Tijdschrift van het Willems-Fonds. Jaargang 3

[p. 291]

Onze taal in de nieuwe middelbare scholen.

Met October laatstleden is in de Middelbare scholen een nieuw programma ingevoerd dat nog al belangrijke veranderingen voorschrijft. De leerstof van de voorbereidende sectie wordt merkelijk uitgebreid en over zes jaren verdeeld in plaats van als vroeger over vier en het onderwijs der middelbare sectie krijgt een meer practisch karakter.

Wanneer het aangekondigd werd dat de programma's zouden gewijzigd worden, waren de Vlaamschgezinden niet al te zeer op hun gemakt. Wij zijn er inderdaad niet aan gewoon dat het Staatsbestuur ons uit eigen beweging voldoening schenkt! Ditmaal echter was de vrees ongegrond: ziehier hoe het met onze taal en de heringerichte middelbare scholen staat.

Voor het oude programma golden de volgende voorschriften:

a) Voorbereidende afdeeling: het Nederlandsch is de voertaal; het onderwijs van het Fransch zal zoodanig ingericht zijn dat de leerlingen bij 't verlaten der hoogste afdeeling zullen in staat zijn leergangen te volgen, die in 't Fransch gegeven worden.

Terloops zij aangemerkt dat deze laatste bepaling niet alleen onduidelijk, maar ook heel ongelukkig was, ze deed in summa alles afhangen van den goeden of kwaden wil van den bestuurder - wat gewis niet strookt met den wensch van den wetgever.

b) Middelbare sectie. - Worden in het Nederlansch onderwezen: het Nederlandsch zelf, geschiedenis, aardrijkskunde

[p. 292]

en natuuurlijke wetenschappen, verder Engelsch en Hoogduitsch totdat het onderwijs in deze talen kan voortgezet worden. Daarenboven moeten voor alle vakken de vaktermen in beide talen opgegeven worden. - De uurtafel bepaalt voor het Fransch 8 + 7 + 6 = 21 uren in de week voor de drie klassen, voor het Nederlandsch 18 uren, zij 6 voor ieder klasse.

_**_*

Het nieuw programma brengt aan die voorschriften wijzigingen, zoo voor de voorbereidende afdeeling als voor de middelbare.

De omzendbrief die het nieuw reglement vergezelt, zegt omtrent de zaak die ons bezighoudt, het volgende:

‘Il est une raison très grave qui a déterminé le Gouvernement à organiser les sections préparatoires sur les meilleures basses: c'est la nécessité d'assurer le succès de l'étude de la seconde langue obligatoire tant dans la région wallonne que dans la région flamande.

....................

Désormais l'enseignement de la seconde langue se donnera dans toutes les classes de la section préparatoire et de l'école moyenne, et celui de la troisième langue sera porté au programme des trois années moyennes!’

Bijgevolg wordt in Vlaanderen in al de klassen van de voorbereidende afdeeling Fransch en Nederlandsch aangeleerd en in al de overeenkomende klassen van de Waalsche scholen Fransch en Nederlandsch of Fransch en Hoogduitsch.

Als model voor de uurtafel en als programma verwijst de heer minister naar het programma-type voor het lager onderwijs; deze uurtafel behelst geen uren voor 't onderwijs der tweede taal; van daar de noodzakelijkheid van een nieuwen omzendbrief (16 November 1897) voor het bepalen van het getal uren:

[p. 293]

‘Quel cet le nombre d'heures qu'il faut assigner à l'enseignement de la seconde langue?

Au moins trois heures par semaine....; si ce nombre trois est un minimum, il va de soi, que vous pouvez, si les besoins de l'enseignement l'exigent, consacrer au cours de seconde langue quatre heures et même cinq heures par semaine, mais à la condition que le total des leçons obligaloires, y compris le temps donné à l'enseignement religieux, n'excède jamais 27 heures par semaine. Pour remplir cette condition on pourra, à la rigueur, reprendre sur les onze heures assignées à la langue maternelle, ce qui sera ajouté pour la 2^da langue au minimum réglementaire de 3 heures.’

Dat schijnt nu minder duidelijk; er wordt nog eens veel overgelaten aan het goedvinden der bestuurders. Toch mogen wij besluiten dat aan de voorbereidende afdeelingen, in de Vlaamsche scholen weinig of niets veranderd wordt, terwijl in de Waalsche scholen het onderwijs der tweede taal wordt ingevoerd en verplichtend gemaakt.

In de middelbare sectie wordt de uurtafel nu gewijzigd als volgt:

Nederlandsch: 6 + 6 + 6 = 18 uren.

Fransch: 5 + 5 + 5 = 15 uren.

Terwijl tot nog toe het getal lesuren voor het Fransch veel grooter was dan voor het Nederlandsch, wordt op eens de verhouding omgeworpen. Die cijfers komen ook meer overeen met den geest van het programma: het Nederlandsch wordt wel als moedertaal aangeleerd, het Fransch meer als vreemde taal. In de speciale secties (handel, nijverheid, landbouw) krijgen beide talen hetzelfde getal lesuren (4 uren per klasse). In de meisjesscholen bepaalt het programma voor het Nederlandsch 5 + 5 + 5 = 15 uren en voor het Fransch 4 + 4 + 4 = 12 uren.

[p. 294]

_**_*

Wij mogen dus de hervorming toejuichen. Ze moet tot gevolg hebben dat in Vlaanderen het onderwijs der moedertaal op den voorgrond komt, dat is op de plaats waarop het recht heeft. In de Waalsche scholen zal nu het onderwijs van onze taal tot een uitslag kunnen leiden... en dat zal machtig medewerken om de oplossing van veel Vlaamsche grieven te vergemakkelijken.

A. Vermast.