger mee.

[p. 174]

II

 

Het rapper lengen van schaduw.

 

Het uur der waarheid - van dag tot dag -

 

dat met meerder spoed toesluipt.

 

 

 

Elk motorzoemen lijkt huiswaarts te trillen.

 

Nu nog de noten binnen

 

en de luiken toe dan - half.

 

Vol het gemoed

 

en de handen leeg

 

behoudens papier en pen

 

penseel en hemel.

 

 

 

In de menggeur tabak en nevel

 

wordt de aarde zwaarder nabij

 

deinst het rijk van de zon

 

vind ik de buur geborgen -

 

meer tot sproken bereid -

 

hij sprokkelt zijn leven samen

 

om een gesterkter stam.

 

 

 

Het heelal trekt toe

 

met de hatelijke sterren

 

en leugenachtig -

 

Mars -

 

zieltoogt in het likeurglas

 

gevangen een laatste wesp.

 

 

 

Ik zwakke page van vrede.

 

 

 

Laat het niet sterven.

 

Waar is mijn huis?

 

Wat moet aan mijn gordel die sleutel?

[p. 175]

III

 

Had ik dat jaar iets gewonnen?

 

Zeker, vriend.

 

Nóg meer stootte ik af.

 

Nóg meer stootte mij af.

 

Nog gereder vond ik mijn vlees

 

gereed de aarde te voeden

 

nu ook de kosmos mensenvlees heeft gesmaakt.

 

 

 

En loverrood aanvaard ik - een offerande

 

aan mijn vermilderde blik

 

op mijn altaar van hoop

 

dat ook ik schoon mag sterven

 

ongeblust en verhevigd

 

tot dwarrelend vuur

 

onder peinzende voeten.

 

 

 

O, ik heb niets geborgen

 

en ik heb niet geborgd

 

- krekel noch mier.

 

En mindert allengs de schuld?

 

 

 

Ik werp mijn ziel

 

een zweeftuig

 

op

 

boven

 

eigen domein.

 

 

 

Hard is het brood van de hemel.

[p. 176]

IV

 

Een andere, tulen herfst

 

meegaand lover als parasollen

 

en om de dag de wind als een zwaluw.

 

Gerieflijk eenzaam converseer ik

 

met mijn voeten.

 

Wij dienen elkaar.

 

Geen wet lijkt van kracht meer

 

ik ga niet meer tegen.

 

 

 

Vriend, ik heb niet volbracht

 

niet gedaan. Gelaten.

 

Ik heb nog het ene leven

 

en een poes speelt rondom mijn voeten.

 

Laat ongerechten strijden. Kijk -

 

het meer kleurt parelmoer ineen met de hemel.

 

 

 

Was ik hier voor gemaakt? O, keer bij mij in.

 

Is het dit dan? Tabaksgeur en dennenaalden?

 

 

 

Waarom heb je mij verdreven

 

zelfs uit het huis van de dood?

[p. 177]

V

 

Heeft je stem gezwegen?

 

 

 

Heb ik een roep gemist?

 

 

 

Op al mijn paden enkel dorring

 

distels.

 

 

 

Ik mocht niet sterven in de spiegel van de herfst.

 

Leven moest ik als geronnen bloed.

 

 

 

O, zette zich een vogel op mijn hand.

 

Die winter werd het winter in mijn land.

 

 

 

Mijn handen stroef en breukig als aluin.

 

Uitgewist het warnet levenslijn.

 

 

 

Dit kan de dood niet zijn.

 

Die groeit uit leven.

 

 

 

Die winter werd het winter in mijn land.

 

Keer weer. Herstel de band.

 

 

 

Bracciano 1968 - Amsterdam 1979

[p. 178]

Večnye sputniki

 

Naar den geest - het ijzeren rantsoen.

 

Naar den beest - al wat wie nog wil doen.

 

 

 

Geest en beest - wat rechten en wat plichten;

 

naast die twee - een aanrecht van gedichten.

 

 

 

Naneef, broeder, bind het schort maar om.

 

Veni Creator Spiritus.

 

Maar kom.

 

 

 

Večnye sputniki - de ‘eeuwige reisgezellen’.

[p. 179]

Januari in de Bijlmer

 

Leeg de polder en ontroostbaar.

 

Een poel. Daaraan een vogel.

 

Star. Met ingetrokken nek.

 

Nergens een soortgenoot.

 

 

 

Ik denk altoos aan jou.

 

 

 

Naar alle kanten dode kim

 

van afschuifbouwsels.

 

En nergens mensen.

 

Maar daar hoeft paren niet te wachten

 

tot de lente.

 

 

 

Ik denk altoos aan jou.

 

 

 

Gewonde vogel van een vroeger hart...

 

Herinnering - zo tedere abstractie

 

dat pijnen allengs tot kristallen worden.

 

Daar is de paartijd nu voorgoed gedaan.

 

 

 

Ik denk altoos aan jou.

 

 

 

Beest, doe wat met die vleugels.

 

Rep ze, of hoe heet dat.

 

 

 

Vlieg op!

 

Om mijnentwil. Voordat

 

de trein je uit mijn ogen rijdt.

 

 

 

Het land zal van zijn heerlijkheid vervuld zijn.

[p. 180]

Wederkeer

 

Voor Peter Vos

 

Wat ik vreugde waande was geen vriend.

 

Wie mijn vijand was heb ik gediend.

 

 

 

Dat zeer geluwd nu. Op de grond -

 

het weinige waarop ik stond.

 

 

 

Leven, leeuw, waar is uw grom?

 

Lente is het en de grond is stom?

 

 

 

Uitgeteld, een drammer in de drom,

 

kom ik warmer, uitgesteld weerom.

 

 

 

Lente. In de liezen groeit het zaad.

 

Laat mij. Ik zal kiezen.

 

Ik weet raad.

 

 

 

24-1-1979