Tijdschrift van het Willems-Fonds. Jaargang 2

[p. 177]

Kunst- en letternieuws.

Einde dezer maand verschijnt het feestnummer van De Violier, dat, naar men ons mededeelt, zeer verzorgd zijn zal. Alfred Van Neste leverde een puike titelplaat.

_**_*

Thans wordt te Maldegem een nieuw tijdschrift uitgegeven: Het gewapende Vlaanderen, Maandblad gewijd aan de verdediging der rechten der Vlamingen in Leger en Burgerwacht. De prijs per jaar is op fr. 1,10 bepaald.

_**_*

Het Julinummer van Neerlandia bevat o.a. een geestdriftig artikel van Julius Sabbe: Nu mag de Beiaard spelen! Peter Benoit en het Vlaamsche Staats-Conservatorium.

_**_*

De Vlaamsche romanschrijver A.C. Vander Cruyssen, hoofdinspecteur van het lager onderwijs voor het schoolgebied Mechelen, is door het ministerie aanzocht geworden voor 1 October a.s. in pensioen te treden.

Onze vriend Vander Cruyssen werd in 1869 kantonale schoolopziener benoemd te Tielt, daarna provinciale inspecteur voor West-Vlaanderen, in 1879 hoofdinspecteur voor het schoolgebied Brugge en in 1885 in die hoedanigheid verplaatst naar Mechelen.

Behalve de gewichtige diensten welke hij aan het volksonderricht heeft bewezen, schreef hij den Vondeling, Moeder Geertrui, den Jongen van Ruyslede, Fortuin en andere letterkundige werken.

_**_*

De laatste aft. is verschenen van Prof. Jan ten Brink's geïllustreerde Geschiedenis der Nederlandsche letterkunde. Zij is

[p. 178]

vergezeld met een groot getal facsimile's van handschriften, portretten van schrijvers, enz.

Dit flinke boek met zijne zoo schilderachtige als nuttige illustraties vormt voorwaar een fraai geheel.

_**_*

Bij den Rotterdamschen uitgever van goedkoope boeken, den heer D. Bolle, is de laatste (de 12^de) aflevering verschenen van de Indische schetsen In en om de Kampong, door A. Weruméus Buning, den zoo gunstig gekenden schrijver der Marine-Schetsen, de boeiende en humoristische verteller uit het matrozenleven van de Rooie, de Mottige, van den ouden Barend en Jonker Frans, den ouden Jan Hallema, den ouden Admiraal, de dochter van Ouwe Kees, enz. Met die twaalfde aflevering zijn de Indische Schetsen compleet.

_**_*

Meester Constantijn, die de lezers van het uitstekend Haagsch weekblad De Nederlandsche Spectator sedert ruim 10 jaar nu en dan vergastte op zijne pittige puntdichten of zijne bondige aphorismen, heeft in een boekje deze Invallen en Uitvallen verzameld (den Haag, van 't Haaff).

_**_*

In het laatste nummer van de Revue de l' Instruction publique verscheen een breedvoerige en degelijke critiek over Georg Brandes' William Shakespeare, geschreven door Dr. Maurits Basse.

_**_*

De uitgave van Majoor Van de Weghe's gedichten wordt voortgezet.

De ter pers liggende reeks bevat degene, in 1875 uitgegeven, vermeerderd met het verhaal De Nieuwjaarsbrief en een veertigtal onuitgegeven stukken.

Deze bundel gedichten - ongeveer 230 bladzijden - wordt den inteekenaren tegen den prijs van twee frank verzonden.

_**_*

Van den gunstig bekenden leeraar aan de Brusselsche Normaalschool, Hendrik van Kalken, verscheen dezer dagen bij Lebègue een lijvige Nederlandsche Bloemlezing (672 blad-

[p. 179]

zijden). Wat ons vooral goed bevalt, is het feit, dat onze gansch moderne schrijvers het plaatsje gekregen hebben dat hun toekomt: Annie Foore, Carel van Nievelt, Melati van Java, Johanna van Woude, Helene Swarth, Louis Couperus, Frederik van Eeden, Gorter, enz., bevinden zich nevens hun oudere kunstgenooten. We wenschen het werk, met nauwgezetheid en smaak verzameld een ruim debiet toe.

_**_*

Verschenen: Gedichten en Gezangen, door Jan Boucherij (bij den schrijver, Hopland, 30, Antwerpen); 132 blz.; 2 fr.

_**_*

Van de uitgave die als titel draagt: Groot Woordenboek der Nederlandsche taal door J.H. Van Dale (4^e druk, door H. Kuiper Jr. en Dr. A. Oppel) is de 12 afl. verschenen. Zij gaat van nieuwtje tot onderstaan.

_**_*

In Januari 1897 werd Het Duimtjesblad gesticht, een omslag met nieuwtjes in, die thans wekelijks 24 bladzijden bevat van echt Vlaamsche letterkunde.

Het eerste werkje dat verscheen was Karel Klepperman door Mev. Courtmans.

Het tweede De Nicht uit de Kempen door Ecrevisse. Het derde boekdeel zal bevatten Drie bekroonde Verhalen van Aug. Van Acker.

Voor 1897 zijn er nog tal van dergelijke meesterstukjes, maar waarschijnlijk zal, vooraleer de feesten van den Boerenkrijg daar zijn, het Duimtjesblad een groot en oorspronkelijk werk over den Beloken Tijd van een onzer beste jonge schrijvers uitgeven (bij Victor De Lille te Maldegem, per post voor twee frank per jaar).

_**_*

De Taalstrijd hier en elders door Th. Coopman, werkend lid der koninklijke Vlaamsche Akademie en A. Siffer, gemeenteraadslid te Gent. Nieuwe reeks. Van deze uitgave zagen reeds 13 deelen het licht (1894-1897), als bijlage tot het thans niet meer verschijnende tijdschrift de Nederlandsche Dicht- en Kunsthalle (opstellers: Th. Coopman en V.A. De la Montagne). Het werk zal afzonderlijk voortgezet en uitgegeven worden door de hooger genoemden.

[p. 180]

Zes afleveringen maken een boekdeel uit van ongeveer 288 bladzijden, met titelblad en omslag. Om de andere maand verschijnt eene aflevering van 48 bladz. druks, in 8^o formaat. De prijs per jaargang is gesteld op fr. 3.50. De eerste aflevering wordt verzonden den 1 September a.s.

_**_*

In Engeland is ter pers een vertaling van Hooft's Historien, onder den titel van History of the revolt of the Netherlands, 1555-1587, by Pieter Corneliszoon Hooft. De vertaler noemt zich in het prospectus niet. Het werk zal in vier octavo-deelen volledig zijn en tachtig frank kosten.

_**_*

Op 't einde van Augustus, gedurende de Congresdagen, deed de heer Oscar Roels, leeraar aan de Kon. Muziekschool te Gent, met een gemengd koor een kunstreis door NoordNederland en trad o.a. te Haarlem en te Scheveningen op.

_**_*

Prof. dr. W.C. van Manen schrijft in den Nederlandschen Spectator: ‘De vereerende uitnoodiging tot het houden der Giffordlezingen te Edinburgh in de jaren 1896 en '97, met toestemming der regeering bereidwillig aanvaard door den Leidschen hoogleeraar Dr. C.P. Tiele, is ook ons ten goede gekomen. Niet alleen omdat het aangenaam aandoet, de verdiensten van den geleerden landgenoot in den vreemde erkend en gehuldigd te zien. Maar ook, en niet minder, omdat wij daardoor een schoon boek rijker zijn geworden: een eerste, trouwens op zichzelf volledig deel, waarvan het vervolg in bewerking is en dat, als Inleiding tot de Godsdienstwetenschap, Gifford-lezingen gehouden in de Universiteit te Edinburgh door C.P. Tiele, Eerste reeks, Nov.-Dec. 1896, te Amsterdam het licht heeft gezien... Men proeft uit dat boek den meesterkenner van het vak, de geschiedenis der godsdiensten en haar beoefening in de laatste vijftig jaren. Het is een genot hem te hooren, als wijsgeer van den godsdienst...’

_**_*

Wij komen een gevoelig verlies te ondergaan door het afsterven van Emanuël Van Driessche. Hij was in 1824 geboren; al vroeg deed hij zich kennen als een warm voorstander

[p. 181]

der jonge Vlaamsche beweging, die hij ook later als schoolopziener, schepen van onderwijs te Elsene en provincieraadslid van Brabant trouw bijbleef. Van Driessche was een der stichters van de Brusselsche afdeeling van het Willems-Fonds, wier eerste voorzitter hij werd. Vijftien lange jaren ijverde hij voor het bekomen van een Nederlandsch tooneel te Brussel: in 1875 werd de poging van hem en zijne vrienden met goeden uitslag bekroond. Talrijk zijn de geschriften, die Van Driessche gedurende zijne lange loopbaan in het licht zond. Ze worden thans verzameld uitgegeven: noemen wij onder zijne romantische werken Drie Vlaamsche novellen, Herman Arckel. Moeder Lysbeth, Klaas de veehoeder, De veroordeelde, Wat een meisje vermag, onder zijne tooneelwerken De flamingant. De zoon des beuls, Soort bij soort, en verder een Geschiedkundig overzicht der Nederlandsche taal- en letterkunde.

_**_*

Verschenen zijn de Handelingen van het XXIII^e Nederlandsch Taal- en Letterkundig Congres, verleden jaar te Antwerpen gehouden. (Drukkerij Boucherij, Nederlandsche Boekhandel; 1897); 469 blz.; 5 fr.

_**_*

Verschenen: Engeland en Transvaal door D^r C.-B. Spruyt, uitgave van de Maatschappij tot Nut van 't Algemeen. Het is een zeer belangrijk werkje waardoor ook het volk de geschiedenis der Boeren zal leeren.

_**_*

In de frankeneditie van de verzamelde werken van Justus van Maurik zijn Verspreide Novellen verschenen (Amsterdam, van Holkema en Warendorff).

_**_*

Verschenen: Peter Benoit en het Koninklijk Vlaamsch Conservatorium, een terugblik op zijn leven en werken, door Aug. Monet, lid van 't Feestcomiteit.

_**_*

Zaterdag 4 Sept. werd in den Haag een gedenkteeken ter eere van den dichter Constantijn Huygens (1596 † 1687) onthuld.

[p. 182]

De feestrede gehouden door Prof. Dr. J. Verdam van Leiden, is wel eene der roerendste en voortreffelijkste, die ooit bij zulke gelegenheid werd uitgesproken. Men vindt ze in den Ned. Spectator van 4 September opgenomen.

_**_*

Van Woordenschat, het eigenaardig woordenboek bevattende de verklaring van allerlei moeilijke of vreemde woorden, spreekwoorden en gebruikelijke uitdrukkingen, dat onder redactie van T.H. de Beer en Dr. E. Laurillard te 's Gravenhage wordt uitgegeven, verscheen de 10^de aflevering gaande van kettinggangers tot Landbill.

_**_*

Einde December zal verschijnen: Van Dichterleven, verzen van Richard De Cneudt, wiens eerste dichtbundel door lezers en recensenten zeer gunstig werd onthaald. Het werk zal ± 200 blz. beslaan en de volgende rubrieken bevatten:

A. Gouden Vlinders; B. Cyclus der Smart; C. God NeroDiunusos; D. Van Mysterie; E. Van Dichterweelde en Dichterhoop; F. Sonnetten.

Inschrijvingsprijs: 2 fr. Buiten inschrijving wordt de prijs verhoogd. Men kan inteekenen bij den schrijver, Annonciadenstraat, 20, Gent.

_**_*

Het huis A. Siffer, alhier, zal eerlang uitgeven: Schets van de Geschiedenis der Opvoedkunde, naar het Duitsch van Dr. A. Funke bewerkt en vermeerderd doir G.L. Willems, kantonalen schoolopziener; 250 blz.; 3 fr.

Dit werk zal - naar 't prospectus verklaart - eene bondige samenvatting zijn van de gansche geschiedenis der opvoedkunde. Het getal volledige geschiedenissen in dien zin is zeer gering.

_**_*

Inhoud van Tijdschriften.

Belfort'97, VII. Komen o.a. voor: Nederlandsch of FranschVlaamsch (A.C. Meyer); Quinten Metsys (van Even); Körner's werken (Haller); De Critiek en de Vlaamsche Letterkunde (F. en F. van Duyse); Overzicht, Boekennieuws en Kronijk.

[p. 183]

Belfort, Aug. '97: Studie van Dr. D. De Buck over Vooruitgang en Toekomst der Geneeskunst. Een gedicht, Tota Pulchra, van Steven Peiler. Het slot van Nederlandsch- of Fransch Vlaamsch, door A.C. Meier. Het einde van Wetenschap en Poësie, van O. Wattez. Werk en Werkzaamheid, redevoering door Dr H. Claeys bij de prijsuitreiking in de St Lucasschool uitgesproken. Het slot van Katholieke Letterkunde, door A.J. Oostdam. Maaiers, van Karel Quadvlieg. Verder Boekennieuws en Kronijk.

Neuland (Berlijn), April '97: o.a. Der wildgewordene Wildenbruch von Fr. von Oppeln-Bronikowski; zwei Gedichte von Johannes Schlaf und Richard Schaukal betitelt ‘Abend’ und ‘Seelenflug’; ein kleines Essay: ‘Hass’ von Arthur Dix; eine Phantasie von Ernst Hardt: ‘Das Galgenbruch’, welche Baudelaire's unheimliches Wort: ‘Les morts, les pauvres morts ont des douleurs’ paraphrasirt; ein Artikel: ‘Der Industriestaat und die arbeitenden Klassen’ von Erich Rother, etc.

Mei '97: o.a. ein Märchen Welfen-Frühling von E. Beha; ein Artikel, Stirner's Einziger und sein Eigentum von H. Ströbel; Kritik: Wiener Kunst, Berliner Theater, Parteikunst.

Juni '97: o.a. ein Artikel, Aus der Geschichte der Vereinsgesetzgebung von M. Schippel; An Gracchus Babeuf von Junius; Die Arbeitslosigkeit in ihren gesundheitlichen Folgen von W. Herzen; Besprechung der neuesten Gewerkschaftslitteratur (2.50 Mk per semester, 0.50 Mk per afl.).

De Toekomst n^rs 22-24: hierin komen voor: het vernieuwd modelprogramma der lagere gemeentescholen, een blijspel (zonder vrouwenrollen) van Pol Anri: Vier Armen en twee Mouwen, de rubriek Hooger Onderwijs voor het Volk, enkele Boekbeoordeelingen en een alphabetisch register.