Tijdschrift van het Willems-Fonds. Jaargang 2

[p. 211]

Haast oude menschen.

Toen viel hun gesprek weer.

Gelijk een vogel, die, door een pijl getroffen, toch opwil, maar neerzakt; weer opvliegt en neerzakt, telkens voor langer neerzakt - zoo viel hun gesprek weer en zwijgend zaten ze tegenover elkander in het groote salon, waar ze hem had willen ontvangen, nu haar vader er niet meer was, haar oude man van vader, voor wien, hij anders wel eens familiair placht aan te loopen.

Zij zat bij het raam in een leunstoel en een lichte zenuwachtigheid liep over haar handen. Hij keek verstolen van het beeld in olieverf van den afgestorvene naar haar stil gelaat, dat nog zoo blank was en zoo effen, onder haar verdunde, eenvoudig weggekamde haren, en zijn groote, bewonderende sympathie verteerde plotseling tot medelijden, daar hij dacht, hoe onderworpen zij er uit zag, hoe kalm-droef en lijdzaam in het kader van de ouderwetsche kamer, de groote kamer met haar verjaarde, iets te schelle en gezochte, verwelkte elegantie.

‘Dat is een goed beeld van papa’ zeide hij,

- ‘Ja,’ antwoordde ze, ‘het is sprekend’.

- ‘Hoe lang is het reeds gemaakt?’ vroeg hij.

- ‘Oh, lang’ sprak ze ‘maar hoe lang weet ik niet juist.’

Hij aarzelde een poos om wat hij verder zeggen zou.

‘De gelijk enis is getroffen’ ging hij dan voort en

[p. 212]

hij meende er een woord bij te voegen over den flinken, ouden man, die voor model gezeten had, den kloeken grijsaard, die slechts zijn hoofd gelegd had als het voor goed was, anders tot den laatsten dag op gebleven en wakker, met helderen kop en gezonde levensvreugde, - maar hij deed het dan niet en ze zaten weer te zwijgen.

Hun omgang was anders zoo gewoon vriendelijk en open, als van lieden, die wel niet zoo heel diep in elkanders leven gedrongen zijn, maar toch genoeg van elkaar afweten om vertrouwen te hebben; en die wel een beetje van malkaar houden en zonder intiem te zijn over alles te zamen kunnen praten. Nu had iets onzichtbaars den vogel van hun gesprek wond geschoten en hij lag te verbloeden op den grond.

Haar handen waren gevouwen in haar schoot; zij keek door het raam over het stille plein, waarop het huis gaf en hij verwonderde er zich over, daar hij haar zoo zag, wat een kalme, droeve en toch vredige schoonheid er op haar gelaat lag. Tusschen de wegbleekende, stervende kleuren van draperiën en wandpapier was dat haast oude vrouwengezicht zoo frisch nog; tevens zoo zacht en vriendelijk geduldig, zoo goed en open met het hoog voorhoofd, de simpel weggekamde haren en de bevallige lijn van de lippen, maar ook zoo wanhopend lijdzaam, dat zijn bewondering weer wegzweemde tot medelijden, omdat haar omstandigheden waren zooals ze waren en ze niet gewild had er verandering in te brengen.

Want duidelijk had hij op dien stond het gevoel, wat dat eenzame vrouweleven was, in het wegdommelen der eentonige, rustige dagen; de éene vóór, de andere na, al gelijke, ongevulde, weg te droomen dagen, voor winter en zomer, al gelijke, hopeloos ledige peuterdagen... maar toen ze een beweging deed en hem haar gezicht toekeerde, waarvan het iets

[p. 213]

strakke van nog zoo even verdwenen was, vervluchtigde zijn indruk en eene plotselinge verteedering kwam over hem, daar hij peinsde, dat toch een band was tusschen hen, oh, een heel losse, maar toch een band.

Hij had haar altijd lief gehad. Van sedert hij bij hen aan huis kwam, dat was nu jaren, had hij haar lief gehad en van den eersten dag had hij gedacht, dat ze zijn vrouw moest worden. Als de omstandigheden anders geweest waren, zou zij het misschien gedaan hebben; misschien... Hij had er nooit zekerheid over gehad, maar het altijd willen hopen; want voor haar weigering had ze nooit een ander reden gegeven dan, buiten alle gevoel om, dat ze in het groote gezin, waar geen moeder was, zij alleen vrouw, niet kon gemist worden; als haar broeders vertrokken waren, allen weg en getrouwd, dat haar oude vader niet kon alleen blijven; dat het te laat was, eindelijk, toen hij het bij het afsterven van den grijsaard met zijn voorstel nog eens gewaagd had: dat ze te oud en het voor trouwen te laat was. Niet oude geliefden waren ze, niet vrienden, iets min dan beide en toch bijna beide, met oppervlakkig een gewoon vriendelijken omgang, dieper het altijd tegenwoordige van dat ze voor elkander zoo veel hadden kunnen zijn en den weemoed om wat niet geweest was. En alleen dit, dat ze zoo lang van zijn hoop geweten had en van zijn wachten en dat ze hem had laten hopen en wachten, was tusschen hen een band, dien niemand zou kunnen verbreken.

Op dit oogenblik zeide ze iets en hun gesprek steeg weer op, vloog, als met korte vleugeltrekken van vragen en antwoorden door de kamer, fladderde een poos als besluiteloos, trillend en met de vlerkjes klepperend boven het zelfde onderwerp om met een ruisch omhoog te gaan, dan te vallen, weer wond geschoten door iets onzichtbaars, dat van hem uitging en van haar en het latente was van hun verjaarde, verwelkte

[p. 214]

genegenheid, uit de diepten van hun hart omhoog gestegen; de weemoed van hun oud verlangen en de herinnering aan het ongebeurde, dat tusschen hen hing als een door niets te breken band...

Naar zijn lippen stegen woorden van liefde, maar hij sprak ze niet uit, weerhouden door haar blik, die zeide ‘neen’ en ze zaten onder de bekoring van hun zwijgen....

Toen deed ze een beweging, glimlachte, en er liep weer een zenuwachtigheid over haar handen. Was het niet belachelijk? Haast oude menschen! Twee oude menschen, die bij elkaar zaten; die bij hun rimpels wilden liefde voegen, wat dood was tot verrijzenis roepen en de herinnering bij wat nooit geleefd had!

En dan zag ze hem aan: een korte, sterke gestalte met breede schouders en breeden kop, waarin levendige, zwarte oogen. En duidelijk had ze het gevoel, wat het leven van dien man moest geweest zijn: bij alles daad, handeling, beslissing en wilskracht. Begrijpen dat hij prijs hechtte aan zoo iets als hun verhouding, dat hij nog verlangde en begeerde, wat niet had kunnen zijn, kon ze haast niet, weer.

Ze stonden nog een oogenblik tegenover elkander in de groote kamer met haar ouderwetsche, verwelkte elegantie. Zij, heel slank, eenvoudig-voornaam en tusschen de weggebleekte, gestorven kleuren van wandpapier en draperiën heel frisch nog; hij, met in zijn levendige, zwarte oogen groote, bewonderende sympathie, die langzaam vervluchtigde tot medelijden...

Dan nam hij afscheid.

Hannah.