[Vervolg Cryptogram]
niet voor het aanbreken van de dag in de steek te laten. De schrijver kan er door kleding (van zichzelf, zijn vrouw of vriendin), dansvaardigheid, feestelijke stemming, afzijdigheid, hooghartigheid, ridderorde, lichaamsgebrek e.d. opvallen in plaats van door het fraaie gedicht of de knappe novelle, waarvan hij het bestaan zo graag bekend veronderstelt. Om al die redenen is het boekenbal een verschijnsel waarover, men eigenlijk alleen in het algemeen iets kan zeggen. Het vraagt om generalisatie en parodie in plaats van om het verslag, waarmee journalisten na afloop hun gezicht nog even in de feestelijke plooi houden. Het betekent niet dat er over het laatste boekenbal niets te zeggen zou zijn.
Tot de traditie behoort het verschijnen van de koningin en de foto in de krant van de volgende dag, waarop zij zich ieder jaar met iemand anders onderhoudt, elk jaar evenwel op dezelfde meesterlijke wijze daarin bijgestaan door de heer C.L. Zijn gezicht boven de onberispelijke rok krijgt de krantenlezer altijd en face te zien, de gezichten van de koningin en de heer of dame die aan haar wordt voorgesteld
en profil. S.C. meent dat men het herhalingseffect van tien jaar boekenbal het eenvoudigst zou kunnen aantonen door het afdrukken achter elkaar van de voorstellingsfoto's van de laatste tien jaren. Tot de traditie behoort de openingstoespraak door een minister of staatssecretaris, als om te bewijzen hoe moeilijk het is iets aardigs te zeggen; deze keer uitgesproken door onze vrouwelijke excellentie die haar komische talent ten onrechte bij dat van de zwarte bruid uit de parodistische opera ten achter stelde. Enigszins beschaamd keek ik naar de diepe insnijding van haar uit dure lappen bestaande avondjapon, mij verwonderend over de zichtbaarheid van wat door dichters vóór het experimentele optreden werd bezongen. Het moet voor dominees en pastoors een angstige gedachte zijn, dat zij door leken zo gemakkelijk in stichtelijkheid geevenaard kunnen worden. Traditie is veel van wat onzichtbaar blijft, zoals de ongeloofwaardige onverschilligheid waarmee sommigen besluiten niet naar het bal te gaan, in welk besluit zii tot het laatste ogenblik volharden om dan hemel en aarde te bewegen nog in de schouwburg toegelaten te worden.
Er bestaat een graad van aan- en afwezigheid, waarvan men zich pas na het bal ten volle bewust wordt. Wanneer dr. V.E. v. V. en S.V. er niet waren geweest, dan zou hun afwezigheid, hoe verschillend van aard ook, grotere proporties hebben aangenomen dan de afwezigheid van bijvoorbeeld J.E. of G.S. Ik vond B.S., anders voor geen klein geruchtje vervaard, hoewel present niet zo aanwezig als van hem verwacht mocht worden. Hetzelfde gold voor G.A. v. O., die op roemloze wijze bezweet raakte, E.S. en andere erkende feestvierders. Erg aanwezig daarentegen waren verscheidene meisjes en jonge vrouwen, zoals I.V., een minderjarige worgengel die men als page zag ronddwalen, nauwelijks lettend op het effect van haar kniebroek, dat met zoveel moedwil was voorbereid; zoals S.O., de vrouw van de tekenaar, met haar pruik van nylonmaneschijn en haar babylonische décolleté, een Sneeuwwitje die moeite had gedaan om op Cleopatra te lijken en daarin aardig was geslaagd; of zoals de jonge mevrouw v.d. E., een onbetwiste prijswinnares met een hoog zetelend zwaartepunt, waarop haar man in zijn vrije ogenblikken toezicht hield als een jongen die juist groot genoeg is om op de tafel der volwassenen te kijken. De jonge dichter C.B.V. haastte zich door de gangen in een stel kleren zoals men à l'improviste aanschiet wanneer men, te bed liggend, plotseling bezoek ontvangt. De jonge romancier E.L., die de winter op Majorca doorbrengt, bevestigde door zijn aanwezigheid het vermoeden dat zijn tijdelijke repatriatie het gevolg was van een vooruitziende blik. G.S. vertoonde zich voor het eerst in het openbaar met zijn ridderorde op zijn revers, de prijs die men in de literatuur, als men niet al te ver van Den Haag woont, voor het bereiken van de vijftigjarige leeftijd moet betalen. Een enkele uniform stemde tot voldoening door de gedachte, dat ons althans die maskerade tot nu toe bespaard
is gebleven. Al deze en dergelijke details vinden hun bestemming in de traditie van een feest, dat reeds aan het begin, in het gedrang bij de vestiaires, niet voor zijn eigen parodiëring terugschrikt.
Auteursrechtelijk beschermd
