Tijdschrift van het Willems-Fonds. Jaargang 9

[p. 134]

Bloemlezing uit de Gentsche Studenten-Almanakken.

Het verschijnen van dien bundel mag eene gebeurtenis op het gebied der Zuidnederlandsche letterkunde geheeten worden. Het werd dan ook door Prof. Paul Fredericq in Den Gids van Amsterdam aangekondigd met een artikel, dat als inleiding aan 't hoofd der bloemlezing zelve is herdrukt.

Op 't einde van 1853 kwam te Gent van de pers een onaanzienlijk boekje van klein formaat, slechts iets grooter dan Snoeck's Almanak en getiteld Jaarboeksken voor 1854. Dat was de stamvader der 43 Studenten-Almanakken en andere bundels (namelijk de twee beroemde deelen getiteld Noord en Zuid), die sedertdien bijna ieder jaar in 't licht gezonden werden door het Gentsche Taalminnend Studentengenootschap 't Zal wel Gaan.

In 1902 vierde die welbekende kring met den Bond zijner oud-leden zijn 50 jarig jubelfeest. De Studenten-Almanak, die het breedvoerig relaas bevatten zal van dit onvergetelijk feest, waar Julius Vuylsteke voor het laatst in 't openbaar optrad, ligt sedert een paar jaren ter perse en wel ingelichte personen beweren (maar dit deelen wij onder alle voorbehoud mede), dat hij toch eens verschijnen zal, wellicht nog vóór Nieuwjaar.

Wat er van die stoutmoedige bewering ook wezen moge, de Bloemlezing ten minste ligt vóór ons op onze leestafel. Wij hebben het maagdelijk boekdeel van meer dan 280 blz. (Gent: J. Vuylsteke, 3.00 fr.) opengesneden en hebben het in éénen adem gelezen.

Wat zal dat boek met blijde verrassing door het groot publiek en met innig genot door de oud-studenten van Noord en Zuid worden gelezen! Het is, zelfs in zijne verouderde gedeelten, nog zoo frisch en zoo studentikoos, dat

[p. 135]

men er eene ongehoopte verpoozing in vinden zal voor al het doffe weeklagen onzer hedendaagsche dichters en prozaschrijvers. Immers, wanneer men de Bloemlezing van 't Zal wel gaan uitgelezen heeft, gevoelt men zich als iemand, die op eenen zwoelen, drukkenden onweersdag des zomers een verkwikkend bad heeft genomen, en de broeikaswarmte der omringende lucht lustig trotseeren kan.

En wat al bekende namen onder die medewerkers der Gentsche Studenten-Almanakken!

Eerst de stichters en mannen der allereerste jaren als Julius Vuylsteke, Tony Bergmann, Karel De Clercq, Ernest Houdet, Camiel Ragé, héros ensevelis dans leur linceul de gloire, Napoleon De Pauw.

Het tweede geslacht treedt op met Kasimir Ledeganck, Prof. Boucqué, Gentil Antheunis, Odilon Périer, J. De Vigne, Julius Sabbe, Eugène van Oye, Amand De Vos, weldra gevolgd door de groep van Gustaaf De Mey, Alfons Prayon, Arthur Cornette, Walraven, Platteeuw, enz.

Frans Retsin staat aan 't hoofd van het volgend geslacht. dat hij gedurende eene reeks van jaren aan de Hoogeschool beheerscht en waarin Karel Parmentier, Alb. Thooris, Octaaf Kops. Frans Vanden Weghe, Julius Pee, Maurits Basse, Rafaël Verhulst, Maurits en Herman Sabbe, Maarten Rudelsheim, Hendrik De Marez, enz. elkander opvolgen.

In de allerlaatste jaren treffen wij de namen aan van Herman Teirlinck, Karel Vande Woestijne, Paul Burvenich, Karel Reychler, Adolf Herckenrath, enz.

Enkele van die namen, als die van Julius en Tony, zijn in de Nederlandsche letteren terecht beroemd, en hun roem begint met de Gentsche Studenten-Almanakken. Anderen zullen wellicht beroemd worden, als Herman Teirlinck, die ook in die Almanakken debuteerde. Velen zijn op allerlei gebied bekend geraakt, sedert dat zij hunne eerste rijmen en proza (dicht en ondicht, had wijlen Dr Van Vloten gezegd) in de vroolijke bundeltjes van 't Zal wel Gaan geplaatst

[p. 136]

kregen onder het scherp toezicht eener commissie van redactie, die ieder jaar vernieuwd wordt en telkens met een nieuw aesthetisch programma naar een nieuwen maatstaf be- en veroordeelt.

Zooals in de inleiding wordt opgemerkt, zijn hier nu de beste bouwstoffen bijeengebracht tot het schrijven van een hoofdstukje der geschiedenis van de wedergeboorte onzer Nederlandsche letterkunde in Vlaamsch-België, hoofdstukje waarop 't Zal wel Gaan met zijne Almanakken recht heeft. Want die bundels van 't Zal wel Gaan hebben aan de letterkunde nieuwe wegen doen inslaan. De schrijver van de inleiding zegt daarover heel juist:

‘Heremans, alstoen leeraar aan 't athenaeum (later aan de Hoogeschool), had door zijn bezielend onderwijs bij Vuylsteke en zijne tijdgenooten, niet alleen de Vlaamsch-, maar ook de Nederlandschgezindheid doen ontkiemen. Terwijl Tijd en Vlijt te Leuven streng katholiek en zuiver Vlaamsch bleef, ontrolden de jongelingen van 't Zal wel Gaan eene nieuwe banier, waar Vuylsteke weldra zijne bekende leus Klauwaard en Geus op schreef, beteekenend: Vlaamsch en vrijzinnig. Het aannemen der Hollandsche spelling (aa, uu, ij) in de Studenten-Almanakken van den nieuwen kring en de verbroedering met de studenten der Hollandsche Hoogescholen, door persoonlijke kennismaking en door gezamenlijke medewerking aan de Gentsche Almanakken, maakten van dat Genootschap 't Zal wel Gaan het eerste brandpunt van “Grooter Nederland”, dit alles tot niet geringe verbazing van allen en ergernis van velen in Vlaamsch-België.’

De Bloemlezing, omvattende 50 jaren (1852-1902), geeft ons eene soort van aangrijpend letterkundig panorama van de ontwikkeling der geestelijke, politieke en aesthetische stroomingen in den schoot van het steeds levendig 't Zal wel Gaan. Het is een bundel van hoog belang.

(Volksbelang)